Nowe usługi, nowe dochody

Omówione wyżej rozwiązania dotyczą typowego zakresu funkcji i zadań realizowanych przez obecne systemy billingowe. Oczywiście rynek dostawców jest znaczenie większy - w artykule przedstawiono jedynie wybrane rozwiązania. Wśród innych dostawców systemów billingowych można wymienić firmy: Amdocs, Portal Software, Intec, Azure Solutions i inne.

Przy podziale rynku systemów billingowych wyróżnia się dwie podstawowe kategorie:

• systemy do rozliczeń abonentów

• systemy billingu interconnect.

W kategorii systemów do rozliczeń abonenckich trudno jest wyróżnić zdecydowanego lidera. W wielu przypadkach operatorzy stosują kilka takich systemów, często różnych dostawców. Stosowane systemy (oprócz opisywanych wcześniej) to: Spectrum (AMS), systemy firmy Portal Software (Infranet), Intec oraz wiele innych, przeznaczonych dla małych i średnich operatorów.

W kategorii systemów interconnect najwięcej wdrożeń na świecie ma system InterconnecT (firmy Intec). Również w Polsce wielu operatorów korzysta właśnie z tej platformy.

Dla operatora najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie systemu billingowego jednego dostawcy. Niemniej praktyka pokazuje, że nie zawsze jest to kryterium ostateczne. Czasem, aby osiągnąć maksymalną funkcjonalność, warto integrować platformy różnych dostawców.

Dobry system billingowy w połączeniu z systemem CRM jest dziś podstawą funkcjonowania operatora telekomunikacyjnego. Ma to szczególne znaczenie w dobie szybkich zmian technologicznych. Jak twierdzi Paweł Powada (country manager w Amdocs Polska), ewolucja rozwiązań telekomunikacyjnych wiąże się z koniecznością ciągłego ulepszania billingu. Jeśli chodzi o polskich operatorów komórkowych, konieczność inwestowania w systemy billingowe jest oczywista (wdrażanie nowych usług oraz ewolucja w kierunku sieci 3G). Z kolei dla operatorów stacjonarnych ważna jest możliwość oferowania wyższej jakości usług dla sektora biznesowego - zanosi się na to, że w przyszłości będzie to w Polsce bardzo konkurencyjny rynek. Operatorzy uzyskują z rynku biznesowego większe dochody i jest on dla nich, szczególnie pod względem finansowym, ważniejszy niż usługi dla odbiorców indywidualnych.

Problemy z VoIP

Z technicznego punktu widzenia sporym problemem, a zarazem wyzwaniem dla systemów billingowych są sieci VoIP. W klasycznych sieciach telefonicznych wykorzystanie innego operatora do realizacji usługi zestawienia połączenia z jego abonentem, ewentualnie wykorzystanie jego sieci dla tranzytu rozmów do operatora docelowego, wymaga wcześniejszych dwustronnych umów oraz zestawienia fizycznego połączenia między centralami. Ponieważ ruch w takiej sytuacji jest wymieniany łączem fizycznym, to nie ma problemów z autoryzacją i odpowiedzią na pytanie, czy dane połączenie ma być obsłużone czy też nie (bo wiadomo że pochodzi ono od operatora, z którym jest podpisana umowa).

Nie ma problemu też, gdy wszystkie bramy VoIP mają jednego właściciela, ponieważ świadczona przez niego na zewnątrz usługa niczym nie różni się od klasycznej tranzytowej transmisji głosu. Jednak jeżeli założymy, że obecne sposoby transmisji danych zostaną wyparte przez protokół IP (ewolucja w kierunku systemów All IP), to kwestia billingu staje się dużo bardziej skomplikowana.

Wynika to z właściwości usług VoIP - protokół IP umożliwia nawiązanie połączenia dla transmisji danych (również VoIP) między dwoma urządzeniami w sieci bez jakichkolwiek wcześniejszych uzgodnień.

Jedną z koncepcji rozwiązania powyższego problemu jest stosowanie tzw. izb rozliczeniowych, które są odpowiedzialne za organizację współpracy oraz wzajemne rozliczanie między operatorami. Dzięki nim operator VoIP nie musi zawierać umów ze wszystkimi partnerami, z którymi wymienia ruch głosowy. Wystarcza podpisanie jednej umowy z izbą rozliczeniową, która prowadzi rozliczenia ze wszystkimi swoimi klientami i bierze na siebie ryzyko związane z niewypłacalnością któregoś z nich. Izba rozliczeniowa świadczy następujące usługi:

• marszrutowanie połączeń

• autoryzacja połączeń

• billing.

Niektóre z funkcji izb rozliczeniowych pełni gatekeeper (dozorca) H.323, jednak protokół ten nie uwzględnia współpracy pomiędzy wieloma dozorcami. W związku z tym poszczególni producenci sprzętu rozszerzają standard o dodatkowe pola lub nadają standardowym polom specjalne znaczenie. W obydwu tych sytuacjach protokół H.323 staje się warstwą transportową do wymiany komunikatów specyficznych dla sprzętu danego producenta. Możliwe jest także organizowanie izb rozliczeniowych bez wykorzystywania protokołu H.323, wg własnych rozwiązań.

Obecnie jedyny standardowy mechanizm wymiany informacji pomiędzy dozorcami VoIP a izbami rozliczeniowymi to Open Settlement Protocol opracowany przez firmę Cisco, a standaryzowany przez European Telecommunications Standards Institute (ETSI).