Toteż podstawowym narzędziem wspomagającym pracę kontrolerów w placówkach granicznych jest lokalny system komputerowy z zainstalowanym oprogramowaniem bazodanowym. Sieci lokalne w granicznych punktach kontrolnych są również chronione kryptograficznie szyfratorami IP.

Bazą danych o podstawowym znaczeniu jest działająca od czerwca 2002 r. Centralna Baza Osób Zastrzeżonych. Automatyczna wymiana informacji między wszystkim jednostkami organizacyjnymi jest jedną z głównych cech uruchomionego systemu informatycznego, decydującą o możliwości włączenia się w struktury SIS.

Dane są tworzone na szczeblu centralnym w Komendzie Głównej SG. Po weryfikacji ich poprawności są automatycznie rozsyłane poprzez sieć do lokalnych baz danych wszystkich Granicznych Placówek Kontrolnych (GPK) i podległych im przejść granicznych.

Przyszłość tuż-tuż

Od roku 2004 Straż Graniczna będzie strzegła prawie 1800 km zewnętrznych granic Unii Europejskiej - to najdłuższy odcinek na lądzie, chroniony przez pojedyncze państwo członkowskie. W drodze na Zachód podróżny ostatni raz pokaże paszport między innymi na przejściu w Bobrownikach. Potem bez dalszych kontroli dojedzie aż do Lizbony lub irlandzkiego Cork.

"Na zielonej granicy nie można jednak postawić muru ani płotu. Po pierwsze, bo to się źle kojarzy, po drugie, musimy zapewnić swobodę ruchu zwierząt" - tłumaczy gen. bryg. Józef Klimowicz. "Należy zatem inwestować w elektroniczny system ochrony granic". To jeden z priorytetów działań SG w latach 2002-2005. Wkrótce powstaną dwa odcinki pilotażowe. Zakłada się zastosowanie czujników laserowych, sejsmicznych, elektromagnetycznych czy też mikrofalowych w celu wyeliminowania fałszywych alarmów. Eksperci UE szacują koszt budowy takiego systemu na wschodniej granicy na 300 mln euro (koszt jednego kilometra szczelnego systemu elektronicznej ochrony granicy wynosi ok. 250 tys. euro), stąd instalacje powinny być rozwijane w najbardziej zagrożonych rejonach.

Z punktu widzenia przeciętnego turysty liczą się jednak czas i sprawność odprawy na przejściach granicznych. Generał Józef Klimowicz obiecuje, że SG będzie się starała, aby nasi obywatele również w okresie przejściowym (do czasu wejścia w obszar Schengen) jak najmniej zauważali istnienie granicy. Jak łatwo to samemu sprawdzić, wielogodzinne kolejki na granicach nie wynikają ze złej woli polskich służb granicznych czy też celników. Często np. Białorusini niespodziewanie wprowadzają dodatkową opłatę w wysokości kilku dolarów za przekroczenie granicy, co skutecznie korkuje przejście.

Rozwiązaniem, które jeszcze bardziej przyspieszy odprawę paszportową, są przenośne czytniki paszportów z terminalami radiowymi, działającymi w lokalnych sieciach radiowych. Dzięki przenośnym terminalom komputerowym będzie możliwy dostęp do zasobów informacyjnych w obrębie całego kraju (patrz str. 64).

Jak korzystać z unijnych funduszy

W Narewce, w nowo zbudowanej strażnicy Straży Granicznej, ale również w Komendzie Głównej SG, duże wrażenie robi widok sprzętu IT, samochodów, noktowizorów itp. oklejonych unijną niebieską flagą z piętnastoma gwiazdami, informującą, że ten sprzęt zakupiono ze środków Funduszu PHARE.

Od roku 1997, kiedy zaczęła się współpraca SG z Komisją Europejską, ze środków pomocowych w ramach Funduszu PHARE wydatkowano ok. 85 mln euro. Znaczną część z nich przeznaczono na zakup środków łączności i informatyki. Trzeba przyznać, że na tle innych projektów PHARE te pieniądze rzeczywiście widać na granicach. Realnie przekładają się na poprawę działania Straży Granicznej. Liderem warto być nie tylko w informatyce.