Szef na łączach

Bariery w rozwoju telepracy leżą także po stronie metod zarządzania. Brakuje obiektywnych, powszechnie akceptowanych i nie budzących zastrzeżeń żadnej ze stron metod utrzymywania stałych kontaktów z telepracownikiem, motywowania go do pracy czy rozliczania z wykonania powierzonych zadań. W wielu konkretnych, wydawałoby się wręcz prozaicznych, sytuacjach związanych z telepracą można zauważać bezradność w relacjach na linii podwładny-przełożony. Brakuje zarówno uregulowań prawnych, jak i wzorców obyczajowych, które określałyby sposoby zachowania.

Nie rozstrzygnięta jest np. kwestia, czy przełożony telepracownika ma prawo wizytować go w domu. Specjaliści z European Telework Development uważają, że tak. Pod warunkiem że przełożony zapowie swoją wizytę dwa dni wcześniej i ograniczy pobyt do czasu wymagającego omówienia zagadnień związanych bezpośrednio z wykonywaniem pracy. Gdy jest mężczyzną, powinien raczej unikać sytuacji, w której musiałby być sam ze swoją pracownicą w jej domu.

Przedstawiciele związków zawodowych obawiają się, że telepraca będzie okazją do stosowania wzmożonej kontroli elektronicznej. Jeżeli są problemy z zastosowaniem tradycyjnych metod, to pracodawcy mogą sięgnąć po nowoczesne. Rozproszenie zdalnych pracowników uniemożliwi natomiast skuteczną obronę interesów pracowników.

Telepracownik wirtualny

Praca na odległość może się zmienić wraz z rozwojem nowego rodzaju firm - wirtualnych przedsiębiorstw. Nie mają one ani stałej siedziby, ani stałej struktury organizacyjnej, ani stałego zespołu pracowników. Powoływane są do wykonania konkretnego zadania. Po jego wykonaniu mogą być rozwiązane albo przyjmować nowe zobowiązanie. Wtedy znowu jest kompletowany odpowiedni zespół. Jego członkowie są często rozproszeni po całym świecie, a współpracują ze sobą poprzez łącza telekomunikacyjne i sieć komputerową.

Na przykład sieć sklepów odzieżowych Casiusz działających w Europie zamawia poszczególne partie ubrań u różnych projektantów, którym przesyła drogą elektroniczną zamówienia i określa wymagania. Projekty, również w formie elektronicznej, są wysyłane do zakładów produkcyjnych w całej Europie. Gdy gotowe wyroby trafią do sklepów, uruchamiany jest kolejny proces produkcyjny z nowym zespołem. Zatrudnieni w wirtualnych firmach telepracownicy będą już telepracownikami nowej generacji. Nie będzie ich prawdopodobnie dotyczyła większość problemów, z którymi muszą sobie poradzić osoby wykonujące zdalną pracę dzisiaj. Nowi telepracownicy to raczej fachowcy do wynajęcia. Będą pracować dla wielu pracodawców. Być może będą to już w większości przedstawiciele nowych, nie znanych obecnie zawodów. Podejmą pracę we własnym zakresie, bardziej jako wolni strzelcy cyberprzestrzeni niż etatowi pracownicy starej gospodarki. Poszukiwanie zleceń ma odbywać się oczywiście przez Internet i poprzez Internet będą wywiązywać się ze swoich obowiązków wobec pracodawców. Podobno już teraz wśród młodych ludzi zauważalna jest grupa pracowników o zwiększonej autodeterminacji, pewności siebie, świadoma swej rynkowej wartości i skłonna do bardziej elastycznych warunków pracy.

Czy pracę będą wykonywać w domu? Nie jest to takie pewne. Być może zechcą uniknąć kłopotów swoich poprzedników związanych z zacieraniem granic między życiem zawodowym a prywatnym oraz brakiem kontaktów z innymi pracownikami. Już dzisiaj pojawiła się idea tworzenia telecentrów i telechatek. Są to miejsca wyposażone we wszystkie niezbędne urządzenia komputerowe i teleinformatyczne. W nich będzie można wynajmować stanowiska pracy. Prawdopodobnie powstaną także listy dyskusyjne, skupiające mieszkających na jednym osiedlu telepracowników. Część z nich zechce kontynuować nawiązane w cyberprzestrzeni znajomości w bezpośrednich kontaktach towarzyskich. Inni będą woleli pozostać w swoich usieciowionych domach. Ludzkie upodobania, osobowości i oczekiwania z czasem wpiszą się w nowy kontekst uwarunkowań społecznych i cywilizacyjnych. Telepraca przybierze formę przystającą do kształtu rzeczywistości, w której przyjdzie funkcjonować jej wykonawcom.

--------------------------------------------------------------------------------

Dwa najważniejsze polskie serwisy poświęcone telepracy to: Telepraca Polska (http://www.telepraca-polska.pl ) oraz polski punkt informacyjny European Telework Development (http://www.eto.org.uk/nat/pl ), finansowany przez UE.