Model organizacji wirtualnej i jej kooperacyjne systemy informacyjne Idea przyszłości czy praktyka na dziś

Najważniejsze bowiem dla każdego z partnerów jest skoncentrowanie swoich działań wokół kompetencji kluczowych, koordynowanych poprzez stosowanie podejścia zorientowanego na problem i dynamiczną realizację ściśle określonych zadań za pomocą supernowoczesnej TIK. Jednakże TIK nie gwarantuje pełnej ochrony i prawidłowości realizacji wszystkich transakcji OW.

Z tego punktu widzenia OW postrzega się jako nową jakość - w porównaniu z innymi formami organizacyjnymi - w większym lub mniejszym stopniu zaimplementowaną w przedsiębiorstwie (tab. 1).

"Odchudzenie" OW, reengineering, orientacja na procesy czy TQM nie rozwiązały automatycznie większości problemów, nie zaistniała też odczuwalna i trwała poprawa jej funkcjonowania. Główną przyczyną braku pożądanego postępu jest nadmierna koncentracja OW na reengineeringu kosztów, a więc zredukowaniu procesów biznesowych do kompetencji kluczowych, zapewniających najwyższą jakość produktu przy użyciu minimalnych zasobów. Pomija się natomiast reengineering przychodów, czyli osiąganie strategicznych korzyści konkurencji przy istniejących zasobach. Reengineering przychodów wymaga dywersyfikacji, a więc tworzenia nowych rynków i produktów oraz elastycznego dostosowywania się organizacji do zaspokajania nowych wymagań rynkowych. Wyzwania te zmuszają do poszukiwań bardziej elastycznych - niż dotychczasowe - koncepcji organizacji, umożliwiających poszerzony dostęp do ograniczonych zasobów.

Obiecującym kierunkiem zmian organizacyjnych, zapewniających realizację tych wymagań, są nowe formy kooperacji kontraktowej organizacji (outsourcing), takie jak: joint ventures lub alianse strategiczne.

Perspektywy rozwoju organizacji

W praktyce wirtualizacja organizacji wyraża się w wielopłaszczyznowych i wieloczynnikowych transformacjach systemowych, a jej pomyślny przebieg zależy od takich czynników, jak: zakres globalizacji rynkowej (w tym zaistnienie rynku elektronicznego), poziom konkurencyjności gospodarki, zasoby dyspozycyjnej siły roboczej, stopień unowocześnienia procesów technologicznych i procesów informacyjno-decyzyjnych, stopień uelastycznienia funkcjonowania organizacji, autonomia i jakość działań organizacji.

Dotychczas wykształciły się określone typy OW, do których można zaliczyć biura domowe (home offices), fabryki fraktalne (niem. die Fraktale Fabriken), agencje pracy dorywczej (disposable workers agencies), park przemysłowy (industrial park). OW - w przeciwieństwie do organizacji tradycyjnej - szybciej i skuteczniej reaguje na zmiany w otoczeniu dzięki poszerzonym powiązaniom i współpracy z innymi organizacjami i klientami oraz rozproszeniu przestrzennemu (rys. 4). Wynikają stąd różne formy organizacyjne przedsiębiorstwa wirtualnego, takie jak: intraprzedsiębiorstwo, interprzedsiębiorstwo i ekstraprzedsiębiorstwo.

OW realizuje swoje cele i zadania korzystając z outsourcingu, co wymaga coraz szerszej integracji działań i procesów realizowanych w różnych organizacjach kooperujących, niezależnie od ich granic funkcjonalnych, organizacyjnych i geograficznych. Zwiększone działania integracyjne powodują z kolei wzrost kosztów koordynacji.

Zmienia się bowiem przedmiot, sposób i zakres gromadzenia informacji oraz miejsce i czas pracy (na "wszędzie i w każdym czasie"). Ponadto, wirtualizacja powoduje zacieśnianie i wdrażanie nowych form powiązań z dostawcami i klientami, powstawanie nowych kanałów dystrybucji i marketingu, tworzenie rynku elektronicznego oraz centrów wirtualnych i centrów informacji (information mall). W wyniku tych zmian następuje usprawnienie realizacji dotychczasowych działań i powstawanie nowych źródeł wartości.

OW powstaje zatem w wyniku rekonfiguracji biznesu, możliwej dzięki postępowi w TIK, zastosowanemu w biznesie sieciowym elektronicznym (przedproże wirtualizacji), turystycznym, wydawniczym, odzieżowym, usług finansowych i produkcji sprzętu fotograficznego. Najwięcej firm outsourcingowych funkcjonuje w usługach informatycznych i rachunkowości, transporcie, dostarczaniu żywności i innych.

Wirtualizacja organizacji stała się możliwa dzięki zastosowaniu nowoczesnych TIK oraz telewizji, a więc infomediów. Z kolei postęp technologiczny w telekomunikacji umożliwił opracowanie i zastosowanie IOS, wykraczających swoim funkcjonowaniem poza tradycyjnie pojmowane granice organizacji. Wynika stąd, iż wirtualizacja zmusza przedsiębiorstwa rozszerzone (extended enterprise) do stałego śledzenia tego, co dzieje się na ich granicach, a także, jakie zmiany zachodzą w dotychczasowych powiązaniach z dostawcami i klientami oraz na rynkach, na których one działają. Konieczność uzyskiwania odpowiedzi na te pytania była główną przyczyną zróżnicowania IOS i powstania intra-IOS, multi-IOS i ekstra-IOS.

Zmiany te gruntownie zrewolucjonizowały dotychczasowe funkcjonowanie organizacji i wymusiły wprowadzenie nowych form gospodarowania i komunikacji. Nowe TIK stworzyły pożądaną dla wirtualizacji infrastrukturę komunikacyjną, głównie w postaci otwartych systemów informatycznych automatycznie współpracujących z podobnymi systemami partnerów biznesowych (dzięki zastosowaniu technologii EDI) w globalnym środowisku sieciowym i kompatybilnych platformach sprzętowych i technicznych.


TOP 200