Płacić od wartości

Są trzy możliwe warianty wprowadzenia wartości do katastru. Pierwszy ma charakter ekspresowy. Jest on uproszczony, tani i szybki, obejmujący w pierwszej fazie ustalenie do celów podatkowych tylko wartości gruntów (np. 1999 r.), w odstępie jednego roku - także wartości małych budynków mieszkalnych i za kolejny rok pozostałych obiektów budowlanych, mających być przedmiotem opodatkowania. To rozłożenie w czasie może być powiązane ze zróżnicowaniem w przestrzeni, tj. z obszarami, na których system ten byłby sukcesywnie wdrażany. Drugi - standardowy - jest podobny do innych europejskich i zaoceanicznych systemów katastrów i taksacji powszechnej, który stanowiłby poszerzenie wersji pierwszej, a jego wykonanie trwałoby następne 2 lata. Wreszcie trzeci - tzw. rozwinięty - obejmuje fragment Krajowego Systemu Informacji o Terenie. Powinien on być gotowy do eksploatacji po upływie następnego roku lub dwóch.

Żadna z kolejnych, przedstawionych wersji określania i rejestrowania wartości katastralnych nie spowoduje opóźnienia w funkcjonowaniu systemu rozpoczętego w fazie pierwszej (ekspresowej).

Wariant "ekspresowy" i każdy następny etap wprowadzania podatku od wartości nieruchomości zakładają sprawne relacje na linii kataster (ewidencja gruntów) - służby podatkowe, tak aby informacje o posiadaczu tytułu własności lub osobie inaczej władającej nieruchomością, jako podmiotach podatku, oraz wiadomości o przedmiocie opodatkowania pochodziły z katastru w jego obecnym stanie lub z innych wiarygodnych źródeł. W przypadku zaś informacji o budynkach i lokalach byłyby one wstępnie przyjmowane z deklaracji podatników, stopniowo zastępowane informacjami pochodzącymi z ewidencji budynków, uzupełniając dotychczasowy zasób informacyjny katastru.

Warunkiem zasadniczym jest centralna organizacja i koordynacja przedsięwzięcia oraz centralne finansowanie pierwszej taksacji; następne mogą już być np. wojewódzkie lub powiatowe. Wstępne prace organizacyjne jest w stanie wykonać - według mojej oceny - zespół nie przekraczający 50 odpowiednio przygotowanych i przeszkolonych fachowców. Prace wykonawcze mogą wykonywać zespoły złożone z geodetów, rzeczoznawców majątkowych i przedstawicieli organów podatkowych, a końcowy odbiór prac powinien być dokonany przez wymieniony zespół z dodatkowym udziałem przedstawicieli samorządów lokalnych.

Wytyczne Europejskiej Komisji Gospodarczej Narodów Zjednoczonych definiują, w jaki sposób można skutecznie zarządzać gruntami i informacją o nich. Określają także czynniki, jakie powinny być wzięte pod uwagę przy opracowywaniu aktów prawnych, organizacji baz danych i mechanizmów finansowania niezbędnych do wdrożenia i obsługi systemu zarządzania gruntami, choć nie zalecają jednego określonego wzoru, który miałby być zastosowany we wszystkich krajach znajdujących się w fazie przekształceń. Przykładowo, systemy katastralne w większości krajów zachodnioeuropejskich zawierają różne rejestry, administrowane są przez różne podmioty, choć są prowadzone lub nadzorowane w całości lub w części przez administrację rządową.

Wytyczne te stanowią, że własność, wykorzystanie gruntów i ich wartość - choć są niezależne w sferze koncepcji - w praktyce są od siebie uzależnione, a każdy z tych atrybutów gruntu powinien być starannie zidentyfikowany i wykorzystywany.

W tym celu trzeba zadbać o prawa własności, aby zapewnić bezpieczeństwo posiadania. Ustalić właściwy pomiar wartości nieruchomości, by wyznaczyć sprawiedliwy wymiar podatków od gruntów i mienia oraz sprawiedliwe przejmowanie gruntów na cele publiczne. Należy także zapewnić efektywne zarządzanie zasobami gruntów.

Przyjmuje się więc powszechnie, że kataster jest tym rodzajem systemu informacji o terenie, który koncentruje się głównie na prawie własności, na wartości i wykorzystaniu gruntów.