Gdzie jest społeczeństwo informacyjne?

Z powyższego wynika jeszcze jedna ważna prawda. Nie należy szukać cech społeczeństwa informacyjnego tylko w krajach o wysokim stopniu rozwoju cywilizacyjnego, gdzie produkt narodowy jest tworzony już w większym stopniu przez przemysł komputerowy niż maszynowo-surowcowy, gdzie liczba komputerów osobistych zrównuje się z liczbą gospodarstw domowych itp. Choć są to ewidentne oznaki zaawansowania technicznego, nie muszą one jednocześnie oznaczać zbudowania społeczeństwa informacyjnego. Jeśli bowiem w odniesieniu do wysokich standardów społeczno-kulturowych tzw. cywilizacji zachodniej - demokracji, wolności słowa i stowarzyszania się, przedsiębiorczości, niezawisłości sądów, rozdziału władzy ustawodawczej od wykonawczej - mają miejsce w jej czołowych krajach, takich jak USA czy Niemcy, ciągłe przypadki (o czym wciąż donosi prasa) kolizji między masowością dostępu np. do Internetu a naruszaniem prawa do tajemnicy, dobrych obyczajów, swobody wypowiedzi, ingerencji instytucji rządowych i państwowych w Internet, to daje to wiele do myślenia.

Z tego punktu widzenia współczesna telekomunikacja nie jest jeszcze konstruktywną siłą tworzącą społeczną strukturę na miarę rangi i mocy słowa mówionego czy druku w minionych epokach i dawnych społeczeństwach. Dlaczego tak jest? Sądzę, że perspektywa pół wieku dla cyfrowych technik komunikacyjnych jest jeszcze zbyt mała, aby wykształciły one pewne stałe i jednoznaczne struktury społeczne. Wszystko się dopiero tworzy, społeczeństwo informacyjne doby rewolucji mikroelektronicznej dopiero się wyłania. Nadmierny zachwyt czy optymizm, jakiemu zdaje się uległ np. Przemysław Gamdzyk (nr 34 CW), jest jeszcze przedwczesny, o ile w ogóle uzasadniony. Dopatrywanie się również w Internecie kwintesencji społeczeństwa informacyjnego jest - według mnie - również wątpliwe i nie do końca uzasadnione, ale to już opowieść na inną okazję.

Dr Marek Hetmański jest adiunktem na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Marii Curii-Skłodowskiej w Lublinie.