Cyfrowe prawa autorskie

Dotąd Apple konsekwentnie odmawiało prośbom o udzielenie licencji na wspomniane zabezpieczenia, dzięki temu iPod odtwarzał jedynie muzykę pobraną z serwisu iTunes. Rozstrzygnięcie sprawy może mieć znaczenie dla dalszej ewolucji udostępniania muzyki online.

Co ciekawe, zabezpieczenia stosowane przez Apple znalazły się już wcześniej w kręgu zainteresowania opinii publicznej. Jon Johansen, odpowiedzialny za udostępnienie w sieci kodu DeCSS, kilka miesięcy temu zdołał złamać także zabezpieczenia "Fairplay". Ponadto niedawno RealNetworks zakomunikowało, iż "zhakowało" oprogramowanie "Fairplay", po to by użytkownicy mogli za pomocą przenośnych odtwarzaczy korzystać z muzyki kupionej nie tylko w sklepie iTunes. Firma powołała się przy tym na wyjątek od zakazu usuwania zabezpieczeń w postaci dekompilacji. Opierając się między innymi na informacjach uzyskanych dzięki reverse engineering RealNetworks usprawnia swój system Harmony, gwarantujący odtwarzanie plików za pomocą różnych urządzeń.

Co z naukowcami?

Jak bumerang powraca przy tym problem dopuszczalności usuwania systemów DRM w ramach projektów naukowo-badawczych. Środowiska naukowe zastanawiają się, czy restrykcyjne zakazy zawarte w przepisach prawa autorskiego odbiją się na rezultatach ich badań. Przeciwnicy zbyt szerokiej ochrony DRM przywołują kazus profesora Edwarda Feltena. W roku 2001 grupa naukowców pod jego przewodnictwem ogłosiła, że zdołała przełamać zabezpieczenia stworzone przez Secure Digital Media Initiative. Opublikowanie efektów badań zostało jednak na pewien czas zablokowane przez RIAA, zarzucające naukowcom naruszenie przepisów amerykańskiego prawa autorskiego chroniących zabezpieczenia techniczne. Inny powszechnie znany przykład to sprawa Dymitra Skłarowa, którego czekało wiele nieprzyjemności w związku z przełamaniem zabezpieczeń DRM elektronicznych książek udostępnianych przez Adobe.

Jednocześnie systemy DRM znacznie utrudniają anonimowe korzystanie z utworów. Potrzeba identyfikacji użytkownika wiąże się z reguły z weryfikowaniem jego unikalnego ID. Organizacje promujące ochronę prywatności internautów wskazują, że może to doprowadzić do tworzenia kolejnych profili konsumenckich. Obawy wyrażają też prawnicy, wskazując, iż systemy DRM wkraczają w sferę "intelektualnej konsumpcji dóbr". Nikt nie kontroluje tego, w jaki sposób w domowym zaciszu korzystamy z książki kupionej w księgarni. Dlaczego więc konsumenci dóbr zapisanych na twardych dyskach komputerów mieliby zostać poddani nieustającej kontroli?

Przyszłość DRM

Jak widać z funkcjonowaniem owych zabezpieczeń wiąże się wiele wątpliwości. Dotyczą one głównie ograniczania praw konsumentów, czego dobitnym przykładem pozostaje choćby zastosowanie tzw. regionalizacji przy dystrybucji płyt DVD. Trudno podać racjonalne powody uniemożliwiające odtworzenie oryginalnej płyty na urządzeniu pochodzącym z innego regionu. Niedaleka przyszłość pokaże, czy producenci DRM uporają się z zarzutami stawianymi technologii. Tylko wtedy zostanie ona w pełni zaakceptowana przez użytkowników.

Naruszenia praw autorskich w Polsce

Business Software Alliance podaje, że od początku 2004 r. w wyniku nielegalnego rozpowszechniania programów komputerowych producenci oprogramowania (m.in. Adobe, Autodesk, Corel, Macromedia, Microsoft oraz Symantec) ponieśli szkody przekraczające kwotę 68 mln zł.

W porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego jest to wzrost ponad trzykrotny (szkody oszacowano wtedy na 20,5 mln zł). Wśród zabezpieczonego przez policję mienia znalazło się: 23 329 płyt, 539 komputerów oraz 45 nagrywarek. Największą liczbę nielegalnych płyt (12 153) udało się policji zabezpieczyć w czerwcu w Rudzie Śląskiej, Sosnowcu i Chorzowie. Nielegalne rozpowszechnianie odbywało się również przy użyciu Internetu. Dziewięć sklepów działających w ten sposób w sieci zostało zlikwidowanych.

Jak wynika z opublikowanego w lipcu światowego badania stanu piractwa komputerowego na świecie w roku 2003, skalę tego zjawiska w Polsce należy szacować na poziomie aż 58%. Pod tym względem, w krajach Unii Europejskiej, wyższy współczynnik piractwa komputerowego odnotowano jedynie w Grecji.

Więcej informacji:

UE o Digital Rights Management:

http://europa.eu.int/information_society/eeurope/2005/all_about/digital_rights_man/index_en.htm

Uwagi na temat wpływu technologii DRM na dotychczasowy system pobierania opłat od producentów urządzeń pozwalających na kopiowanie komputerowych nośników informacji:

http://www.ivir.nl/publications/other/DRM&levies-report.pdf

Oficjalna witryna konferencji poświęconej prawnym aspektom DRM, która odbyła się w ubiegłym roku. Zawiera wiele publikacji poświęconej tej problematyce:

http://www.law.berkeley.edu/institutes/bclt/drm


TOP 200