Wiedza biznesowa
-
- Celina M. Olszak,
- 03.01.2005
Przetwarzanie predykcyjne daje możliwość przewidywania zachowań przedsiębiorstwa, rynku i biznesu. Do tego celu wykorzystuje się techniki drążenia danych (data mining). Docelowo przetwarzanie analityczne, w tym także w systemach BI, powinno zmierzać do modelowania przyszłości. Taka analiza danych może być realizowana m.in. z pomocą sieci neuronowych, systemów ekspertowych, algorytmów genetycznych.
Wymienione narzędzia analityczne nadają się do sporządzania inteligentnych analiz: finansowych, relacji z klientami, łańcucha dostaw, cyklu życia produktów, zarządzania kadrami oraz procesów biznesowych. Można zatem zaryzykować stwierdzenie, że systemy BI pozwalają organizacji lepiej zrozumieć biznes, tj. firmę, jej otoczenie, klientów, mechanizmy wchodzenia na nowe rynki itd.
Systemy BI stają się szansą dla organizacji na szybkie i skuteczne wykorzystywanie informacji oraz transformowanie ich w użyteczną wiedzę, która pozwala realizować cele biznesowe. Szczególnie uwidacznia się to na przykładzie nowej generacji systemów BI, obejmującej portal korporacyjny (rozbudowane koncepcje portali korporacyjnych określane jako B2X - Business to eXtended Enterprise - są miejscem nie tylko wspierającym pracę pracowników firmy, ale również umożliwiającym budowanie zaawansowanych relacji ze wszystkimi podmiotami powiązanymi z daną organizacją), aplikacje BI - rozwiązania adresowane do konkretnych użytkowników, branż itp., czy narzędzia wspomagające podejmowanie decyzji (od aplikacji realizujących obsługę zapytań do kompleksowych wielowymiarowych analiz OLAP i data mining) oraz narzędzia wspomagające obsługę dostępu (oprogramowanie klasy middleware, służące do wspomagania procesów udostępniania i zarządzania danymi - serwery www, oraz specjalizowane interfejsy).
Nietrudno zauważyć, że zaproponowana konfiguracja systemu BI może wspierać różne inicjatywy strategiczne przedsiębiorstwa, np. CRM, SCM, e-biznes, dając dostęp do wiedzy statycznej i dynamicznej (tworzonej na podstawie zapytań ad hoc i informacji uzyskiwanych z baz danych i hurtowni danych). Integruje ona informacje z różnych źródeł, oferując przy tym wielowymiarową i spersonalizowaną informację (stosownie do uprawnień, ról użytkowników), a także pozwala na szybkie wyszukiwanie i dystrybuowanie różnorodnych zasobów wiedzy. Oprócz informacji na temat samej organizacji, w zaproponowanej konfiguracji systemu BI mogą być przechowywane informacje dotyczące notowań giełdowych, sytuacji finansowej, koniunktury, a także różnorodne aplikacje i usługi WWW .
Korporacyjny BI jest połączeniem idei BI, pracy zespołowej, podejmowania decyzji i zarządzania treścią. Zarządzanie wiedzą z udziałem takiego rozwiązania umożliwia m.in. inicjowanie różnych scenariuszy gospodarczych, analizę krytycznych czynników sukcesu, dostęp do dokumentacji, słowników, tworzenie produktów informacyjnych i szkoleniowych, tworzenie programów certyfikacyjnych, uruchamianie przepływu procesów pracy.
Niezbędna wiedza
Uznanie wiedzy za główny zasób organizacji sprawia, że tworzenie kompleksowych i systemowych rozwiązań służących do zarządzania tą wiedzą staje się koniecznością. Pomoc w tym zakresie niosą systemy BI. Można je przede wszystkim wykorzystywać do integrowania oraz analizy różnorodnych informacji i przekształcania ich w wiedzę korporacyjną.
Systemy BI umożliwiają też w pewnym stopniu identyfikowanie map wiedzy, monopoli wiedzy, uprawnień decyzyjnych oraz procesów "bogatych" w wiedzę. Pozwalają przez to lepiej zrozumieć potrzeby klientów, obniżyć koszty i ryzyko działalności. Należy jednak pamiętać, że przeważająca część wiedzy w organizacji to wiedza cicha, którą niekoniecznie pracownicy chcą się dzielić. Ustrukturalizowana wiedza w zbiorach i bazach danych wywiera jednak wpływ na zmianę rozkładu władzy w organizacji. Zatem przedsiębiorstwa, które zainteresowane są zarządzaniem wiedzą, powinny w pierwszej kolejności zadbać o stworzenie odpowiednich mechanizmów nadzoru, budowanie sposobów dzielenia się wiedzą, nagradzanie i awansowanie pracowników udostępniających swoją wiedzę.
Systemy BI nie zastępują człowieka, a wręcz przeciwnie, do współpracy z takim systemem potrzebny jest użytkownik o dużej wiedzy dotyczącej technik analitycznych oraz o wysokiej kulturze informacyjnej i biznesowej.
Dr hab. inż. Celina M. Olszak jest pracownikiem naukowym Katedry Informatyki w Akademii Ekonomicznej w Katowicach.
Inteligencja organizacji nierozerwalnie wiąże się z takimi określeniami, jak informacja i wiedza. Termin wiedza, będący pochodną informacji, sięga do czasów Platona i Arystotelesa. Nowoczesne rozumienie wiedzy przejawia się w pracach m.in. D. Bella, M. Polanyi, A. Tofflera, I. Nonaka. Utożsamiana jest ona z aktywami organizacji, pamięcią organizacji, kluczowymi kompetencjami itp. Współcześnie wiedza rozpatrywana jest często w kategoriach wiedzy cichej i jawnej, a także wiedzy proceduralnej (mówiącej jak wykonywać zadania i realizować określone procedury), deklaratywnej (wskazującej co należy robić), semantycznej (wysoce zorganizowanej, dotyczącej związków pomiędzy faktami, relacjami itp.) i epizodycznej (opartej na przypadkach, zdarzeniach).
W modelach ekonomicznych wiedza pojawia się w dwóch różnych kontekstach. Najważniejszym założeniem modeli mikroekonomicznych jest racjonalność wyborów dokonywanych przez jednostki. W konsekwencji ilość i jakość informacji, jak również zdolność do ich przetwarzania są zagadnieniami podstawowymi. Ten punkt widzenia kładzie nacisk na proces transformacji danych w informacje (wskaźniki dostępne dla jednostek podejmujących decyzje), a następnie w wiedzę (poprzez przetwarzanie informacji w modelach analitycznych).
Drugą ważną perspektywą postrzegania wiedzy jest traktowanie jej jako składnika aktywów. Może być ona zarówno nakładem (kompetencją), jak i wynikiem (innowacją) w procesie produkcyjnym. W szczególnych okolicznościach wiedza staje się własnością indywidualną lub towarem sprzedawanym na rynku.
Esencją współczesnego biznesu jest jego inteligencja, która oznacza umiejętność zarządzania wiedzą i wykorzystywania jej do realizacji celów organizacji gospodarczej. Przejawia się ona m.in. w osadzaniu wiedzy w procesach, produktach, usługach, strukturze i kulturze przedsiębiorstwa oraz związkach, jakie tworzy ono ze swoim bliższym i dalszym otoczeniem. Wyróżnikiem inteligentnej organizacji stają się jej produkty i usługi, które cechuje uczenie się (produkty stają się coraz doskonalsze, a klient bardziej wyedukowany), możliwości rozszerzania (produkty wyposażane są w nowe funkcje i zadania), interaktywność (projektowane produkty i usługi oferują możliwość interakcji np. z klientem), pamięć (chodzi o zdarzenia i dane z przeszłości dotyczące użytkownika, tak aby jak najlepiej rozwijać jego profil), personalizacja (unikatowe rozwiązania i konfiguracje, stosownie do indywidualnych wymagań użytkowników).
