VoIP w wersji open source

VoIP w wersji open source

Grandstream GXW-4108 może obsłużyć 8 linii POTS, z których każda może być w Asterisku oddzielnie adresowana jako linia zewnętrzna SIP.

W Polsce Asterisk jest również popularnym rozwiązaniem. Jedno z wdrożeń firmy Thulium, polskiego integratora Asteriska, zostało zrealizowane dla firmy K2 Internet. Klient miał do wyboru produkty firm Siemens i Alcatel oraz Asterisk. Ze względu na to, że oczekiwał rozwiązania nowoczesnego i o największych możliwościach technicznych, a przy tym najtańszego, wybór padł na produkt open source. W ostatecznej konfiguracji Asterisk miał obsługiwać 50 zwykłych aparatów IP, 5 zaawansowanych oraz 40 programowych (tzw. softphone'ów). Także inne firmy zdecydowały się na podobne rozwiązanie.

Wielu klientów ma również firma Pingtel, oferująca komercyjne wersje SipX o nazwie SIPxchange Enterprise Communications Server (ECS). Jednym z najbardziej spektakularnych wdrożeń było wykorzystanie ich produktu w Amazon.com do obsługi 5000 telefonów programowych i telefonów IP firmy Polycom. Wśród klientów SIPxchange ECS w Polsce można wskazać takie firmy, jak Holmes Place Polska (właściciel ekskluzywnych klubów rekreacyjnych), More7.com (producent rozwiązań CRM) oraz Kancelaria Prawna Wierciński, Kwieciński, Baehr. Wdrożenia te zostały zrealizowane przez firmę VoiceWorks.

Jaka architektura

VoIP w wersji open source

Typowa architektura systemu IP PBX

W przypadku zastąpienia tradycyjnej centrali telefonicznej przez Asterisk można wykorzystać dotychczas stosowane analogowe telefony, ale za pomocą odpowiedniego urządzenia: FXS (Foreign eXchange Station) albo ATA (Analog Telephony Adapter). FXS jest montowany w serwerze z Asteriskiem jako karta PCI i zapewnia typowe gniazdka telefoniczne. Takie produkty sprzedają m.in. firmy Digium i Sangoma. ATA konwertuje sygnał analogowy na IP i jego przykładem jest produkt firmy Digium o nazwie IAX-y, ale dostępne są również rozwiązania innych firm, np. Grandstream Networks lub Linksys.

Oparcie się na tego typu rozwiązaniu oznacza jednak małą skalowalność przy większych instalacjach. Głównym zadaniem Asteriska jest jednak obsługa telefonów IP, wykorzystujących albo natywny protokół VoIP o nazwie IAX (Inter-Asterisk eXchange), albo popularny SIP (Session Initiation Protocol). Dostępne jest również wsparcie dla protokołu SCCP (Skinny Client Control Protocol), wykorzystywanego do łączności z telefonami Cisco, jak również dla protokołów H.323 oraz MGCP (Media Gateway Control Protocol).

Projekt SipX koncentruje się wyłącznie na telefonach IP wykorzystujących protokół SIP, m.in. takich producentów jak Polycom czy Grandstream.

Choć Asterisk i SipX opierają się na telefonach IP, linie zewnętrzne nie muszą być dostępne przez własną sieć komputerową. W związku z tym można skorzystać z usług komercyjnych dostawców VoIP, jak również za pomocą odpowiedniego sprzętu dołączyć się do publicznej sieci telefonicznej (PSTN). Linie zewnętrzne można wykorzystać przy użyciu interfejsu FXO (Foreign eXchange Office), kart PCI instalowanych na serwerze z Asteriskiem, albo za pomocą zewnętrznych adapterów ATA (np. Grandstream GXW-4108 może obsłużyć 8 linii POTS, z których każda może być w Asterisku oddzielnie adresowana jako linia zewnętrzna SIP). Częściej stosowane jest to pierwsze podejście, gdyż w drugim z powodu ograniczeń technicznych nie jest możliwe wykorzystanie pełnej funkcjonalności telefonów IP.

Asterisk i SipX oferują wiele zaawansowanych funkcjonalności, które dotychczas były wyłącznie dostępne w drogich firmowych centralach telefonicznych. Wśród nich można wyróżnić: system powitań DISA, pocztę głosową z książką telefoniczną, kolejkowanie, przekierowywanie, zawieszanie i zapisywanie połączeń, interaktywne menu głosowe (IVR), połączenia konferencyjne i trójstronne, identyfikację dzwoniącego, automatyczną dystrybucję połączeń, muzykę podczas oczekiwania na połączenie lub podczas przekierowywania, wiadomości SMS oraz transmisję faksów (za pomocą programu Hylafax).

Dostępność

VoIP w wersji open source

Za pomocą jednej z zakładek można zdefiniować pracę automatycznej sekretarki.

Asterisk został zaprojektowany do pracy na systemie linuksowym i dla niego ma najlepsze wsparcie, ale można go także uruchomić na systemach uniksowych (OpenBSD, FreeBSD, Mac OS X i Solaris) oraz Windows (za pomocą oprogramowania Cygwin; przygotowywany jest gotowy produkt zwany AsteriskWin32). SipX jest dostępny tylko na Linuksa (wspieranych jest wiele dystrybucji tego systemu).

Tak jak tradycyjna centrala telefoniczna, Asterisk i SipX wykorzystują system operacyjny do udostępnienia własnej linii poleceń lub graficznego interfejsu użytkownika. Aby go uruchomić, należy je zainstalować z pakietów na dowolnej dystrybucji Linuksa albo skorzystać ze specjalistycznych dystrybucji Linuksa, które koncentrują się na tym oprogramowaniu.

Obecnie najbardziej popularnym systemem udostępniającym Asteriska jest Trixbox. Opiera się on na dystrybucji Linuksa CentOS (darmowy Red Hat Enterprise) i dodatkowo zawiera liczne narzędzia zarządzające Asteriskiem (m.in. FreePBX i HUDLite), jak również własne rozwiązania, które ułatwiają rozpoczęcie pracy z systemem. Za pomocą Trixboksa można przygotować gotową centralę telefoniczną opartą na Asterisku w 20 min. Podobnie sytuacja wygląda z systemem AsteriskNOW, przygotowywanym przez firmę Digium. Zapewnia on tę samą funkcjonalność, ale wykorzystuje inne narzędzia zarządzające.

VoIP w wersji open source

Ekran kontrolny działania centrali telefonicznej z Trixboksa.

Według Marka Spencera, główna różnica pomiędzy tymi dwoma rozwiązaniami polega na tym, że interfejs AsteriskNOW jest mocno zintegrowany z Asteriskiem. Oznacza to, że jakakolwiek ręczna zmiana plików w systemie znajdzie swoje odzwierciedlenie w wykorzystywanym interfejsie webowym.

W Trixboksie nie ma takiej synchronizacji zmian, ale ma on dużo więcej możliwości, m.in. łatwy w użyciu i konfiguracji interfejs HUDLite, integrację z oprogramowaniem Sugar-CRM oraz narzędzia konfiguracyjne dla popularnych telefonów IP.

Należy także zwrócić uwagę, że AsteriskNOW jest nadal w fazie beta, a Trixbox jest już dostępny od dłuższego czasu (wcześniej pod nazwą Asterisk@Home).

Możliwość przetestowania w podobnej formie SipX-a jest możliwa dzięki przygotowanemu systemowi SipX Live CD, opartemu na Fedorze Core 5.

Sama znajomość Linuksa nie jest wymagana, chociaż zalecana, aby korzystać z tych rozwiązań. Dostępne są bowiem narzędzia open source, takie jak FreePBX, które zapewniają interfejs webowy do zarządzania Asteriskiem, przy użyciu którego można zrobić praktycznie wszystko - od konfiguracji pojedynczych linii wewnętrznych i zewnętrznych, aż do projektowania złożonych układów połączeń, interaktywnych menu głosowych czy elementów poczty głosowej. Rozwiązanie tego typu dla SipX-a to SipXconfig.

Oznacza to, że można dokonać wdrożenia tych rozwiązań bez korzystania z trybu tekstowego, ale przy większych projektach znajomość poleceń linuksowych będzie przydatna. Mniejsze firmy nawet nie będą interesować się, co jest w środku, tak jak nie robią tego, korzystając ze sprzętowych rozwiązań zabezpieczających sieć, które często także są oparte na Linuksie.

Telefony współpracujące z Asteriskiem

Producenci komercyjnych rozwiązań VoIP najczęściej dostarczają własne telefony. Zapewniają ich ścisłą integrację z centralą telefoniczną oraz narzędzia do konfiguracji i zarządzania. W przypadku opensource'owych rozwiązań VoIP, takich jak Asterisk, należy zaopatrzyć się w telefony samodzielnie.

Dostępnych jest już sporo telefonów kompatybilnych z Asteriskiem, w cenach od ok. 50 USD za najprostszy telefon do 800 USD za specjalizowane urządzenie. Na rynku można znaleźć także telefony bezprzewodowe w standardzie 802.11, obsługujące protokoły VoIP, w tym SIP, MGCP czy IAX.

Z Digium ściśle współpracuje firma Polycom, chcąc zapewnić pełną kompatybilność swoich telefonów IP z Asteriskiem. Z kolei telefony takich producentów, jak np. Aastra, Grandstream Networks, Linksys czy Snom, obsługują protokół SIP, więc mogą być również łatwo wykorzystane we wdrożeniach Asteriska. Polycom oferuje także urządzenie do telekonferencji w pełni zgodne ze standardem SIP. Jeśli chodzi o wykorzystanie telefonów pochodzących od producentów tworzących własne centrale telefoniczne, jak np. Cisco, trzeba uważać, bo Asterisk jest dla nich nie tylko dopełnieniem, ale również konkurencją. Na szczęście najnowsze telefony Cisco wspierają również protokół SIP, bo producent obrał właściwy z punktu użytkownika kierunek rozwoju - ku większej standaryzacji.

Ponieważ we wdrożeniu Asteriska telefony są sprawą indywidualnego wyboru, to w większości wypadków ich konfiguracja może być trudniejsza niż w komercyjnych systemach VoIP, bo będziemy pozbawieni instalacyjnych funkcjonalności po stronie serwera. Dużo modeli telefonów oferuje jednak wiele przydatnych udogodnień, takich jak duży ekran LCD czy wbudowane przełączniki ethernetowe z obsługą protokołu 802.1q, co znacząco upraszcza konfigurację i prowadzenie kabli.


TOP 200