Zmiany całoczęściowe

Ewolucyjnej, ponieważ z chwilą pojawienia się na Ziemi człowieka i tworzonej przez niego cywilizacji, darwinowskie mutacje dotyczące wcześniej tylko procesów natury rozszerzyły się także na efekty naszej działalności, tj. technikę (maszyny) i sferę społeczną (organizacja grup ludzkich). Mechanizmy ewolucyjne znajdziemy zatem w trzech wymiarach: świecie biologicznym, świecie technologii i świecie relacji międzyludzkich. Praktyka potwierdza przypuszczenia, formułowane już przed stuleciami, że człowiek działa w obszarze techniki w sposób rekurencyjny, tzn. wedle reguł, które były przyczyną nie tylko naszego powstania, ale także fauny i flory, a nawet przyrody nieożywionej.

Spekulowano zatem w przeszłości, że skoro istnieją ryby, to kiedyś zbudujemy łodzie podwodne, a istnienie ptaków prowokowało do wynalazku samolotu. Na podobnej zasadzie pojawiła się idea sztucznego mózgu (komputera) czy sztucznego człowieka, prowadząca w prostej linii do współczesnych robotów przemysłowych. Także rozwój systemów społecznych oraz osiągnięcia nauk organizacji i zarządzania w obszarze produkcji potwierdzają uniwersalność reguł ewolucyjnych dokumentowanych na gruncie teorii systemów. Stwarza to dogodny punkt wyjścia do prognozowania dalszego rozwoju naszej cywilizacji. Można zauważyć, że rozwój systemu oznacza wzrost jego złożoności w dwóch wymiarach: ilościowym i jakościowym, przy czym mogą się one kompensować.

Rośnie zatem ilość elementów systemu (wzrost ilościowy) oraz liczba połączeń między nimi (nowa jakość). W ten sposób, z prostszych organizmów powstają bardziej złożone. Podobnie jest w technice (od prostych narzędzi do skomplikowanych urządzeń), przyrodzie nieożywionej (związki chemiczne czy kosmologia) i w sferze społecznej - od jednostki, przez rosnące grupy, plemiona, społeczności lokalne czy regionalne, do państw narodowych i wreszcie grup państw, międzynarodowych organizacji, społeczeństwa globalnego. Zatem rozwój systemu, to rozwój jego "sieciowości" (networking).

Tę metaregułę odnajdziemy w każdej biologicznej komórce, których wyspecjalizowane struktury tworzą tkanki, będące na wyższym poziomie podstawą dla organów i w końcu ich układów, składających się na całość organizmu. Dostrzeżenie tych zależności w połączeniu z organizacją wytwarzania (produkcji) doprowadziło do krytyki tradycyjnych, scentralizowanych i reaktywnych systemów zarządzania, owocując alternatywnym modelem bionicznym - BMS (Bionic Manufacturing System) opartym o biorarchię (bionic hierarchy, biorarchy) i genetyczną reprezentację informacji (GRI), odpowiadającą dynamicznym strukturom DNA.

Z kolei próbę stworzenia interdyscyplinarnego modelu zmian - łączącego osiągnięcia informatyki, bioniki, ale także nauk humanistycznych - podjął węgierski badacz Koester, wprowadzając pojecie "holonu" (1970 r.), jako złożenia greckich słów holos (całość) i on (część). W systemach holonicznych (reprezentowanych informatycznie przez aplikacje multiagentowe) można badać zmiany elementów "całoczęściowych", co doskonale odpowiada paradygmatowi internetowej ekonomii sieciowej (network economy) i w ostatnich latach zaowocowało pierwszymi systemami wytwórczymi HMS (Holonic Manufacturing System), m.in. w przemyśle japońskim (Hitachi, Toshiba).