Przemysław Koch, pełnomocnik Ministra Finansów ds. informatyzacji, w trakcie organizowanej przez „Computerworld” konferencji Państwo 2.0 przedstawił podsumowanie, jak wyglądał miniony rok od strony projektów i usług cyfrowych zrealizowanych przez fiskusa. Mowa w pierwszej kolejności o usłudze Twój e-PIT, uruchomionej po raz pierwszy w lutym 2019 r. Wtedy już po dwóch tygodniach funkcjonowania usługi można było stwierdzić, że resort trafił w oczekiwania obywateli: usługa zyskała przychylność użytkowników.

Liczby podane przez Przemysława Kocha na tegorocznym Państwie 2.0 wydają się to potwierdzać.

Jeszcze w 2018 r. 42 proc. wszystkich deklaracji PIT było składanych w Urzędach Skarbowych w formie papierowej. Tymczasem wprowadzenie usługi Twój e-PIT spowodowało spadek ilości takich rozliczeń do poziomu 18 % w 2019 r.

Z urzędów skarbowych, w porównaniu z 2018 r., zniknęło 5 mln papierowych deklaracji PIT, co przekłada się na 50 mln stron A4 i 100 tys. ryz papieru o masie 40 ton (jak wyliczył resort, do produkcji takiej ilości papieru trzeba byłoby ściąć prawie 700 drzew). Zastąpiły je deklaracje składane elektronicznie. Z usługi Twój e-PIT korzystano nawet za pośrednictwem telewizorów smart i konsoli do gier.

Co prawda trend polegający na zmniejszaniu się ilości papierowych rozliczeń można było obserwować również w poprzednich latach, ale – zdaniem przedstawiciela Ministerstwa Finansów – były to spadki na poziomie 5-10 %. To istotne usprawnienie dla funkcjonowania skarbówki, gdyż deklaracje papierowe muszą być przez urzędników skarbówki przepisane i wprowadzone do systemu. Teraz można było w większym stopniu skupić się na czynnościach będących wartością dodaną dla fiskusa, w szczególności na usprawnianiu i uszczelnianiu systemu podatkowego – mówił Koch.

Podatnik nawet nie musi logować się do usługi Twój e-PIT, by złożyć deklarację. Jeżeli nie zrobi tego do 30 kwietnia, system zrobi to za niego – do automatycznego wypełniania deklaracji w imieniu podatnika służą dane z systemów podatkowych. W 2019 r. złożonych zostało w ten sposób ok. 2,2 mln deklaracji, a informacje o tym zostały przekazane podatnikom za pośrednictwem wskazanych kanałów komunikacji.

Jak przekonywał Przemysław Koch, w tym roku usługa Twój e-PIT została uruchomiona ponownie z nowymi funkcjami, obejmującymi obsługę dodatkowych formularzy – PIT-28 i PIT-36. Do tego doszła pełna integracja z rejestrami PESEL i szkolnictwa wyższego oraz integracja z obowiązującym od początku 2020 r. mikrorachunkiem podatkowym, służącym do przekazywania środków do urzędu skarbowego. W sytuacji, gdy z bieżącego rozliczenia PIT wynika niedopłata podatku, mikrorachunek ma być automatycznie wypełniony o odpowiednią kwotę.

Liczba wypełnionych deklaracji PIT za 2019 r. już 4 marca przekroczyła poziom 2 mln.

Nie wszystko jednak udało się tak, jak jeszcze w ubiegłym roku zapowiadał resort finansów. Obiecywano wówczas rozszerzenie funkcjonalności usługi Twój e-PIT o deklaracje PIT-36 i PIT-36L, składane przez osoby prowadzące działalność gospodarczą, tak aby od 2020 r. i tacy podatnicy, obok użytkowników indywidualnych, mogli się rozliczać z fiskusem. Z tych planów rząd się wycofał w obawie przed błędami i chaosem w Krajowej Administracji Skarbowej.

Cyfrowa rewolucja fiskusa

Cyfryzacyjne wysiłki resortu zmierzają zresztą w stronę integracji danych gromadzonych przez wiele systemów. Dane zbierane są ze źródeł zewnętrznych, jak i w ramach nowych projektów i legislacji, które w ostatnim czasie weszły w życie, w tym VAT Out, mechanizm podzielonej płatności, plik JPK, system STIR, Kasy Online, eParagony, MDR, e-Sprawozdania Finansowe i Biała lista podatników VAT.

Elementem i efektem cyfrowej transformacji polskiego systemu fiskalnego jest implementacja centralnych systemów informatycznych. W 2019 r. roku wdrożony został system Poltax+, służący do poboru podatków. Jeden system i baza danych o podatniku zastąpił ok. 400 lokalnych systemów działających w urzędach skarbowych.

Sztandarowym projektem ministerstwa jest Twój e-US, który ma pozwolić na kompleksową obsługę podatnika bez wychodzenia z domu. System, uruchomiony w 2019 r. i od tego czasu optymalizowany, jest budowany w taki sposób, by wszystkie usługi oferowane fiskusa były dostępne po zalogowaniu za pomocą Krajowego Węzła Identyfikacji Elektronicznej (single sign on).

Twój e-US będzie oferował pełne spektrum informacji o podatniku – automatyczne, bieżące informacje o naliczonych podatkach i ewentualnych zaległościach. Zalogowany użytkownik będzie mógł też, przykładowo, uzyskać dostęp do informacji o mandatach karnych i skarbowych oraz należnościach nie skarbowych – i opłacić je online. Rozwój projektu ma przebiegać inkrementalnie: nowe funkcje i usługi mają być dokładane co co kwartał. Jak zapowiedział Przemysław Koch, w połowie 2020 r. ma nastąpić duża aktualizacja („milestone”) systemu, obejmująca m.in. integrację z Węzłem Krajowym.

„Zbieramy dane po to, żeby z jednej strony usprawniać system podatkowy w Polsce – czego przykładem jest usługa Twój e-PIT, ale również żeby go uszczelniać, a więc i poprawiać bezpieczeństwo polskiej gospodarki” – mówił Przemysław Koch. Pełnomocnik ministra finansów przekonywał, że wprowadzone przez resort rozwiązania wymiernie przyczyniły się do zwiększenia efektywności Krajowej Administracji Skarbowej, czego efektem ma być m.in. zmniejszenie tzw. luki VAT-owskiej do poziomu 12,1 mld zł w 2019 r. (w 2018 – ok. 25 mld).