Radiolinie

W ostatnim okresie na rynku ISP coraz większego znaczenia nabierają technologie przesyłania danych na falach radiowych i przez sieci telewizji kablowych. W Polsce działa już kilka firm oferujących bezprzewodowy dostęp do Sieci: Formus, Crowley Data Poland, Tele2 oraz lubelska firma ProFuturo. Do ich grona, nie chcąc utracić tej części rynku, dołączyła ostatnio Telekomunikacja Polska SA. Wszystkie wymienione firmy do świadczenia usług dostępowych wykorzystują technologię LMDS, opierającą się na transmisji radiowej w pasmie 28 GHz. Takie linie są wykorzystywane głównie jako kanał szybkiego dostępu do Internetu lub są używane do łączenia odległych sieci LAN wielooddziałowych firm. Oferujący takie usługi są zainteresowani przede wszystkim odbiorcami korporacyjnymi, jednak w ich cennikach coraz częściej pojawiają się propozycje dla użytkowników indywidualnych. Do takich firm należą m.in. ProFuturo oraz Tele2, która obniżyła ostatnio opłaty instalacyjne do 450 zł i koszt abonamentu radiowej usługi - do 199 zł miesięcznie. Za tę cenę użytkownik otrzymuje łącze o przepustowości maksymalnej 64 kb/s i gwarantowanej 8 kb/s. Niektórzy specjaliści przewidują, iż technologia LMDS ma przed sobą niezbyt długą karierę: ze względu na zapowiadane wprowadzenie telefonii komórkowej trzeciej generacji, w której usługi transmisji danych będą stanowić bardzo istotną pozycję. Wnioski takie wydają się jednak zbyt daleko idące. Operatorów komórkowych, pomimo iż mają techniczne możliwości świadczenia usług dostępu do Sieci, nie można de facto traktować jako firmy ISP, gdyż przychody z transmisji danych stanowią na razie marginalny odsetek ich obrotów.

Telewizja kablowa

Dla użytkowników indywidualnych i po części również dla małych i średnich firm najlepszym wyborem może okazać się oferta operatorów telewizji kablowych. Internet przez kablówkę na polskim rynku wreszcie stał się faktem, chociaż dostępność takich usług jest wciąż bardzo ograniczona. Operatorzy zapowiadają jednak szybki rozwój sieci kablowych o dwukierunkowej komunikacji. Obecnie na rynku tym działają dwie duże firmy: należąca do Elektrimu firma EL (AsterCity) oraz UPC (Chello). Obecna oferta operatorów kablowych jest znacznie atrakcyjniejsza w porównaniu do tej sprzed kilkunastu miesięcy. Usługi nie są ograniczone liczbą zainteresowanych abonentów. Firmy nie stosują już wyłącznie praktyki instalowania centralnego modemu kablowego w budynku, z którego sygnał jest dystrybuowany do konkretnej, lokalnej grupy użytkowników. Operatorzy zapewniają, iż każdego klienta znajdującego się w obrębie kablowej sieci dostosowanej do transmisji danych będzie można przyłączyć do Sieci indywidualnym modemem kablowym. Wzrost jakości w porównaniu z "eksperymentalnym" świadczeniem usług dostępu do Internetu przez kablówkę w latach ubiegłych przejawia się także w przyznawaniu klientom adresu IP z klasy publicznej. UPC za przyłączenie do Internetu (wraz z wypożyczeniem odpowiednich urządzeń) żąda 399 zł, natomiast opłata abonamentowa wynosi 199 zł miesięcznie. Firma nie określa dokładnie dostępnej szybkości łącza, twierdząc jedynie, iż wynosi ona maksymalnie 0,5 Mb/s.

AsterCity, pionier polskiego Internetu kablowego, oferuje klika wariantów dostępu do Sieci o szybkościach - 128, 256 i 512 kb/s. Cena instalacji wynosi 599 zł, a miesięczny abonament kosztuje odpowiednio 129, 239 oraz 650 zł. Oferta telewizji kablowych jest atrakcyjną propozycją dla użytkowników indywidualnych, a także małych i średnich firm. Dostęp "telewizyjny" jest pewnym zagrożeniem dla tradycyjnych ISP, którzy zapewne stracą część klientów na rzecz operatorów kablowych. Jednak, z drugiej strony, oferta kablówek skierowana jest raczej do klientów potrzebujących jedynie dostępu do Internetu, bez zaawansowanych usług dodanych, które oferują inni dostawcy. Szansą dla ISP są właśnie usługi dodatkowe. Żadna z działających na rynku firm nie oferuje wyłącznie dostępu do Internetu, starając się uczynić swoje usługi bardziej kompleksowymi. Ich zakres wykracza już daleko poza proponowanie kont poczty elektronicznej, rejestrowanie i utrzymywanie domen, tworzenie serwisów WWW czy WAP oraz ich hostingu.

Większym klientom proponowane są poważniejsze usługi, takie jak tworzenie wirtualnych sieci korporacyjnych czy też coraz częściej - korporacyjnych sieci głosowych.

W roku 2001 powszechniejsze stanie się także wykorzystanie telefonii internetowej. Z powodu dosyć niekorzystnych uregulowań prawnych z usług tych w dalszym ciągu będą korzystały głównie firmy chcące zapewnić sobie tańszą komunikację między oddziałami przedsiębiorstwa - twierdzi Marcin Sikorski z Internet Partners. Firma ta, jako jedna z niewielu ISP, zaoferowała usługi VoIP również dla użytkowników indywidualnych.

Kolejnym trendem, który da się zaobserwować na rynku ISP, jest wzrastająca popularność tzw. usług hotelingowych. Są one przeznaczone głównie dla firm, których działalność opiera się na Internecie: serwisy sieciowe, sklepy online, portale itp. "Wynoszenie" serwerów WWW bezpośrednio do dostawcy internetowego pozwala firmom uniknąć konieczności ciągłego poszerzania łącza do dostawcy w razie zwiększania liczby odwiedzin serwisu, a także problemów związanych z potrzebą ciągłego bezawaryjnego działania serwerów (np. zasilanie). Stosunkowo nowym zjawiskiem na polskim rynku internetowym są wyspecjalizowane centra usług internetowych. Otwarte niedawno Warsaw Data Center oferuje miejsce dla blisko 5000 serwerów i dysponuje, jak twierdzi, dowolnie "skalowalnym" przyłączem do sieci.

Jeśli oferta takich usługodawców będzie atrakcyjna cenowo, może ona liczyć na duże zainteresowanie wśród firm zamierzających dopiero rozpocząć działalność w Sieci lub cieszących się coraz większą popularnością serwisów, sklepów internetowych, a zwłaszcza portali.