Narzędzie wspomagające

Punktem wyjścia do przeprowadzenia transformacji organizacji jest udzielenie odpowiedzi na cztery pytania:

1. Gdzie organizacja znajduje się obecnie?
2. Gdzie organizacja chce znajdować się po zakończeniu transformacji?
3. Jak znaleźć się w docelowym punkcie?
4. Jak mierzyć postęp w realizacji transformacji?

Przeprowadzone przeze mnie badania wskazują, że ramy architektoniczne TOGAF (a zwłaszcza metoda ADM) mogą stać się efektywnym narzędziem wdrożenia architektury korporacyjnej w organizacjach publicznych. Systematyczne zastosowanie metody ADM pozwala w kompleksowy sposób udzielić odpowiedzi na sformułowane powyżej cztery pytania. Niezbędne jest jednak dostosowanie TOGAF do specyfiki organizacji publicznych. Dopasowanie to powinno obejmować m.in.:

• określenie metody identyfikacji kategorii interesariuszy zaangażowanych w proces wdrażania architektury korporacyjnej wraz z przypisaniem im zakresu zadań/odpowiedzialności;
• określenie modelu oceny poziomu dojrzałości architektonicznej, na jakim znajduje się organizacja publiczna. Zastosowanie takiego modelu zapobiegnie wystąpieniu sytuacji polegającej na pojawieniu się nadmiernych, czasami wręcz nierealistycznych oczekiwań względem architektury korporacyjnej;
• szczegółowy opis wszystkich etapów wdrażania (w tym harmonogram i kosztorys) architektury korporacyjnej;
• określenie krytycznych elementów ("wąskich gardeł");
• określenie sposobu organizacji zespołu wdrożeniowego ds. architektury korporacyjnej (rada ds. architektury/biuro architektów/federacje architektów) oraz wymaganych od nich kompetencji;
• określenie metod pomiaru zwrotu z inwestycji (ROI) dla budowy architektury korporacyjnej w organizacji publicznej;
• stworzenie, uwzględniającej specyfikę organizacji publicznych, bazy standardów. Baza ta powinna uwzględniać istniejące przepisy prawne (w tym w szczególności Ustawę o informatyzacji) oraz polskie i unijne dokumenty strategiczne w zakresie informatyzacji administracji publicznej;
• stworzenie, uwzględniającego specyfikację organizacji publicznych, technicznego modelu referencyjnego (Technical Reference Model for Public Organizations - TRM-PO);
• opracowanie bazy informacji o blokach architektonicznych dedykowanych dla organizacji publicznych;
• opracowanie rekomendacji odnośnie do kryteriów pozwalających na dobór narzędzi informatycznych wykorzystywanych do budowy repozytorium architektury korporacyjnej.

Zakres ma znaczenie

Zagadnieniem o charakterze kluczowym jest określenie zakresu, dla którego budowana będzie architektura. Należy udzielić odpowiedzi, czy w przypadku administracji rządowej będzie to cała administracja (tj. wszystkie ministerstwa, urzędy centralne, urzędy wojewódzkie), jej dział czy pojedynczy urząd. Podobna sytuacja ma miejsce w odniesieniu do administracji samorządowej - czy będzie to np. urząd marszałkowski i jednostki działające na jego terenie, urząd miasta wraz z jednostkami mu podległymi, czy wreszcie sam urząd miejski.

Oczywiście, im szerszy jest zasięg architektury korporacyjnej, tym lepsze efekty może przynieść jej zastosowanie. Transformacja może być bowiem wówczas przeprowadzona w istotnym fragmencie administracji publicznej. Dodatkowo, może istnieć kaskadowanie takiego podejścia - tj. możliwe jest opracowanie ogólnej architektury na poziomie całej administracji publicznej (tj. opracowanie wzorem innych państw Narodowej Architektury Korporacyjnej Polski), a następnie precyzowanie jej w poszczególnych resortach. Autor ma jednak świadomość, że takie podejście wymaga z jednej strony zmiany paradygmatu funkcjonowania tej części sektora publicznego (co jest niezwykle trudne chociażby z powodów mentalnych u decydentów), a z drugiej - istotnych nakładów finansowych. O wiele mniej obarczone ryzykiem wydaje się opracowanie architektury korporacyjnej dla pojedynczej organizacji publicznej. Osiągane korzyści są wówczas mniejsze, ale szanse na powodzenie takich działań - zdecydowanie większe.

Dr Andrzej Sobczak jest adiunktem w Katedrze Informatyki Gospodarczej SGH; prowadzi serwishttp://www.ArchitekturaKorporacyjna.pl .