Informatyzacja to za mało

W jaki sposób należy działać, aby powstające rozwiązania informatyczne ułatwiły przeprowadzenie (a może stały się wręcz motorem) transformacji organizacji w sektorze publicznym?

W jaki sposób należy działać, aby powstające rozwiązania informatyczne ułatwiły przeprowadzenie (a może stały się wręcz motorem) transformacji organizacji w sektorze publicznym?

Obecnie nikt już nie pyta, po co informatyzować sektor publiczny. Wszyscy decydenci, zarówno na szczeblu samorządowym, jak i rządowym - przynajmniej w sferze deklaracji - podkreślają znaczenie tych działań. W rzeczywistości jednak - jak wskazują S. Kosieliński i A. Gontarz w artykule Mikroskala polityczna opublikowanym w CW nr 10/2007 r. - "techniki informacyjne wciąż nie mogą znaleźć należytego miejsca w strategiach rozwoju naszego państwa (...). Teleinformatyka nie jest tak naprawdę obecna w myśleniu polityków o przyszłości państwa, nie jest obecna w ich myśleniu o rozwoju kraju".

Niezbędne jest więc postawienie pytania: jakie - i w jaki sposób - należy podjąć działania, aby powstające rozwiązania informatyczne ułatwiły przeprowadzenie (a może stały się wręcz motorem) transformacji organizacji publicznych.

Na świecie zagadnienie to zostało dostrzeżone już kilka lat temu. Rząd brytyjski opracował w 2005 r. dokument Transformational Government, Enabled by Technology, w którym wskazywał, że usługi dostarczane przez IT muszą być projektowane w taki sposób, aby koncentrowały się na potrzebach obywateli i biznesu, a nie, jak do tej pory, na jednostkach je świadczących (tj. jednostkach rządowych). Powinny być one dostarczane za pomocą różnych kanałów, w skoordynowany sposób. Rząd musi przejść w kierunku usług współdzielonych - zarówno na poziomie "okienka dostępnego dla klienta" (front-office), jak i na tzw. zapleczu (back-office). Usługi informacyjne i infrastrukturalne muszą być świadczone w sposób efektywny, co zapewnić ma ich standaryzacja, uproszczenie i współdzielenie. Konieczne jest wprowadzenie mechanizmów planowania, dostarczania i zarządzania usługami informatycznymi, które wspomagać będą przeprowadzenie transformacji.

W Kanadzie uruchomiony został program: Business Transformation Tools for Government. Podczas jego realizacji opracowano zbiór narzędzi, których celem jest umożliwienie zastosowania zintegrowanego (na poziomie całego rządu) podejścia do planowania strategicznego oraz przeprowadzenia transformacji sektora publicznego. Ich użycie ma zapewnić interoperacyjność (na poziomie biznesowym, informacyjnym i technicznym) oraz integralność działań jednostek rządowych. Program ten dostarcza ram, modeli biznesowych, modeli referencyjnych oraz dobrych praktyk do przeprowadzenia transformacji jednostek rządowych.

W Polsce problematyka ta została poruszona m.in. w memorandum uczestników X Konferencji "Miasta w Internecie" do Rządu RP oraz władz wojewódzkich, zatytułowanym "Modernizacja administracji publicznej bazująca na informatyzacji niezbędnym warunkiem rozwoju Polski w latach 2007-2013". Zdaniem autorów, niezbędne jest dokonanie kompleksowego przeglądu funkcji, zadań i procedur administracji publicznej wszystkich poziomów oraz administracji specjalnej w celu ustanowienia spójnej mapy kompetencji poszczególnych szczebli i rodzajów administracji, ujednolicenia procedur administracyjnych w skali kraju, a w rezultacie - udostępnienia wystandaryzowanych usług sektora publicznego drogą elektroniczną. Doprowadzić to ma do opracowania i wdrożenia w latach 2007-2010 strategicznego, krajowego programu transformacji administracji, z wykorzystaniem rozwiązań oferowanych przez ICT.

Przy opracowaniu takiego programu pojawia się jednak ryzyko, o którym piszą S. Kosieliński i A. Gontarz: "istnieje oczywiście wiele rządowych i regionalnych dokumentów wskazujących na rolę IT we współczesnym świecie, różnego rodzaju strategii i planów rozwoju społeczeństwa informacyjnego czy elektronicznej administracji. Zazwyczaj nie wychodzą one jednak poza hasła (...)". Dlatego też niezbędne jest, aby opracowany program transformacji administracji miał nie tylko formę strategii bądź planu, ale też został wzbogacony o narzędzie pozwalające na szczegółowe opracowanie, a następnie wdrożenie tej inicjatywy. Rolę takiego narzędzia może pełnić architektura korporacyjna.

Element niezbędny

Informatyzacja to za mało

Kryteria doboru ram architektonicznych do potrzeb organizacji

Do reprezentacji systematycznego sposobu działań podejmowanych w zakresie budowy architektury korporacyjnej wykorzystywane są ramy architektury korporacyjnej (Enterprise Architecture Frameworks). Najczęściej mają one postać zbioru metod, instrukcji i specyfikacji służących do budowy architektury korporacyjnej.

Obecnie dostępnych jest wiele ram architektury korporacyjnej. Część z nich ma charakter uniwersalny (np. siatka Zachmana, TOGAF), tj. można je zastosować do dowolnej organizacji, część jest dedykowana określonej kategorii jednostek (np. DoDAF - jednostkom publicznym działającym na rzecz obronności USA), a część konkretnym wręcz instytucjom (np. CEAF - Commi-ssion Enterprise IT Architecture Framework - dla Komisji Europejskiej).

Do najbardziej popularnych ram architektonicznych zaliczyć można TOGAF (The Open Group Architecture Framework), który powstał jako metoda pozwalająca na opis architektury technicznej (pierwsza wersja była już w roku 1994), ale z biegiem lat rozwinął się i zaczęto go używać do tworzenia architektury korporacyjnej (od wersji 8.0, która została opublikowana w roku 2002; w lutym 2009 r. będzie udostępniona wersja 9.0).

TOGAF zawiera cztery główne komponenty:

  • Ogólne ramy ("generic framework") wysokiego poziomu, definiujące kluczowe pojęcia. Rozpatrywana jest tutaj architektura korporacyjna złożona z czterech ściśle powiązanych domen: architektury biznesowej, architektury danych, architektury oprogramowania i architektury infrastruktury technicznej.
  • Metoda tworzenia architektury (Architecture Development Method - ADM) - komponent uważany za rdzeń TOGAF, jest to metoda opisująca "krok po kroku" tworzenie i zarządzanie architekturą korporacyjną. Składa się ona z serii połączonych ze sobą faz, które obejmują cały cykl prac nad architekturą - od planowania do wdrożenia operacyjnego i zarządzania zmianą.
  • Referencyjna architektura TOGAF (TOGAF Foundation Architecture) - zawiera techniczny model referencyjny (Technical Reference Model - TRM), bazę informacji o standardach Open Group (Open Group's Standards Information Base - SIB) i bazę informacji o blokach architektonicznych (Building Blocks Information Base - BBIB).
  • Baza zasobów TOGAF (TOGAF Resource Base) - zestaw narzędzi i technik, których można użyć podczas pracy z TOGAF ADM (widoki architektoniczne, scenariusze biznesowe, studia przypadków etc.).
W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200