Podobnie jak w klasycznych dyskach optycznych CD istnieje wiele wersji nośników i skojarzonych z nimi napędów DVD przeznaczonych do różnych zastosowań. Najbardziej popularne dyski typu DVD-ROM mają dwojakie przeznaczenie: jedne są stosowane do multimedialnego odtwarzania obrazów w urządzeniach współpracujących z komputerami klasy PC, inne do domowych projekcji filmowych za pomocą wideoodtwarzaczy klasy DVD. Dyski optyczne typu DVD-RAM są stosowane zarówno do bieżącej rejestracji danych z przepływnością 1350 kB/s, co odpowiada krotności 9x (aktualnie najwyższa pojemność według tej specyfikacji wynosi 5,2 GB na jednym nośniku), oraz jako zewnętrzne dodatkowe pamięci masowe komputerów, także do archiwizowania danych.

Standaryzacja poszczególnych wersji DVD nie jest zakończona ostatecznie. Najnowsza odmiana standardu DVD, również z zapisem wielokrotnym, oznaczana jako DVD+RW (HP, Mitsubishi, Philips, Sony), ma już pojemność 3 GB na jednostronnej płycie DVD. Urządzenia odtwarzające DVD+RW stosują technologię MultiRead, umożliwiającą odczytywanie klasycznych dysków CD-ROM, CD-R i CD-RW, co już staje się obowiązującym standardem urządzeń DVD. Ponadto każdy czytnik DVD ma umożliwiać odtwarzanie płyt DVD-Video, a w przyszłości płyt DVD-Audio, które mają się upowszechnić do 2000 r.

Szybkie pojawienie się na rynku wielu typów napędów DVD-RAM z zapisem wielokrotnym zmniejsza coraz bardziej zapotrzebowanie użytkowników na urządzenia z zapisem jednokrotnym w standardzie DVD-R (Recordable), które są najbardziej przydatne do archiwizacji danych. Wzrost popularności urządzeń DVD wynika w pierwszej kolejności z coraz większego zainteresowania użytkowników projekcją filmów w zaciszu domowym (płyty DVD-ROM), a dopiero potem z powiększania możliwości multimedialnych systemu komputerowego.

DVD kontra CD-ROM

Ubiegły rok był pierwszym rokiem sukcesu krążków DVD w Europie, sukcesu może nawet większego niż boom, jaki przeżyły rok wcześniej Stany Zjednoczone i Japonia (1997) r.), czyli kraje, w których ta multimedialna technologia pojawiła się najwcześniej. Tylko w 1998 r. konsumenci europejscy zakupili około 150 tys. odtwarzaczy płyt DVD, co prawdopodobnie wiąże się z wcześniejszym zaakceptowaniem tej formy rejestracji danych przez użytkowników w dwóch najbardziej zaawansowanych technologicznie krajach na świecie. Nie należy zapominać, że popularność urządzeń wykonanych w technologii CD-ROM jest jednak nadal bardzo duża i nie zmieni się to jeszcze przez kilka lat, gdyż liczba już zainstalowanych na świecie urządzeń CD-ROM znacznie przekracza 200 mln stacji optycznych (nie mówiąc o licznym oprogramowaniu, sięgającym dziesiątków tysięcy pozycji, i niepoliczalnej liczbie wyprodukowanych krążków CD).

Ocenia się, że w obecnej chwili liczba stacji roboczych klasy PC wyposażanych standardowo w stację DVD niewiele przekracza 8 proc. wszystkich produkowanych komputerów osobistych (rys. 5). Biorąc pod uwagę, że czas życia nośników DVD i CD jest podobny, współistnienie obydwu technologii będzie trwało jeszcze długo, nawet kilkanaście lat. Przypuszcza się jednak, że coraz większe zainteresowanie nową formą zapisu spowoduje zrównoważenie rynku urządzeń optycznych CD i DVD w 2002 r. (po 50 proc), a po tym czasie świat komputerowy opanuje technologia DVD, zastępując taśmy wideo i płyty kompaktowe.

Dzięki zastosowaniu podwójnego lasera stał się możliwy odczyt różnego rodzaju płyt: jedno- i wielosesyjnych, Photo CD, Video CD oraz jedno- (DVD-5, DVD-9) lub dwuwarstwowych (DVD-10, DVD-18), oraz krążków DVD-ROM. Taka uniwersalność urządzenia uwalnia użytkownika od konieczności korzystania lub instalowania dodatkowych napędów CD-ROM, przeznaczonych wyłącznie do odczytu płyt CD. Najnowsze napędy klasy DVD-ROM potrafią odczytywać krążki DVD z szybkością dochodzącą do 5,5 MB/s (DVD 4x) bądź 6,7 MB/s (DVD 5x), a płyty CD - od 3,6 MB/s (24x CD) do 5,4 MB/s (36x CD). Średni czas dostępu do gigabitowych danych waha się w granicach 135-180 ms dla płyt DVD i 95-120 ms dla krążków CD.

Wprowadzenie technologii DVD zwykle (chociaż nie zawsze) umożliwia sprzętowe miksowanie obrazu z karty VGA oraz z napędu DVD, a także odczyt płyt z filmami wideo (DVD Video) nagranych w formatach europejskich (PAL) i amerykańskich (NTSC), łącznie z obsługą standardu dźwiękowego Dolby AC-3 Surround Sound oraz Dolby Digital 5.1.

Domowe kino DVD

Do tej pory najbardziej popularnym zastosowaniem pamięci optycznych zrealizowanych w technologii DVD są napędy stacji dyskowych z dedykowanymi kartami dekodera MPEG-2. W sytuacji gdy napęd DVD jest instalowany w komputerze wyposażonym w procesor Pentium II z zegarem 300 MHz, moc obliczeniowa systemu wystarcza w zasadzie do w miarę poprawnego odtwarzania obrazu. Wielokanałowe odtwarzanie dźwięku o wysokiej jakości zwykle wymaga jednak stosowania dodatkowych kart drugiej generacji z dekoderami dźwięku (np. SoundBlaster LIVE) bądź dedykowanych kart multimedialnych.

Czytnik płyt optycznych DVD, współpracujący z kartą dekodera MPEG-2, przekształca w ten sposób komputer osobisty klasy PC w zestaw multimedialny, umożliwiając oglądanie filmów DVD jak w małym kinie domowym i oferując: nie spotykaną do tej pory jakość obrazu, przestrzenny dźwięk Dolby Digital AC-3 (opcjonalnie w zależności od dekodera), a także kilka alternatywnych kanałów językowych oraz do 17 wersji napisów tekstowych. Decydując się na zakup zestawu kinowego DVD należy jednak zawsze rozważyć dwie możliwości:

• zastosowanie sprzętowego dekodera MPEG-2, stanowiącego oddzielną kartę PCI instalowaną w komputerze przy stosunkowo niewielkich wymaganiach sprzętowych procesora (Pentium, 133 MHz);

• korzystanie z programowego dekodera, wymagającego karty graficznej ze wspomaganiem dekompresji MPEG-2 wraz z odpowiednim oprogramowaniem. Ta opcja stawia jednak znacznie większe wymagania szybkości i mocy komputera (karta grafiki AGP, Pentium II, zegar minimum 233 MHz, 64 MB pamięci RAM).

Przykładem pierwszego z wymienionych rozwiązań może być dekoder Real Holywood Magie firmy Sigmy Designs, współpracujący z wszystkimi dostępnymi na polskim rynku kartami graficznymi; przykładem drugiego rozwiązania są karty graficzne firmy ATI Technologies z najnowszym procesorem Rage 128 wspomagającym dekompresję MPEG-2 na poziomie sprzętowym (np. Xpert 99, Xpert 128, Rage Magnum, Rage Fury).

Stale rosnąca moc obliczeniowa procesorów Intela (Pentium II Katmai, Pentium III Xeon) pozwala sądzić, iż w niedalekiej przyszłości zarówno proces dekodowania obrazu zapisanego na płytach DVD-Video, jak i zapisywanie obrazów w postaci MPEG-2 nie będą przedstawiać żadnych trudności. Szybkie procesory komputerów osobistych będą wtedy mogły przejąć wszystkie funkcje niezbędne podczas domowej projekcji filmowej o wysokiej jakości, a pamięć na dyskach DVD-RAM stanie się standardowym wyposażeniem komputerów osobistych, profesjonalnych stacji roboczych i systemów archiwizacji danych.

<hr size=1 noshade>

Na krajowym rynku urządzeń odtwarzających DVD jest dostępna najnowsza oferta Philipsa - największego europejskiego producenta tych urządzeń -obejmująca dwa rodzaje odtwarzaczy DVD o zbliżonych parametrach: DVD-R0M 5x (CD-ROM 32x, dekoder MPEG 2 jako PCA 532DK) oraz DVD-R0M 4x (CD-ROM 24x, dekoder PCA 424DK). Nowe produkty, oferowane w Polsce przez autoryzowanego dystrybutora Cadena Systems ze Swarzędza, są przeznaczone głównie do domowej emisji obrazów filmowych o wysokiej jakości i zachowują pełną kompatybilność z dotychczasowymi formatami płyt CD-ROM (oraz CD-R i CD-RW), DVD-R0M i DVD-Video (MPEG-2). Za pomocą tych urządzeń można dokonywać prezentacji obrazu filmowego zarówno na ekranie monitora systemu komputerowego, jak też za pomocą zwykłego telewizora, a obraz może być wyświetlany w obydwu przyjętych formatach, 4:3 bądź 16:9, z maks. rozdzielczością 1600x1200 pkt.

<hr size=1 noshade>

Krajowa oferta firmy Hitachi, znanej z produkcji urządzeń pamięciowych, obejmuje czytniki CD-ROM, DVD-ROM oraz DVD-RAM. Popularne i od ponad roku chętnie kupowane w Polsce napędy DVD-ROM - znane jako GD-2000 - są teraz stopniowo zastępowane przez firmę nowszymi rozwiązaniami trzeciej generacji DVD-R0M GD 2500, które potrafią odczytywać dane z płyt optycznych z szybkością 5,52 MB/s (DVD 4x), a płyt CD-ROM z krotnością 24x (3,6 MB/s).

Uniwersalne urządzenie odczytu wyposażone w interfejs standardu Enhanced - IDE (ATAPI) i bufor pamięciowy 512 kB ma średni czas dostępu odpowiednio 180 ms dla płyt DVD i 120 ms dla CD.

Do wielokrotnego nagrywania płyt w technologii DVD-RAM firma Hitachi zaprojektowała dwie wersje nagrywarek różniących się praktycznie tylko złączem interfejsowym: model GF-1000 ze złączem E-IDE i model GF-1050 z interfejsem SCSI. Nagrywarki te współpracują z wszystkimi pozostałymi formatami zapisu na płytach optycznych: DVD-R0M, DVD-RAM oraz CD-ROM, CD-R i CD-RW, z maksymalną szybkością rejestracji 1,38 MB/s.