Istotną sprawą pozostaje zachęcenie obywateli i przedsiębiorców do korzystania z elektronicznych form komunikacji. To nie jest takie proste, bo przyzwyczajenie do papieru jest u nas bardzo silne. Istnieje potrzeba stworzenia bodźców zachęcających do rezygnacji z papierowych form załatwiania spraw. Zjawisko, o którym mowa, bardzo dobrze widać na przykładzie banków. Są tacy klienci, którzy już dawno przenieśli obsługę swoich kont do Internetu, ale jest też dosyć duża grupa ludzi, którzy tego nie zrobili. Banki wprowadzają w związku z tym coraz częściej opłaty za operacje dokonywane przy okienku w oddziale, by zachęcić opornych do korzystania z bankowości elektronicznej. Podobne mechanizmy można stworzyć też w odniesieniu do elektronicznej administracji. Należy rozważyć wprowadzenie zasady, że przy załatwianiu spraw przez Internet wysokość opłat byłaby niższa.

Stoi przed nami wielkie wyzwanie związane z upowszechnieniem usług elektronicznych. Trzeba zaplanować niezbędne prace w taki sposób, by uwzględnić zmiany zachodzące w technikach informatycznych. Za dziewięć lat, kiedy skończy się realizacja ostatnich projektów współfinansowanych z przydzielonych nam teraz funduszy europejskich, sytuacja na rynku informatycznym i telekomunikacyjnym może wyglądać całkiem inaczej niż obecnie. Trzeba wydawać dostępne nam środki racjonalnie z rozwagą, by nie zrobić czegoś, co za dziewięć lat okaże się kompletnie nieprzydatne.

Czy rząd będzie się radził w tej sprawie przedstawicieli branży IT? Jak widziana jest rola samego sektora IT w realizacji projektów dotyczących informatyzacji państwa?

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego pełni rolę regulatora, pilnuje wydawania pieniędzy, nie kształtuje polityki w tym zakresie. To jest pytanie bardziej do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, które koordynuje działania w zakresie budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz do samorządów lokalnych. Samorządy korzystają z wiedzy konsultantów, MSWiA konsultuje swoje plany z Radą Informatyzacji.

Liczymy na pomoc podmiotów mających doświadczenie czy wiedzę na temat podobnych przedsięwzięć. Przede wszystkim jednak strategie muszą być formułowane przez rząd czy samorządy, nie mogą być robione pod presją bieżących, aktualnych interesów rynkowych i biznesowych poszczególnych firm czy sektorów. Liczymy na współpracę ze wszystkimi, którzy mogą wnieść coś ważnego czy interesującego, ale nie chcemy oddawać zadań strategicznych na zewnątrz, by nie tracić nad nimi kontroli.

Jakie są kluczowe, ogólnokrajowe projekty, które mają służyć w pierwszym rzędzie realizacji priorytetowego zadania budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego?

Do kluczowych obszarów, które mają być dofinansowane z funduszy strukturalnych, należą: e-PUAP, czyli Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej, która będzie służyła całej administracji; Elektroniczna Karta Identyfikacyjna - wokół niej będzie się odbywała realizacja innych projektów; dokończenie systemu PESEL2, kluczowego dla udostępniania rejestrów państwowych; e-Deklaracje - żebyśmy mogli wreszcie wszyscy rozliczać się przez Internet; elektroniczne jedno okienko - umożliwienie przedsiębiorcom składania całej dokumentacji w jednym miejscu; komputeryzacja sądów i ksiąg wieczystych; rejestr zdarzeń medycznych, który pozwoli uporządkować wiele spraw w służbie zdrowia; sfera edukacji i szkolnictwa wyższego. Najważniejsza jest koordynacja tych wszystkich przedsięwzięć. Będziemy mieli do tego dwa instrumenty. Po pierwsze, wkrótce zostanie przyjęty bardzo ważny dokument - Plan Informatyzacji Państwa. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przygotowuje też strategię budowy społeczeństwa informacyjnego do 2015 r., która obejmie wszystko, co chcemy robić w tym zakresie z pieniędzy publicznych.

Projekty kluczowe będą wchodziły do realizacji bez żadnych konkursów?

Tak, nie będzie konkursów na projekty kluczowe. Rolą państwa jest zdefiniowanie, co powinno być realizowane dla osiągnięcia najważniejszych, założonych celów. Trudno sobie wyobrazić, by realizacja spójnej, długofalowej strategii miała być uzależniona od różnych dowolnych pomysłów zgłaszanych przez różnych beneficjentów. Tutaj musi nastąpić daleko idąca koordynacja prac i świadome decydowanie o sposobach realizacji wyznaczonych zadań.

Oprócz tych dużych projektów za kluczowe mogą być uznane również projekty mniejsze, ale bardzo ważne dla sprawnego funkcjonowania państwa czy istotne z punktu widzenia obsługi przedsiębiorców lub mieszkańców, ułatwiające dostęp do informacji. Na przykład projekt pełnej elektronizacji biuletynu zamówień publicznych.

W jaki sposób budowa i rozwój społeczeństwa informacyjnego, będące częścią Programu Operacyjnego "Innowacyjna gospodarka", będą zintegrowane z działaniami przewidywanymi w innych programach operacyjnych?

Budowanie społeczeństwa informacyjnego jest jednym z najważniejszych priorytetów rozwojowych naszego kraju. Wydamy na nie ze środków europejskich prawie tyle samo, co na modernizację i budowę wszystkich linii kolejowych. To jeden z dowodów na to, że w Strategii Rozwoju Kraju zostało należycie docenione znaczenie technik informacyjnych i ich waga. Zresztą nie tylko na poziomie rządu. Ponad 1,5 mld euro przeznaczą na społeczeństwo informacyjne samorządy.

To będzie miało decydujący wpływ na różne aspekty życia społecznego. Dostęp do Internetu, upowszechnienie technik informacyjnych będzie skutkować podniesieniem poziomu wykształcenia społeczeństwa. Zwiększy się dostęp do informacji, wiedzy oraz możliwość korzystania z zasobów informacyjnych z całego świata. Budowa społeczeństwa informacyjnego jest bardzo mocno związana z realizacją zadań wyznaczonych w Programie Operacyjnym "Kapitał ludzki". Jednocześnie informatyzacja będzie miała duży wpływ zarówno na obniżenie kosztów funkcjonowania administracji, jak i kosztów funkcjonowania przedsiębiorstw w kontaktach z administracją. Wiele czasu, traconego dotychczas na załatwianie spraw w urzędach, zaoszczędzą też obywatele, co może stanowić również impuls rozwojowy dla gospodarki. Liczymy, że e-administracja będzie miała dla gospodarki tak samo korzystne efekty, jakie przyniosło zastosowanie elektronicznego pieniądza.

Szczególne zadania przewidziane zostały w ramach Programu Operacyjnego "Rozwój Polski Wschodniej". Ich realizacja będzie się odbywać na odrębnych zasadach niż w innych programach...

Tak, zadania realizowane w ramach tego programu będą uzupełnieniem wsparcia udzielanego w ramach regionalnych programów operacyjnych. Finansowanie będzie przeznaczone głównie na rozwój dostępu do Internetu i wsparcie dla przedsiębiorstw świadczących usługi elektroniczne. Zadania będą realizowane według jednego, wspólnego dla wszystkich objętych programem województw projektu. Tu też nie będzie konkursu na projekty. Będzie jedna, spójna koncepcja ożywienia społecznego i gospodarczego wschodnich regionów Polski. Pieniądze pójdą na realizację całego, spójnego projektu, a nie na wsparcie wybranych działań w poszczególnych województwach. Chodzi o uzyskanie efektu skali, by uruchomić procesy rozwojowe w całej wschodniej Polsce.

W branży IT słychać głosy krytyki, że zarówno w Strategii Rozwoju Kraju, jak i w będących jej następstwem programach operacyjnych nie ma należytego docenienia roli technik informacyjnych.

Nie wierzę, by od samych słów, zapisanych w tym czy innym miejscu, mogło się cokolwiek wydarzyć. Najważniejsza jest determinacja, żeby coś naprawdę zrobić. Tej determinacji nam nie brakuje. Strategia Rozwoju Kraju z natury rzeczy jest ogólnym dokumentem wyznaczającym strategiczne kierunki działania. Daje niezbędne podstawy do realizacji projektu budowy społeczeństwa informacyjnego. Rząd jest jednak przekonany, że znaczenie IT dla rozwoju kraju ma kluczowe znaczenie. Niezależnie od szczegółowości zapisów przyjętych w strategii będziemy konsekwentnie to założenie realizować.