Kluczową sprawą jest przełożenie projektu na biznesowe realia firmy. Dla przykładu weźmy poziom niezawodności sieci - przestój w dostępie do usług czy aplikacji często nie powoduje dużych strat, wtedy ponoszenie sporych wydatków na wysokie SLA nie wydaje się więc konieczne. W wielu firmach rzetelna analiza kosztów awarii wykazuje jednakże opłacalność takich inwestycji. Dzień przestoju często może kosztować więcej niż roczne utrzymanie całej sieci .

Wdrożenie zmian w strukturze sieciowej powinno być umotywowane jedynie rachunkiem ekonomicznym. To zaś oznacza konieczność wnikliwej analizy posiadanej sieci ze szczególnym uwzględnieniem identyfikacji potrzeb i segmentów, w których istnieją możliwości wprowadzenia zmian. Potrzebna jest estymacja kosztów zmodyfikowanej infrastruktury i porównanie ich z dotychczasowymi, przy jednoczesnym zestawieniu parametrów jakościowych obu rozwiązań.

Działania optymalizacyjne

Proces optymalizacji należy rozpocząć od kompleksowej analizy struktury organizacyjnej firmy oraz relacji, jakie zachodzą pomiędzy jednostkami operacyjnymi i wykorzystywanymi przez nie zasobami. W ramach wstępnej analizy należy zidentyfikować potrzeby telekomunikacyjne firmy, co będzie przydatne do ich późniejszego porównania z rzeczywistym charakterem ruchu w sieci.

Następnym krokiem powinna być analiza architektury sieci w odniesieniu do założeń wynikających z potrzeb użytkowników oraz dodatkowych wymagań (np. dotyczących jakości kanałów transmisji, zapotrzebowania na pasmo czy wymagań dotyczących niezawodności). Kolejnymi działaniami są analizy ruchu generowanego przez aplikacje sieciowe (ruch ten może być związany z wykorzystywanymi zasobami, np. bazami danych). Do tego celu są używane zaawansowane narzędzia i techniki analizy ruchu w sieci na kolejnych warstwach modelu OSI, począwszy od warstwy fizycznej, skończywszy na analizie aplikacji.

Firmy często decydują się na outsourcing, pozwalający minimalizować nakłady i ryzyko. Konsekwentna analiza rynku w połączeniu z analizą sieci może doprowadzić do wniosków mówiących o zmianie technologii transmisji danych. W konsekwencji jednym z efektów analizy może być propozycja zmiany architektury sieci, wprost przekładająca się na niezawodność sieci oraz koszty. Należy przy tym rozważyć architekturę heterogeniczną opartą na różnych technologiach, operatorów oraz usługi serwisowe i SLA. Jedyną częścią wspólną powinien być jednorodny dla całego rozwiązania mechanizm monitoringu i administracji.

Przy okazji analizy sieci warto zasymulować opłacalność zastosowania konwergencji w sieci i zmniejszenia kosztów logistycznych (rozmowy telefoniczne na połączenia VoIP, delegacje na wideokonferencje).

Jednym z tańszych sposobów na podniesienie efektywności sieci jest rekonfiguracja urządzeń sieciowych. Bardzo często kolejne wersje oprogramowania udostępniają szerszy zakres metod zarządzania pasmem oraz priorytetyzacji ruchu. Wbrew rozpowszechnionym opiniom zwiększenie przepustowości łączy transmisyjnych nie jest jedynym sposobem na zwiększenie efektywności działania sieci, a na pewno nie najtańszym. Należy sobie zdawać sprawę, że transmisja w sieci ma charakter statystyczny i można zaobserwować okresy, kiedy ruch jest bardzo duży albo - przeciwnie - minimalny. Implementacja mechanizmów QoS pozwala skuteczniej udostępniać zasoby dla istotnych biznesowo aplikacji, a zmniejszyć obciążenie powodowane przez mniej istotne biznesowo dane, takie jak poczta elektroniczna, transmisje plików oraz przeglądanie stron WWW. Mechanizmy QoS prowadzą do lepszego wykorzystania pasma, a co za tym idzie naszych pieniędzy.

Oczywiście, analizowanie samej sieci w oderwaniu od systemów informatycznych działających w firmie mija się z celem. Sieci transmisji danych są budowane przecież właśnie na potrzeby eksploatacji określonych aplikacji. Dokładne zrozumienie sposobu ich działania, wolumenu przesyłanych danych w obu kierunkach i wymaganych parametrów jakościowych w istotny sposób wpływa na dobór urządzeń sieciowych, parametrów łączy, topologię sieci, a co za tym idzie, również na koszty eksploatacji.

Zaleca się poddanie starannej analizie kosztów przestoju sieci. Jeżeli odłączenie jednej z lokalizacji firmy, a w szczególności centrali, powoduje wymierne straty, to wielkość tych strat należy wprost zbilansować z opłatami za utrzymywanie sieci o podwyższonej niezawodności. W wielu przypadkach koszty mogą okazać się niewielkie. Sieć taka najczęściej jest rozbudowana na bazie automatycznie aktywowanego łącza zapasowego oraz usług ciągłego monitoringu prowadzonego przez administratora. Ważne, by dobrze określić wymagane pasmo i jakość połączenia awaryjnego. Najczęściej stosowanymi rozwiązaniami są połączenia komutowane ISDN, bezprzewodowe GPRS lub satelitarne. Firmy, dla których ciągła dostępność jest elementem krytycznym, łączą techniki naziemne z bezprzewodowymi.

Nie warto jednak generalizować i stosować raz obranego schematu dla wszystkich lokalizacji. Część łączy może bazować jedynie na parametrach dostępności usług gwarantowanych przez operatorów (SLA).

Żeby nie było problemów

Cała praca nad optymalizacją sieci musi być umotywowana oczekiwanymi korzyściami. Najłatwiej zauważyć oczywiście redukcję kosztów utrzymania sieci. Wpływa na to m.in. obniżenie abonamentów za łącza, ale istotne oszczędności można również uzyskać poprzez obniżenie kosztów serwisu, administracji, upgrade'ów systemów, czyli przeniesienie kosztów związanych z tak zwaną wiedzą na wyspecjalizowane firmy. Szkolenia oraz często wymagane certyfikaty z tego zakresu są coraz bardziej kosztowne, gdyż technologie stają się bardziej skomplikowane i wyrafinowane, wymagając specjalistycznej wiedzy.

Co prawda producenci urządzeń starają się uprościć ich obsługę poprzez wprowadzenie łatwiejszych mechanizmów konfiguracyjnych, w tym plug and play. Jednak działa to dobrze tylko w przypadku typowych konfiguracji.

W wymiarze pozaekonomicznym, w wielu przypadkach istotną korzyścią płynącą z przeprowadzenia procesu optymalizacji jest uwolnienie części zasobów sprzętowych i licencyjnych oraz usystematyzowanie rozsianej po firmie wiedzy o posiadanych strukturach teleinformatycznych.

Bez względu na przyjęty model biznesowy rozwoju IT (tradycyjny bądź outsourcingowy) informacje tego rodzaju znacznie ułatwiają dalsze zarządzanie i rozwój firmy.

Mariusz Juranek jest dyrektorem Centrum Konsultingu Telekomunikacyjnego w ComArch SA.