Przedstawione wykresy powstały podczas pomiaru systemu komputerowego dużej warszawskiej redakcji prasowej. Każda firma tego typu składa się z dwóch podstawowych części: redakcyjnej i biurowej. Rola pierwszej jest oczywista, druga to głównie biuro ogłoszeń i pracownicy obsługujący redakcję. Spełniając różne zadania, wymagają realizacji usług informatycznych o różnym charakterze, pracochłonności i dyspozycyjności. Analiza pomiarów pozwoliła na skuteczniejszą realizację usług dla użytkowników.

Użytkownicy

Pierwszy wykres przedstawia sesje użytkowników systemu. Obejmuje on godziny pracy redakcji i biur, uwzględniając jednocześnie dziennikarzy i pracowników administracji. Linia utworzona z połączenia kropek to liczba jednoczesnych sesji dziennikarzy, linia łącząca kwadraty - urzędników.

Głównymi użytkownikami systemu są dziennikarze. Liczba ich sesji jest dwukrotnie większa niż urzędników. Jednocześnie widać, że dziennikarze korzystają z systemu w różnych porach - największe nasilenie jest w godzinach 14-17. Zakończenie pracy następuje około godziny 22:00, gdy w redakcji zostają tylko dyżurni reporterzy i graficy. Urzędnicy rozpoczynają pracę o godzinie 8:30 i korzystają z systemu do godziny 16:30. W tym czasie praktycznie nic się nie zmienia, liczba sesji jest stała.

Największe zapotrzebowanie na usługi systemu następuje w godzinach 15-16, kiedy jest już większość dziennikarzy i jeszcze pracują biura. Wtedy jednocześnie pracuje ponad 150 osób, którym trzeba zapewnić właściwą obsługę. Planując pracę działu informatycznego należy uwzględniać takie spiętrzenia. Widać jednocześnie, w jakich godzinach awaria systemu jest najmniej pożądana. Rekonfiguracja biurowej części systemu może odbywać się wyłącznie poza godzinami pracy urzędników, a więc po południu i w nocy, w przypadku redakcji - wyłącznie w nocy.

Połączenie pierwszego wykresu z pomiarem obciążenia sieci komputerowej pozwoliłoby na rozszerzenie analizy o dodatkowe elementy. Obciążenie sieci nie musi być największe podczas realizowania dużej liczby sesji. Użytkownicy mogą wykonywać prace, które nie generują ruchu pakietów. Tymczasem podczas zadań wykonywanych pod koniec pracy może następować zwiększenie ruchu w sieci, np. na skutek transmisji danych do oddziałów firmy lub na skutek przetwarzania baz danych.

Wolna przestrzeń

Na drugim wykresie przedstawione są zmiany w ilości wolnej przestrzeni dyskowej. Wyniki ukazują cykl tygodniowy, ponieważ w opisywanym systemie wdrożona była procedura porządkowania dysków w każdą niedzielę. Słupki przedstawiają ilość dostępnego miejsca w katalogach roboczych redakcyjnych grafików, a łamana linia - miejsce w prywatnych katalogach dziennikarzy.

Pierwsze, na co warto zwrócić uwagę, to zmiany zachodzące w katalogach roboczych. Ilość wolnego miejsca waha się od 50% do zera. Każde niedzielne sprzątanie przywraca poziom 50% wolnej przestrzeni. Łatwo zauważalne jest także gwałtowne zmniejszenie się ilości miejsca w czwartek, szczególnie widoczne po powolnym spadku w pierwszej części tygodnia i podobnie powolnym w piątek i sobotę.

Wykres ten oznacza, że połowa dysków zajęta jest przez "stałe elementy", takie jak aplikacje czy dane, które nie ulegają zmianie. Resztę dysków wykorzystuje się do prac bieżących. Gwałtowny spadek w czwartek spowodowany jest zapewne spiętrzeniem prac i związanym z nim wytworzeniem dużej ilości danych. Nie wszystkie wygenerowane wtedy dane muszą mieć jakąkolwiek wartość. Pewna ich część to kopie, zbiory tymczasowe lub nieudane dokumenty. Jest to ważne, ponieważ w drugiej części tygodnia na tych dyskach brakuje miejsca na wykonanie poważniejszej pracy.

Istotne jest stwierdzenie, że po niedzielnym porządkowaniu ilość wolnego miejsca nie zmniejsza się. Wnioskiem wynikającym z analizy będzie zmiana procedury porządkowania dysków (usuwanie danych powinno odbywać nie tylko w niedzielę, ale także w piątek) oraz zwiększenie objętości dysków na tyle, by czwartkowe spiętrzenie prac nie powodowało przepełniania. Trzeba przecież pamiętać, że może nastąpić potrzeba wykonania niezaplanowanych prac, na które w obecnej sytuacji zabraknie miejsca.

Wyniki otrzymane podczas pomiaru w katalogach prywatnych prowadzą do zupełnie innych wniosków. Ilość wolnego miejsca jest wystarczająca, lecz stopniowo się zmniejsza. Niedzielne porządkowanie dysków nie przywraca ilości wolnego miejsca z poprzedniego tygodnia. Oznacza to, że po pewnym czasie nastąpi przepełnienie dysków. Przestrzeń dyskowa zmniejsza się liniowo - czwartek nie ma żadnego wpływu ilość danych w katalogach prywatnych. Zapewne spiętrzenie zadań dotyczy prac graficznych, podczas gdy katalogi prywatne służą głównie do archiwizowania tekstów.

Pomiary są niezbędne

Inne ważne parametry, które należy jeszcze mierzyć, to: obciążenie zasilania, obciążenie procesora serwera, liczba pakietów w sieci, liczba usług poczty elektronicznej oraz usług drukowania.

Pomiar jest jedyną metodą uzyskania rzetelnych informacji o systemie informatycznym. Wykorzystując proste metody i oprogramowanie - z reguły dostępne w oryginalnych systemach sieciowych - można osiągnąć poważne wyniki, rzutujące na bezpieczeństwo i wydajność systemu. Praca poświęcona na wykonanie pomiaru opłaci się pełniejszym zrozumieniem zjawisk zachodzących w systemie. Wyniki pomiaru powinny stać się ważnym elementem dokumentacji, pozwalającym na poprawne analizowanie obecnych i przyszłych wydarzeń.