W klasyfikacji Chorób i Zaburzeń WHO wskazuje też stan znacznego wyczerpania, które może obejmować spektrum objawów i dolegliwości, m.in. lęk, obniżony nastrój, spadek motywacji. Jego przyczyny mają bezpośredni związek ze środowiskiem i warunkami pracy. Jeszcze dekadę temu problem wypalenia wiązano głównie z zawodami pomocowymi, jak ochrona zdrowia, nauczyciele, aktywiści. Dziś już wiemy, że ten problem dotyczy wielu branż

i środowisk, w tym IT. Z raportu “Wypalenie Zawodowe w IT” przygotowanego przez Just Join IT i portal TwójPsycholog.pl wynika, że ponad 70% specjalistów z branży technologicznej rozpoznaje u siebie objawy wypalenia zawodowego. Najczęściej wymieniane objawy to: brak energii i motywacji do działania, spadek koncentracji, trudność w skupieniu się na zadaniach oraz wzrost rozdrażnienia i irytacja. Wypaleniu towarzyszą też kłopoty ze snem, bezsenność, bóle głowy i pleców, porzucanie innych ważnych zajęć - w tym rekreacyjnych - na rzecz pracy, zaniedbywanie relacji, utrata zainteresowania seksem, spadek kontroli nad reakcjami emocjonalnymi.

Zobacz również:

• Duże zwolnienia w Apple - ponad 600 osób opuszcza pokład

„Chociaż problem w branży IT narasta, wciąż łatwiej jest powiedzieć o bolącym nadgarstku niż o destrukcyjnych emocjach, z którymi trudno sobie poradzić samodzielnie. Według Światowej Organizacji Zdrowia wypalenie zawodowe przyczynia się do pogorszenia stanu zdrowia i jest podstawą do udzielenia pomocy medycznej oraz kompleksowego wsparcia psychologicznego” – mówi Danuta Rocławska, psycholożka specjalizująca się w tematyce wypalenia zawodowego, autorka projektu wypalenie_bez_tajemnic.

Z raportu Awareson „Kto tu dyktuje warunki. Rynek pracy IT i SAP 2024” wynika, że ponad normę pracuje 40% specjalistów IT, w tym blisko 10% z nich ponad 50 godzin tygodniowo. 32% ludzi z branży ma problem z rozdzieleniem pracy i życia prywatnego. 65% specjalistów IT pracuje w pełni zdalnie, kolejnych 11% jeździ do biura raz w tygodniu. „Oszczędność czasu traconego na dojazdy, autonomia w organizacji pracy, możliwość elastycznego łączenia życia zawodowego z prywatnym to niewątpliwe zalety, ale jednocześnie pewnego rodzaju pułapka. Praca zdalna w pewnych sytuacjach oznacza brak oddzielenia sfery prywatnej od zawodowej, a w przypadku wielu specjalistów IT wiąże się z pracą do późnych godzin nocnych” – analizuje Anna Jaglińska-Prawdzik, autorka raportu Awareson i szefowa marketingu tej firmy.

Przeciążenie pracą stanowi więc miks formy wykonywania pracy, liczby zadań i potrzeby ciągłego uczenia się. Do tego dochodzą cechy osobowościowe i indywidualne predyspozycje, które – uogólniając – często występują w branży IT.

Jak przeciwdziałać wypaleniu zawodowemu w IT? Autorzy raportu wskazują kilka kluczowych działań.

Z poziomu człowieka, który boryka się z wypaleniem (lub mu to grozi):

• wypracowanie osobistych strategii radzenia sobie ze stresem

• szukanie zdrowych i adaptatywnych sposobów odreagowania napięcia po trudnym dniu (np. wysiłek fizyczny, sport, świadomy odpoczynek, ekspresja emocji)

• pilnowanie, aby kończyć dzień pracy nie przekraczając 8 godzin pracy dziennie

• w przypadku pracy zdalnej warto wprowadzić rytuały umożliwiające oddzielenie pracy od sfery prywatnej

• dbanie o jakościowy odpoczynek

• trenowanie asertywności, umiejętności delegowania

• świadome planowanie dni bez pracy i dbanie o momenty po pracy - bez dostępu do poczty i firmowych komunikatorów

• budowanie więzi i dbanie o relacje!

Z poziomu organizacji znaczenie ma:

• budowanie kultury, w której ludzie czują się bezpiecznie, mogą mówić o swoich słabościach i wzajemnie się wspierać

• tworzenie komfortowych warunków pracy: m.in. kontrola obciążenia jakościowego i ilościowego pracą, uznanie prawa do regeneracji i odpoczynku, rezygnacja z kultury pracy typu ASAP

• kultura pracy ukierunkowana na dobrostan w organizacji

• transparentna komunikacja, kultura feedbacku

• rozwój liderów i kadry menedżerskiej ukierunkowany na rozpoznawanie i radzenie sobie ze stresem, przeciążeniami i kryzysami zdrowia psychicznego (u siebie i w zespołach)

• wsparcie osobowości typu high-flyer

• zarządzanie ukierunkowane na efektywność, a nie na eksploatację

• systemowe rozwiązania wspierające radzenie sobie ze stresem w miejscu pracy

• profilaktyka wypalenia zawodowego - świadomość i rozumienie zjawiska, umiejętność rozpoznawania symptomów i reagowanie na nie, zanim proces wypalania się rozkręci.

Społeczny koszt wypalenia zawodowego jest wysoki. Osoby, które go doświadczają przechodzą kryzys, który prowadzi o prób rozładowania napięcia (sięganie po alkohol i inne używki, sporty ekstremalne), spadku odporności psychofizycznej, rozpadu życia rodzinnego. Z poziomu organizacji kosztem jest spadek zaangażowania cennych specjalistów lub nawet ich utrata.