Przełomem w sieciach pasywnych stała się zdefiniowana przez ITU-T następna generacja systemów GPON (Gigabit PON), umożliwiająca obsługę multimedialnych aplikacji interaktywnych. Za jej pomocą uzyskano dwukierunkową i jednoczesną obsługę do 64/128 urządzeń ONU (Optical Network Unit) z wydłużeniem zasięgu do 60 km, wystarczającego w aplikacjach metropolitalnych. Działające z szybkością 1 Gb/s pasywne systemy GPON dobrze dopasowano do usług opartych na protokole IP, a ich konkurentem pozostają jedynie podobne systemy dostępowe w technologii EPON (Ethernet PON), promowane przez organizację IEEE. Maksymalna odległość w technologii GPON bez rozdziału strumienia wynosi 60 km, ale skraca się odpowiednio do liczby zainstalowanych podzielników - zawsze z uwzględnieniem budżetu energetycznego źródłowej linii dostawczej.

Zdefiniowana przez IEEE optyczna struktura EPON (Ethernet PON) praktycznie zastąpiła wcześniej instalowane rozwiązania szerokopasmowe BPON, gdyż zapewnia skuteczniejsze wykorzystanie istniejącego okablowania optycznego w instalacjach lokalnych. Specyfikacja zgodna z wymaganiami 802.3ah (jest jego częścią) pozwala na pakietową transmisję danych w procedurach P2P bądź P2M, z przepływnością sięgającą 1,25 Gb/s w obu kierunkach przenoszenia - obecnie maksymalnie do 16 użytkowników (na podzielnikach 1:16). Pasywne instalacje EPON i GPON są najbardziej znanymi i nadal powszechnie wdrażanymi rozwiązaniami, działającymi przede wszystkim w abonenckich strukturach FTTH.

Podczas gdy obie te technologie abonenckie nie osiągnęły jeszcze swej największej popularności, producenci sprzętu już debatują nad tym, jaką przyjąć długofalową taktykę wdrożeniową dla o rząd szybszych rozwiązań optycznych sygnowanych jako 10GPON (10 Gb/s PON). Stanowią one kolejny krok w ewolucji pasywnych sieci optycznych, chociaż wcale nie jest oczywiste, że to właśnie one zastąpią wcześniejsze rozwiązania. W laboratoriach oraz w pierwszych instalacjach pilotowych pojawiły się bowiem jeszcze sprawniejsze wielofalowe rozwiązania klasy WDM PON (Wavelength Division Multiplexing PON), które podzieliły operatorów i potencjalnych użytkowników na dwa zwalczające się obozy.

Kierunki rozwoju

Według specjalistów z Alcatel-Lucent, przejście z technologii GPON na o rząd wydajniejszy system 10GPON wydaje się najbardziej efektywne. Mimo że koszt 10GPON w ubiegłym roku był ok. 2-3 razy wyższy niż systemów GPON, to możliwości nowego rozwiązania zwiększyły się dziesięciokrotnie. Będąc przeciwnikami rozwiązań WDM PON, uważają oni, że kolejne ulepszanie sieci 10GPON w stronę WDM PON nie będzie wtedy potrzebne i polegałoby głównie na kosztownej wymianie sprzętowej - bez odczuwalnych korzyści dla indywidualnego abonenta.

W praktyce może to oznaczać, że technologia WDM PON nie będzie stanowić rzeczywistej konkurencji dla 10GPON. Zwłaszcza biorąc pod uwagę, że aby znacząco zmniejszyć koszty komponentów odpowiednich dla WDM PON, nie wystarczy samo usprawnianie istniejącej sieci, gdyż w nowym systemie trzeba stosować, a przede wszystkim produkować w dużych ilościach funkcjonalnie zupełnie inne podzespoły. Czyli powtórzyć od początku cały kosztowny proces związany z uruchamianiem modelowej, prototypowej, a w końcu i seryjnej produkcji.