W większości firm rolę narzędzi analitycznych spełniają bardzo często arkusze kalkulacyjne. W wielu wypadkach nie są to oczywiście tylko arkusze, ale aplikacje w formie makr, a nawet samodzielne aplikacje Visual Basic operujące na wielu arkuszach jednocześnie. Do wykonania prognoz w rodzaju: poziom cen produktów w różnych wariantach konfiguracyjnych przy różnych kursach walut, za które są kupowane półprodukty, lepszego narzędzia po prostu nie potrzeba.

Korzyści płynące z wdrożenia profesjonalnych narzędzi wspomagających proces prognozowania zaczynają, powoli, ale jednak, być dostrzegane również przez firmy innych sektorów. Miejsce makr w Excelu, umożliwiających prognozowanie ilościowe na podstawie prostych modeli statystycznych, zajmują w nich bardziej zaawansowane narzędzia. Często są to funkcje zawarte w systemach ERP. Funkcje prognostyczne znajdują się np. w modułach do integracji łańcucha dostaw - są już pierwsze firmy, które rozważają wdrożenie tego typu narzędzi. Umożliwia to chociażby dokładne planowanie ciągów produkcyjnych i dystrybucji wytwarzanych produktów. Oczywiście, istnieją systemy analityczne budowane głównie i przede wszystkim z myślą o prognozowaniu.

Po sektorach finansowym i telekomunikacji przyszedł czas na energetykę. Konieczność zbilansowania popytu i podaży energii nakłada na zakłady energetyczne obowiązek zgłaszania zapotrzebowania na energię elektryczną z wyprzedzeniem - obecnie dobowym. Wynik finansowy zależy wprost od trafności prognozy, dlatego zakłady wykorzystują narzędzia prognostyczne umożliwiające szacowanie popytu na podstawie danych o strukturze demograficznej, pogodzie, a także danych z lat ubiegłych dotyczących zapotrzebowania na energię w analogicznych okresach roku. Niektóre z nich, np. Zakład Energetyczny Płock, wdrożyły narzędzia, które umożliwiają wstępne szacowanie zapotrzebowania na energię z wyprzedzeniem nawet 60-dniowym. "Oczywiście, wszystkie prognozy są później weryfikowane przez analityków, na których wiedzy opiera się cały proces" - twierdzi Anna Jasińska-Kawałczewska z Zakładu Energetycznego Płock. Do opracowywania prognoz są wykorzystywane metody zarówno ilościowe, jak i jakościowe.

Od analiz do prognoz

Prognozowanie staje się naturalnym następstwem wdrożenia systemów analitycznych. Doskonałym przykładem takiej ewolucji jest projekt przeprowadzony w ramach popularnego programu lojalnościowego. System analityczny wykorzystujący hurtownię danych zastąpił raportowanie wykonywane na danych transakcyjnych, co było obciążające zarówno dla bazy danych, jak i informatyków. W wielu przypadkach raport powstawał zbyt późno, przez co był prawie bezużyteczny.

Wdrożona hurtownia zbiera dane uzyskiwane podczas rejestracji nowych klientów w programie oraz pojawiające się z czasem dane dotyczące dokonywanych transakcji. Zasila ona wielowymiarowe kostki OLAP stworzone zgodnie z wymaganiami raportowymi poszczególnych partnerów programu. System umożliwia już uzyskanie raportów sprzedażowych, raportów behawioralnych użytkowników i, co najważniejsze, segmentację klientów.

Większość raportów jest wykonywana na podstawie kostek wielowymiarowych z możliwością drążenia danych według dowolnie zdefiniowanych wymiarów - partnerów, lokalizacji, produktów, segmentów biznesowych, klientów, czasu oraz zdefiniowanych miar. Korzyści z uruchomienia systemu okazały się niebagatelne, dlatego właściciel programu szuka możliwości jego dalszego rozwoju. Firma chce, aby system pozwalał z określonym prawdopodobieństwem przewidywać zachowania klienta w przyszłości, co umożliwi odpowiednio wczesną reakcję na nadarzającą się okazję bądź ewentualne problemy.

Na popularyzację narzędzi prognostycznych niebagatelny wpływ może mieć, jak się okazuje, zmieniająca się sytuacja w otoczeniu biznesu. "Zwłaszcza w przypadku dużych przedsiębiorstw, działających na międzynarodowych rynkach, duży wpływ na to miała presja ze strony analityków i rynku giełdowego, który oczekuje od przedsiębiorstw szacunków dotyczących wyników finansowych z dużym wyprzedzeniem" - uważa Maciej Wiśniewski, partner w Andersen Business Consulting.