Braki i bariery

Z badań wynika, że polskie firmy w działalności innowacyjnej aktywnie korzystają ze współpracy z innymi przedsiębiorstwami. Pod względem powszechności współpracy w sferze innowacji polskie firmy zajmują czołowe miejsce w UE i nie odbiegają od firm fińskich. Gorzej jest jednak jeśli chodzi o współpracę przedsiębiorstw z sektorem badawczym.

Z uniwersytetami i pracownikami naukowymi zatrudnionymi w szkołach wyższych współpracowało zaledwie 6,2% przedsiębiorstw innowacyjnych w Polsce, podczas gdy w zdecydowanie najlepszej pod tym względem Finlandii było ich pięć razy więcej (33% firm). Dowodzi to niewielkiego transferu wiedzy z sektora badawczego do sektora przedsiębiorstw i zapewne niewielkiego wpływu tego pierwszego na innowacyjność drugiego.

Dlaczego polskie przedsiębiorstwa są tak mało innowacyjne? W raporcie przygotowanym dla PARP wyróżnione zostały cztery główne bariery, na które natrafiają działające w Polsce przedsiębiorstwa. Największym problem są finanse. Ponad 30 % polskich przedsiębiorstw innowacyjnych deklaruje, że ich działalność innowacyjna jest hamowana przez brak środków finansowych.

Narzekają też one na niedostępność zewnętrznych środków finansowych na te cele. Sfinansowanie innowacji stanowiła barierę innowacji dla ponad 26 % polskich firm innowacyjnych61, a zbyt wysokie koszty innowacji dla ponad 30 przedsiębiorstw. Nie mniejszym problemem jest niepewny popyt na nowe produkty. Aż 16,6% polskich przedsiębiorstw uznało, że niepewność popytu jest bardzo istotną barierą innowacyjności, podczas gdy takiego wskazania dokonała o połowę mniejsza liczba fińskich przedsiębiorstw innowacyjnych (9,4%).

Autorzy raportu zauważają, że polskie przedsiębiorstwa innowacyjne nie mają znajomości potencjału rynkowego, większość z nich nie docenia też znaczenia jakości kapitału ludzkiego we wprowadzaniu innowacji i inwestuje głównie w maszyn, urządzeń i oprogramowania.

Polityka zostaje w tyle

Co gorsze, raport pokazuje, że polska polityka innowacyjna nie odpowiada na główne problemy i potrzeby polskich przedsiębiorstw innowacyjnych. Autorzy raportu zauważają, że polska polityka nie pomaga w rozwiązaniu głównego problemu w Polsce jakim jest niedorozwój sektora badawczego i jego nikłe sprzężenia z sektorem przedsiębiorstw.

W planach i politykach zbyt dużą wagę przyjmuje się też do rozwijania gałęzi high tech. "W produkcji przemysłowej i eksporcie Polski wysoki jest udział gałęzi o tzw. niskiej i średniej technologii. Pomijanie tych gałęzi w polityce innowacyjnej nie będzie prowadziło do rozszerzania sektora innowacyjnego w sektorze przedsiębiorstw. Wzrost liczby innowacyjnych przedsiębiorstw tych gałęzi może dać lepsze efekty niż odwoływanie się do koncepcji rozwijania gałęzi high-tech" - czytamy w raporcie.

Ponadto w polskiej polityce innowacyjnej nie dostrzega się wzrastającego znaczenia nowoczesnych usług. "Tymczasem jest to dziedzina silnie obecna w polityce innowacyjnej krajów rozwiniętych" - zauważają eksperci. Ich zdaniem wzorem krajów o wysokim wskaźniku innowacyjności należałoby wprowadzić obowiązek prezentowania corocznego raportu, opracowanego przez niezależnych ekspertów, w tym koniecznie zagranicznych o dużym doświadczeniu, analizującego skutki każdego ze stosowanych instrumentów polityki innowacyjnej.