Od kilkunastu lat w pierwszej połowie marca „Computerworld Polska” organizuje w Warszawie największą, dwudniową konferencję IT dla sektora publicznego, Państwo 2.0. To wyjątkowe wydarzenie na mapie Polski, tak rzeczywistej, jak i online. To też unikatowe miejsce do networkingu, jako że konferencja łączy światy sektora publicznego i prywatnego IT, gdzie w mniej formalnej atmosferze można zorientować się tak w potrzebach urzędów, jak i ofercie dostawców. W konferencji także udział biorą decydenci kształtujący politykę państwa dotyczącą transformacji cyfrowej kraju oraz bezpieczeństwa internetu i informacji.

Dopadła nas klątwa życia w ciekawych czasach – degradacja klimatu, nawracające recesje gospodarcze, brak pracowników i umiejętności z jednoczesnym bezrobociem, globalne zawirowania polityczne, użycie technologii do walk gospodarczych i politycznych, nasilające się ataki cybernetyczne z uwagi na sytuację za naszą wschodnią granicą, a z drugiej strony rosnące oczekiwania obywateli sprawiają, że instytucje państwowe stają przed wyzwaniami trudnymi, jak nigdy dotąd. Tak więc głównym pytaniem pobrzmiewającym w tle tak prezentacji, jak i debat było „Czy odpowiedzią na bolączki współczesności może być zastosowanie nowoczesnych technologii?”

Tegoroczne spotkanie rozpoczął Antoni Rytel, Wicedyrektor Programu GovTech Polska z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, mówiąc o tym, jak administracja rządowa stara się zbudować bezpieczne i efektywnie działające państwo cyfrowe w sytuacji bezprecedensowych wyzwań – od sytuacji geopolitycznej, przez społeczną (w tym nadal trwającą pandemię koronawirusa) po gospodarczą. Jednym z największych beneficjentów (i wyzwań zarazem) jest sektor polskiej edukacji. Oprócz inwestycji w infrastrukturę i sprzęt, kładziony jest coraz większy nacisk na rozwój kompetencji przyszłości u dzieci i młodzieży, nie tylko cyfrowych, lecz także np. analizy danych czy analitycznego myślenia, niezbędnych do poruszania się w przestrzeni szumu informacyjnego internetu. Od przyszłego roku na maturze znajdzie się nowy przedmiot „biznes i zarządzanie”. Polski rząd jeszcze nie zabronił Tik Toka, jak uczyniły to już niektóre kraje – np. Francja zakazała tej aplikacji osobom niepełnoletnim – stawiając na razie na edukację w zakresie rozpoznawania fałszywych i szkodliwych treści.

Z dużych zmian w tym obszarze w ciągu ostatniego roku, oprócz rozszerzenia funkcjonalności aplikacji mObywatel (jak na razie niekoniecznie przydatnych dla ogółu Polaków – ilu z nas potrzebuje legitymacji policjanta, emeryta lub prokuratora?), wdrożenia e-faktur, konsekwentnego przechodzenia na medyczną dokumentację cyfrową i promowania aplikacji Internetowe Konto Pacjenta, należy przyklasnąć cyfryzacji procesu budowlanego. Budownictwo zostało niemal sparaliżowane przez pandemię właśnie z powodu braku możliwości (w tym nieistnienia stosownej legislacji) otrzymania pozwolenia na budowę czy użytkowanie. Wrażenie zrobiło też pokazanie aspektu ekologicznego – Dorota Cabańska, Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego przedstawiła długą listę oszczędności i korzyści wynikłych z wdrożonej cyfryzacji, by zacząć od 18,7 mln kg papieru rocznie, czyli średniego rocznego zużycia papieru przez administrację w procedurze; wymagana powierzchnia magazynowania projektów budowlanych i powiązanych z projektem dokumentów 28,2 tys. m3; a średnie roczne zużycie papieru na dzienniki budowy 715 tys. kg. W tej chwili firmy nie muszą drukować setek stron dokumentacji ani wysyłać pracownika, by stał w kolejce do okienka w urzędzie. Wszystko zostało odpapieryzowane i scyfryzowane. Kinga Piecuch, Prezes Zarządu, HPE w Polsce błyskotliwie podsumowała całość tytułem swojej prezentacji „Sektor publiczny 2023 - Wyzwania jak nigdy dotąd. Technologie jak nigdy wcześniej”.

Wszystkie wymienione e-usługi dla ludności i biznesu są możliwe w ramach rozbudowy wspólnej struktury informatycznej Państwa. Tak zwany ZUCH – system Zapewniania Usług Chmurowych – składa się z: Rządowej Chmury Obliczeniowej, Rządowego Klastra Bezpieczeństwa, Publicznych Chmur Obliczeniowych oraz Standardów Bezpieczeństwa Chmur Obliczeniowych. Rozwój tych rozwiązań przyczynił się do przyspieszenia procesu zamawiania usług, oszczędności i polepszenia ochrony danych obywateli oraz urzędów. Zwraca uwagę wysoki popyt na usługi chmurowe ze strony JST (Jednostek Samorządu Terytorialnego. Z drugiej strony obowiązują nas też regulacje i strategie Unii Europejskiej, żeby wymienić chociażby dyrektywę z zakresu cyberbezpieczeństwa NIS2 i Digital Compass 2030. Bez wątpienia, rok bieżący należy do chmury. Z jej rozwiązań korzysta każdy sektor. Polski rząd nie komunikuje na razie, czy przenosi krytyczne rejestry państwowe, tak jak zrobiła to Ukraina tuż przed i na początku wojny, wiadomo jednak, że stosowna legislacja jest procedowana, a prace w zakresie chmury przyspieszyły.

Należy nadmienić, że wszystkie elementy transformacji dzieją się równocześnie, a ich katalizatorem jest chmura. Kwestią kluczową jest też wybór dostawcy chmury – czyli miejsca przechowywania danych. Drugi dzień konferencji rozpoczął się od prelekcji Artura Duszczyka z SUSE na temat szczególnie istotny dla tych urzędów administracji, które rozważają wdrożenie rozwiązań cloud-native – e własnym centrum danych, chmurze czy na brzegu sieci, czyli edge computing. Z kolei o „demokratyzacji” analityki danych w ramach projektów zrealizowanych w administracji publicznej i sektorze zdrowia, obronności, zarządzaniu kryzysowym i ciągłym monitoringu otoczenia gospodarczego mówił Marek Ruciński, Senior Account Executive – Public Sector z SAS Institute. Odpowiednio stosowana analityka danych pozwala zoptymalizować i usprawnić procesy decyzyjne w organizacji. Jedną z branż wytwarzającą najwięcej wrażliwych danych jest opieka zdrowotna. Inwestują w nią najwięksi, także w rozwiązania peryferyjne – np. urządzenia wearable i aplikacje do dbania o zdrowie. I Tak, paneliści debaty na temat e-zdrowia zapowiadali zmiany w Polsce kroczące w tempie rewolucyjnym. Od kilku lat mamy e-skierowania, e-recepty, wzrasta wykorzystanie robotów medycznych (np. do operacji, w tym polskiego robota da Vinci) odległość i teleoperacji – co nie byłoby możliwe bez 5G, uczenia maszynowego i sztucznej inteligencji do wsparcia diagnostyki medycznej. To w Polsce opracowano Białą Księgę Diagnostyki AI, która została przetłumaczona na kilka języków krajów ościennych.

Inne aktualne trendy i bolączki? Kwestie ochrony urządzeń medycznych (w tym sektora wearable, np. sensorów monitorujących parametry życiowe), zabezpieczenia danych - tak z urządzeń IoT, jak i wrażliwych, energooszczędności (ciekawe rozwiązania zmniejszające zapotrzebowanie na moc w IT zaprezentował Bartek Michałowski z Pure Storage) i ochrony środowiska naturalnego, gospodarki cyrkularnej, zapewnienie infrastruktury dla aut elektrycznych, maksymalizacji wykorzystania dronów i jednoczesne uregulowanie ich operacji na rzecz Smart City, dostarczanie mieszkańcom bieżących informacji o funkcjonowaniu miasta, ochrony przed zagrożeniami płynącymi z internetu.

Drugiego dnia konferencji podczas debaty o cyberbezpieczeństwie państwa rozmawiano o tym wyzwaniach i zmianach wynikających z sytuacji międzynarodowej, dyrektywie NIS2 i innych regulacjach unijnych, jak również o nowelizacji ustawy o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa. Bezpieczeństwo to też ochrona i przeciwdziałanie cyberatakom na infrastrukturę krytyczną kraju – wodociągi, linie energetyczne, sieci transportu (zabezpieczeniom tego sektora poświęcona była prezentacja Przemysław Fąfara, Sales Engineer z Commvault, który przedstawił rozwiązanie Metallic Threatwise). Obszar Polski jest już niemal w całości pokryty dostępem do szerokopasmowego internetu, ale nadal rozwijamy sieć 5G, inwestujemy w e-usługi publiczne, rozwiązania dla zdalnej nauki i pracy. Już ok. 6 lat temu OECD zaliczyło Polskę do 25 najbardziej rozwiniętych krajów świata. Przez ostatni rok nasza cyberbrzestrzeń, zasoby administracji publicznej oraz sektor bankowy zdały egzamin z obronności – nie słyszeliśmy o żadnym wycieku danych. Infrastruktura krytyczna kraju wytrzymała ataki. Giganci sektora chmurowego otwierają u nas swoje strefy lokalne. Być może w przyszłym roku spotkamy się na konferencji Państwo 4.0?

Partnerami generalnymi konferencji Państwo 2.0 w 2023 roku były firmy: SUSE i Hewlett Packard Enterprise. Mecenasami: Comarch, Commvault, F5, Fortinet, Hitachi, Palo Alto Networks, Pure Storage. Partnerami merytorycznymi: Akamai, Betacom, Forscope, SAS, UiPath. Partnerem Alfavos, zaś wystawcą Inspur.