Od papierowej do cyfrowej Polski to katalog otwartych pytań

Sposób realizacji rządowego programu „Od papierowej do cyfrowej Polski” wymaga szybkiego doprecyzowania w wielu punktach i obszarach.

Ilustracja:

Okładka prezentacji programu „Od papierowej do cyfrowej Polski” – organizacja, strumienie i status prac.

W Unii Europejskiej niemal co drugi obywatel kontaktuje się z administracją publiczną za pośrednictwem Internetu. Blisko dwa razy rzadziej robią to mieszkańcy Polski – niższy odsetek korzystających z e-administracji mają tylko Włochy, Rumunia czy Bułgaria. Niski poziom korzystania z usług elektronicznej administracji wynika głównie z niskiej świadomości polskiego społeczeństwa oraz minimalnej liczby dostępnych usług.

E-administracja i koniec „papierowej Polski”?

Krokiem podjętym przez Ministerstwa Rozwoju, Cyfryzacji oraz Zdrowia do rozwoju e-państwa i cyfryzacji gospodarki jest program „Od papierowej do cyfrowej Polski”, ma być on elementem zrównoważonego rozwoju gospodarczego. Obecny rząd twierdzi, że wyciągnął wnioski z popełnianych błędów w zakresie informatyzacji oraz wdrażania nowoczesnych technologii i chce je naprawić.

Zobacz również:

  • GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
  • Radosław Maćkiewicz nowym dyrektorem Centralnego Ośrodka Informatyki

Według prognoz Ministerstwa Cyfryzacji do 2020 roku 50% obywateli będzie załatwiało sprawy urzędowe za pośrednictwem Internetu.

"Stworzenie Polski bez papieru, gotówki i kolejek - to główny plan rozwoju e-administracji i ograniczenia obrotu gotówkowego" – deklarowała minister cyfryzacji Anna Streżyńska podczas czerwcowej konferencji prasowej. Wśród zapowiadanych zmian jest wprowadzenie elektronicznej księgowości w małych i średnich firma bez dokumentacji papierowej. Obywatele i przedsiębiorcy mają zaoszczędzić nawet 11 mln godzin rocznie, a budżet państwa ma zyskać kilkanaście miliardów złotych. Ministerstwo zakłada również, że za 5 lat udział pieniądza gotówkowego w obrocie spadnie z 21,5% do blisko 15%.

Strumień Cyfrowej Usługi Publicznej (CUP) wiąże się z cyfryzacją usług publicznych tworząc jedną bramę do kontaktu z administracją, jaką stanowi portal obywatel.gov.pl. Funkcjonalność strumienia zawiera się w trzech elementach: cyfryzacji i uproszczeniu usług publicznych, doskonalenie bramy do usług publicznych oraz wsparcie w tworzeniu koncepcji funkcjonowania skrzynek, służących do komunikowanie się obywateli z administracją – bez dodatkowej weryfikacji tożsamości. Jak wynika z raportu „Od papierowej do cyfrowej Polski” Ministerstwa Cyfryzacji, w ciągu 12 miesięcy od opublikowania raportu zostanie uruchomione 50 usług elektronicznych i podwaliny prawne pod kolejne 30 usług.

Wokół cyfryzacji nadal jednak wiele niewiadomych.

Do dnia dzisiejszego nie wiadomo, jakie będą to nowe usługi.

Jak będzie wyglądał proces ich tworzenia ani jak będzie przebiegał proces legislacyjny. Zapewniający, że powstaną nowe e-usługi a nie elektroniczne wersje usług analogowych. Nie wiadomo też, jaki Ministerstwo ma pomysł na przyśpieszenie oddawana kolejnych usług. Na koniec ub. roku na obywatel.gov.pl dostępne były 123 usługi w tym 24 online; obecnie ich liczba wzrosła do 135, jednak tylko jest 25 online. W takim tempie Ministerstwo nie zdąży z wdrożeniem zaplanowanych usług w wyznaczonym terminie.

Cyfrowa tożsamość

Wprowadzenie mechanizmów cyfrowej tożsamości obywateli w relacjach z administracją wymaga równoległych prac w trzech obszarach:

- do końca 2016 roku ma zostać stworzony system odpowiednich regulacji prawnych

- upowszechnieniu e-usług posłużyć ma wykorzystanie masowych mechanizmów identyfikacji i uwierzytelniania, budowania sfederowanej tożsamości

- oraz wprowadzenie elektronicznego dowodu osobistego w 2017 roku, w postaci aplikacji mobilnej na smartfonach.

Ministerstwo zakłada, że do końca przyszłego roku z elektronicznego dokumentu skorzysta około 10 mln obywateli.

Elektroniczny dowód osobisty w smartfonie

Pomysł brzmi niezwykle interesująco. Aby jednak to rozwiązanie jeszcze bardziej odpowiadało na wyzwanie ery cyfrowej i maksymalnie ułatwiło życie obywatelom – warto rozszerzyć je o inne dokumenty takie jak: paszport, prawo jazdy czy też szczególne uprawnienia. W ten sposób, każdy obywatel, na swoim spersonalizowanym koncie w aplikacji mobilnej, posiadałby cały wachlarz dokumentów uwierzytelniających jego tożsamość czy też uprawnienia.

Niestety, również w związku z tą usługą pojawia się wiele pytanie, na które jak na razie Ministerstwo nie jest w stanie odpowiedzieć. W tym - podstawowe.

Kto stworzy aplikację elektronicznego dowodu tożsamości oraz będzie ją utrzymywał? Resort nie przedstawił również planu, w jaki sposób aplikacja miałaby zostać chroniona i kto miałby czuwać nad jej bezpieczeństwem. Niejasności pojawiają się również w sprawie kompatybilności tego rozwiązanie z ustawodawstwem obowiązującym w Unii Europejskiej. Czy za pomocą tej aplikacji, będzie można potwierdzić swoją tożsamość w innych krajach UE i świata?

e-zdrowie

Plan cyfryzacji obejmuje także opiekę medyczną. Projekt e-zdrowie to kompleksowy system usług elektronicznych, których celem jest poprawa efektywności świadczonych usług medycznych dla obywateli, łatwiejszy dostęp do nich, skrócenie czasu oczekiwania na wizytę u lekarza (dzięki e-recepcie i e-skierowaniu) oraz ograniczenie liczby błędów lekarskich. To także wprowadzenie nowoczesnych technologii z zakresu telemedycyny. Podstawą do wprowadzenia zmian jest nowelizacja przepisów prawnych.

Nie jest jeszcze wiadome, w jaki sposób rządzący planują wprowadzić koncepcję e-usług medycznych. Czy będą bazować na założeniach i standardach wypracowanych przez część szpitali, czy też będą tworzyć autorski system? Czy wszystkie jednostki opieki zdrowotnej będą musiały "przystąpić" do telemedycyny czy ustawodawca zostawi im autonomię w podjęciu tej decyzji?

Pieniądz elektroniczny

Ministerstwo dąży także do zwiększania obrotu bezgotówkowego. Plan zakłada możliwość opłacania należności wobec sektora publicznego w formie bezgotówkowej. Resort szacuje, że w ciągu 5 lat obrót pieniądzem gotówkowym zmniejszy się z 22 do 15 proc. wszystkich transakcji. Bezgotówkowe ma być także opłacania kar za wykroczenia, płatności w eUrzędach i portalach Urzędów Skarbowych, Cywilnych i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Nie wiadomo kto będzie operatorem e-płatności dotyczących danin państwowych. Czy będzie to jeden z już istniejących podmiotów komercyjnych, czy zostanie powołany odrębny podmiot państwowy ?

Wprowadzenie e-faktur i e-paragonów jest jednym z głównych elementów programu i ma przyczynić się do zwiększenie ściągalności podatków, transparentności działań i wydatków jednostek finansów publicznych. Zakładany jest wzrost udziału e-faktur w rozliczeniach księgowych z 1% dziś do 8% w 2018 r. i 60% w 2020. Do 2020 udział e-paragonów wynosić ma blisko 100%. W efekcie w ciągu 4 lat liczba fałszywych faktur w obiegu powinna spaść o 90%. Wpływ z samego podatku VAT może wzrosną nawet o 2-3 mld zł rocznie. Jednym z celów jest także szersze uczestnictwo polskich przedsiębiorstw w transgranicznym rynku zamówień publicznych i obrocie gospodarczym UE, poprzez włączenie Polski do Jednolitego Europejskiego Rynku Cyfrowego. Powstać ma centralna platforma, która będzie pośredniczyć w obiegu i monitorowaniu cyfrowych faktur dla sfery finansów publicznych oraz platforma wspierająca obieg i rejestrację e-paragonów w czasie rzeczywistym. Ich budową ma zająć się powołana przez Ministerstwo Finansów spółka celowa „Aplikacje krytyczne” a rozwiązania mają zostać wprowadzone z końcem 2017 roku.

Ministerstwo oprócz szacowanych korzyści nie przedstawiło jednak planu w jaki sposób dane wrażliwe będą zabezpieczane przed wyciekiem. Nie wiemy także jakie kompetencje ma zgromadzić wewnętrznie spółka Aplikacje Krytyczne oraz w jakim czasie i w jaki sposób ma tego dokonać.

Informatyzacja sektora usług publicznych wymusza zmiany przepisów prawnych każdej gałęzi gospodarki. Jaki byłby sens złożenia wniosku drogą elektroniczną, skoro oryginał decyzji musiałby zostać odebrany osobiście? Dziś nadal nie wiadomo, jaki podmiot miałby się zająć stworzeniem odpowiedniej architektury prawnej. Przed Ministerstwem Cyfryzacji nie lada wyzwanie, ponieważ program musi być zrealizowany do końca marca 2017.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200