Podstawą jest WLAN

Według analityków z Infonetics rynek WLAN będzie nadal rósł lawinowo w najbliższych latach. Przewidują oni, że w latach 2006-2010 sprzedaż ta będzie co roku wzrastać co najmniej o 50%, sięgając pod koniec prognozowanego okresu 4,3 mld USD. Liderem wśród dostawców produktów WLAN (Wi-Fi) pozostaje Cisco (wraz z Linksys), a kolejne miejsca zajmują: Netgear, D-Link, Aruba i Motorola. Raport Infonetics obejmujący punkty dostępowe, szerokopasmowe routery, mostki, kontrolery, karty sieciowe i przełączniki WLAN wskazuje, że największy udział w segmencie bezprzewodowego osprzętu w 2006 r. miały dostawy dla przedsiębiorstw, obejmujące przełączniki (27%) i urządzenia dostosowane do obsługi standardu IEEE 802.11n z wykorzystaniem wielokanałowej technologii antenowej MIMO.

Aplikacja VoWLAN (Voice over WLAN) była do tej pory stosowana głównie w rozwiązaniach przeznaczonych dla przedsiębiorstw, jednak ostatnio tym sposobem przekazu interesują się również małe firmy (SOHO). Wielu dostawców (w tym D-Link, Linksys i Netgear) już udostępnia rozwiązania VoWLAN przeznaczone na rynek odbiorców indywidualnych. Wraz z rozwojem tych technologii powstaje zapotrzebowanie na telefony dwusystemowe (dual mode) obsługujące różne technologie przekazu radiowego: bezprzewodowe sieci Wi-Fi krótkiego zasięgu oraz połączenia komórkowe GSM bądź lokalnej sieci radiowej DECT. Zwłaszcza w sytuacji gdy umożliwiają one transmisje głosowe poprzez protokół IP.

Dostawcy usług są teraz zainteresowani urządzeniami dwusystemowymi, ponieważ instalacja sieci WLAN w strefach publicznych (lotniskach, halach targowych) jest tańsza od infrastruktury komórkowej, a połączenia z aparatów obsługujących Wi-Fi również można przekazywać do tradycyjnych sieci przewodowych. Dodatkowo przejęcie części ruchu telefonicznego przez sieci WLAN zmniejsza wymagania na przepustowość w sieciach komórkowych, co zwykle stanowi krytyczny element tych rozwiązań. Niestety wraz z przekazywaniem relacji VoWLAN odpływają również i przychody operatorów komórkowych - a to nie jest już tak interesująca dla nich cecha. Propozycja rozwiązań VoWLAN jest najbardziej atrakcyjna dla firm, których pracownicy muszą się przemieszczać w obrębie biura, hali produkcyjnej bądź w nowych oddziałach - bez przewodowego okablowania sieciowego.

Wzrasta rynek Wi-Fi

Światowe obroty na rynku telefonów Wi-Fi rosną od 2005 r. średnio o 116% (w porównaniu z 2004 r.), a według ostatnich informacji podwoiły się również w 2006 r. Infonetics szacuje, że w 2009 r. zamkną się one nakładami w kwocie 3,7 mld USD. Pierwsze miejsce na liście producentów telefonów Wi-Fi zajmuje firma SpectraLink (obecnie dział Polycom), a kolejne miejsca zajęły Cisco i Motorola. W ubiegłym roku 58% obrotów na rynku telefonów Wi-Fi przypadło na urządzenia pracujące w trybie single-mode, jednak oczekuje się, że zapotrzebowanie to zmieni się i w 2009 r. już 91% przychodów będzie generować sprzedaż telefonów dual-mode.

Obecnie większość telefonów Wi-Fi to urządzenia operujące w trybie single-mode, czyli w jednej technologii radiowej, jednak narasta stopniowo integracja technologii VoWi-Fi i telefonii komórkowej. Pierwsze takie instalacje powstały w ub.r. w fińskim Oulu, gdzie mieszkańcy testują telefony Nokia 6136, umożliwiające wykonywanie połączeń komórkowych i Wi-Fi. W sytuacji gdy telefon wykrywa zasięg sieci Wi-Fi, automatycznie przekazuje on połączenia GSM na tańsze relacje bezprzewodowego WLAN - dodatkowo świadczącego lepszą jakość rozmowy. Kiedy użytkownik wychodzi z zasięgu sieci Wi-Fi, terminal dualny samoczynnie powraca do komunikacji za pośrednictwem sieci GSM.

Implementowana w przedsiębiorstwach aplikacja VoWi-Fi zapewnia wprawdzie darmowy dostęp do głosowych usług bezprzewodowych, ale poza firmą działa jedynie na obszarach pokrytych zasięgiem publicznych hot spotów - a tych nadal jest niewiele. Z kolei korzystanie z VoIP w sieciach operatorów telefonii 3G (EVDO lub HSPA), mimo że zapewnia lepszą jakość dźwięku i większą dostępność aplikacji, jest droższe w eksploatacji. Można sądzić, że wraz z rozwojem urządzeń przenośnych i większą dostępnością modułów radiowych, a także rozszerzaniem się ich możliwości przesyłowych nastąpi stopniowe obniżanie kosztów połączeń.

Moda na mobilny VoIP powoduje, że rośnie zainteresowanie odbiorców tym sposobem komunikacji. We Francji już połowa telefonujących osób korzysta z jakiejś formy szerokopasmowego dostępu do Internetu (w tym mobile VoIP), natomiast w Niemczech i we Włoszech odsetek ten wynosi ok. 20%. Rosnące zainteresowanie telefonią internetową widać w sondażach, prowadzonych przed każdymi targami telekomunikacyjnymi. Wśród specjalistów z branży panuje przekonanie, że zainteresowanie tematyką związaną z VoIP przesuwa na dalszy plan inne tematy, nawet takie jak open source czy bezpieczeństwo bezprzewodowej transmisji.

Wdrażanie mobile VoIP

Kluczowym wymaganiem mobilnej telefonii w sieciach WLAN jest uzyskanie przekazu głosowego bez opóźnień w strefie przemieszczania się terminalu, i to zarówno posługując się pojedynczym punktem dostępowym (Wi-Fi), jak i w trakcie przełączania się pomiędzy różnymi węzłami sieci bezprzewodowych.

Wdrożenie aplikacji VoIP w sieciach WLAN nie przebiega bez zakłóceń, mimo że pasmo potrzebne do transportowania głosu jest stosunkowo niewielkie w porównaniu z przepustowością tych sieci. Na przeszkodzie staje intensywne korzystanie z tej samej sieci radiowej Wi-Fi dla głosu i danych przez wielu użytkowników jednocześnie, co dzisiaj objawia się jeszcze zauważalnym spadkiem jakości - z przerywaniem połączenia łącznie - mimo instalacji funkcji QoS w tych sieciach.

Operacją płynnego przełączania (handover) głosu między punktami dostępowymi różnych sieci wspomaganego przez UMA (Unlicensed Mobile Access) zaczynają się jednak interesować operatorzy komórkowi. Od ubiegłego roku brytyjski operator BT - oferujący dostęp UMA z wykorzystaniem Bluetooth - rozszerza usługi o aplikacje VoWi-Fi z wykorzystaniem telefonu Motorola A910, a podobne plany ogłosiły TeliaSonera (w Szwecji i Finlandii) oraz T-Mobile (w USA). Te sytuacje wymagają jeszcze wielu prac projektowych, gdyż uzyskanie sprawnych usług roamingowych między węzłami WLAN różnych operatorów bądź technologicznie odmiennych sieci radiowych nie zostało praktycznie potwierdzone w zadowalający sposób.