Kluczem do sukcesu dla organizacji staje się zarządzanie wiedzą, co czyni z IT ważne narzędzie do budowania przewagi konkurencyjnej. W konsekwencji bezpieczeństwo informacji przetwarzanej w systemach IT stało się jednym z najistotniejszych elementów zarządzania ryzykiem biznesowym, także w polskich firmach. Właśnie bezpieczeństwo, a nie szybkość działania, było w ciągu ostatnich 12 miesięcy jednym z głównych wyzwań dla instytucji inwestujących w infrastrukturę teleinformatyczną.

Warto zauważyć wzrost świadomości innych, mniejszych użytkowników, który miał istotny wpływ na wzrost wielkości rynku. Przede wszystkim przestano traktować bezpieczeństwo tylko jako element infrastruktury. Do tej pory organizacje dzieliły zadania związane z ochroną danych i aplikacji pomiędzy wiele działów, z których każdy skupiał się na ochronie tylko swojego wycinka - PBX, ochrony AV na komputerze PC, VPN w sieci WAN, VLAN w sieci LAN, serwera aplikacji itd. Teraz zaczyna się to zmieniać, klienci oczekują przedstawienia koncepcji zabezpieczeń, które będą współpracowały pomiędzy sobą, wzrosła rola standardów jako elementu spinającego zabezpieczenia różnych obszarów IT.

Większy i szybszy dostęp do Internetu, wdrożenie usług GPRS oraz EDGE, spadek cen spowodowały, że szukano rozwiązań zapewniających łatwe wdrożenie zdalnego dostępu przez VPN. W dalszym ciągu dominują rozwiązania klasy IPSec VPN (Nokia, Check Point, Fortinet) stosowane głównie w relacjach oddział-centrala oraz pracownik mobilny-firma, kupowane zarówno przez duże, jak i średnie przedsiębiorstwa. Systemami SSL VPN były, jak dotychczas, zainteresowane głównie duże organizacje, szukające rozwiązań pozwalających na łatwą budowę sieci ekstranetowych oraz umożliwienie pracownikom pracy z domu. Kupowały one rozwiązania firm Check Point (Connectra) oraz Nokia Enterprise Solutions (SSL VPN, NSAS) dostępne zarówno w formie oprogramowania, jak i appliance.

Równie istotna dla klientów staje się jest ochrona stacji roboczych przed oprogramowaniem spyware, zwłaszcza w sytuacji gdy ciągle większość haseł używanych w firmowych sieciach jest statyczna. Ryzyko utraty takiego hasła (poprzez key loggera) jest spore. Stawia to w nowym świetle problem zabezpieczenia stacji klienckich, bowiem szkoda z tytułu kradzieży tożsamości użytkownika może być wielokrotnie większa od spowodowanej unieruchomieniem komputera przez wirusa. Co będzie, gdy rolę terminala aplikacji przejmą PDA i smartfony? W tym kontekście warto zwrócić uwagę na szybki rozwój firmy F-secure w ciągu ostatniego roku, która wyrasta na czołowego gracza na rynku zabezpieczeń antywirusowych - pracujących zarówno na komputerach, PDA, jak i smartfonach.

Wreszcie trudno nie zauważyć wzrostu zainteresowania w Polsce rozwiązaniami typu UTM (Unified Threat Management) appliance. Działy IT, szczególnie w mniejszych organizacjach, szukały rozwiązań, które zapewniłyby dobrą ochronę antywirusową, zabezpieczenie przed włamaniem oraz zaporę ogniową. Zwłaszcza organizacje samorządowe chętnie kupowały rozwiązania klasy UTM firm Fortinet i ISS.

CERT odnotowuje rosnącą liczbę nadużyć w Internecie, a systemy VPN są coraz częściej traktowane jako elementarny sposób zabezpieczenia sieci, podobnie jak zapora czy system antywirusowy. Wśród odbiorców tych systemów warto zauważyć zwiększający się udział podmiotów publicznych, dla których systemy VPN są komponentem składowym większych rozwiązań pozwalających na uzyskanie dostępu do systemów centralnych lub też pomagających spełnić wymogi prawne dotyczące przechowywania i transferu danych. We wszystkich przypadkach stosowanie VPN pozwala na zapewnienie integralności i poufności transmisji danych - zarówno w typowych sieciach WAN, jak i w sieciach budowanych przy użyciu Internetu.

Relatywnie młodym rozwiązaniem, dostępnym w szerokim portfolio rozwiązań VPN, są rozwiązania SSL VPN. Technologia pozwalająca na dostęp do zasobów organizacji bez konieczności posiadania klienta IPSec VPN jest kusząca. Ze względu na działanie wprost w środowisku aplikacyjnym (co oznacza, że niezbędne jest przygotowanie interfejsu do każdej z aplikacji, np. OWA) konieczne jest jednak znacznie dokładniejsze dopracowanie technologii SSL VPN aniżeli systemów IPSec VPN (komunikacja w warstwach sieciowej/transportowej). Można więc się spodziewać, że sieci IPSec VPN nadal będą dominować w rozwiązaniach VPN łączących zdalne lokalizacje z sieciami LAN. Należy oczekiwać dalszego wypierania rozwiązań typu dial-up przez systemy Remote Access IPSec VPN oraz SSL VPN. Dwa ostatnie będą raczej rozwiązaniami uzupełniającymi się niż wzajemnie konkurencyjnymi.

Polski rynek odzwierciedla trendy światowe ku rozwiązaniom zintegrowanym. Szczególnie widoczne jest to w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. W Polsce, podobnie jak na świecie, wśród zrealizowanych sieci VPN dominują rozwiązania IPSec. Pierwsze pilotowe i produkcyjne implementacje SSL VPN wskazują na to, że wkrótce sieci SSL VPN staną się popularnym uzupełnieniem istniejących instalacji.

Wprowadzone na rynek w ciągu ostatniego roku kolejne wersje produktów, np. rodzina Check Point NGX, oferują wiele innowacji szczególnie w zakresie zarządzania bezpieczeństwem. Pojawiły się rozwiązania specjalizowane pod kątem ochrony w sieciach bezprzewodowych, produkty zgodne z technologią WiMAX oraz bardzo wydajne i stabilne platformy sieciowe.

Na rozwój rynku sieciowego i bezpieczeństwa wpłynęły również znacząco coraz większa mobilność użytkowników oraz bardzo duża sprzedaż urządzeń przenośnych. Coraz częstsze były dostawy systemów klasy "mobile security", czyli rozwiązań hybrydowych do kompleksowej ochrony użytkowników indywidualnych. Wielu nabywców znalazły produkty do szyfrowania poufnych danych, silnego uwierzytelniania ze szczególnym naciskiem na technologię kart chipowych i tokenów USB. Coraz częstsze problemy z zagrożeniami typu spyware czy phishing nie spowodowały wprowadzenia przez producentów odrębnych linii produktowych, ale rozszerzenie zakresu ochrony systemów Content Security i IPS.

Najbardziej popularnymi rozwiązaniami zdalnego dostępu pozostały rozwiązania oparte na IPSec, jednak dynamika sprzedaży łatwiejszych we wdrożeniach i utrzymaniu produktów typu SSL VPN wskazuje, iż walka tych dwóch technologii będzie w najbliższym czasie bardzo zacięta.

Zainteresowanie rozwiązaniami zintegrowanymi można było dostrzec ze strony małych i średnich podmiotów. Dla większych firm integracja to coraz częstsza konsolidacja rozwiązań bezpieczeństwa na specjalizowanych platformach sprzętowych (np. typu Crossbeam), które oprócz bardzo wysokiej wydajności oferują użytkownikom praktycznie nieprzerwaną dostępność i uproszczenie architektury systemów ochronnych.

Najbardziej obiecującą technologią najbliższego roku będzie WiMAX, w zakresie której Clico podjęło współpracę z firmą Redline Communications.