Wartość zaktualizowana netto przedsięwzięcia - NPV

Kryterium wartości bieżącej netto NPV, będącej jedną z najczęściej stosowanych kryteriów efektywności, przedstawia różnicę między całkowitymi przychodami powstającymi w wyniku inwestycji, w tym przypadku rozumianymi jako korzyści z funkcjonowania systemu IT, a nakładami na jego budowę i eksploatację. NPV jest to wartość otrzymana przez zdyskontowanie, oddzielnie dla każdego roku, różnicy między wpływami i wydatkami pieniężnymi przez cały okres eksploatacji inwestycji przy określonym, stałym poziomie stopy dyskontowej. Decyzja o realizacji inwestycji winna być podjęta w przypadku, gdy wartość bieżąca netto generowanych przez nią przepływów jest wyższa od zera, gdyż cena przedsiębiorstwa inwestującego w takim przypadku wzrasta. Wartość inwestycji odniesiona jest do chwili obecnej (lub chwili rozpoczęcia inwestycji) i wyraża się wzorem:

NPV= CF0d0 +CF1d1 +CF2d2 ÷...÷CFndn = CFtdt

gdzie:

CFt - .wpływ/strata gotówki netto - opodatkowana różnica pomiędzy wpływami i wydatkami;

dt - współczynnik dyskontujący;

t - kolejne lata eksploatacji inwestycji.

Na podstawie wskaźnika NPV buduje się kryterium decyzyjne wykorzystywane w bezwzględnym rachunku efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych, które przyjmują postać:

• NPV>0 - przedsięwzięcie inwestycyjne jest opłacalne;
• NPV=0 - przedsięwzięcie inwestycyjne jest neutralne;
• NPV<0 - przedsięwzięcie inwestycyjne jest nieopłacalne.

Całkowity koszt posiadania TCO

W celu przeprowadzenia analizy efektywności (np. metodą NPV) należy określić koszty generowane podczas eksploatacji, co jest w przypadku systemów teleinformatycznych zadaniem stosunkowo trudnym i złożonym. W związku z czym w Gartner Group powstała w 1987 r. koncepcja i metoda analizy całkowitego kosztu posiadania. Od tego czasu metoda wskaźnika TCO podlegała ciągłym udoskonaleniom, tworząc wiele metodologii i narzędzi programowych. Koncepcja ta pozwala uniknąć porównań, w których początkowa cena nabycia przemawia za wyborem jednej z możliwości, podczas gdy inna może okazać się bardziej korzystna w dłuższej perspektywie. Analiza TCO zapewnia bowiem czytelną prezentację wszelkich kosztów, zarówno samego zakupu, jak i kosztów związanych z eksploatacją, a także serwisem analizowanego sprzętu lub oprogramowania. Przy posługiwaniu się tą metodą uwzględnia się również koszty szkolenia personelu IT i użytkowników systemu, koszty związane z awariami, mniejszą wydajnością, łamaniem zabezpieczeń (utrata renomy i odzyskiwanie danych) i tym podobne czynniki. Metoda TCO jest analizą inwestycyjną, która ma pomóc w odpowiedzi na pytanie, czy inwestycja w dany sprzęt i oprogramowanie jest opłacalna. Całkowity koszt posiadania TCO urósł w ostatnim okresie do rangi symbolu i jednego z najważniejszych metod oceny efektywności inwestycji w teleinformatyce, którą kierują się menedżerowie przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. Warto zatem znać zasady tej analizy dla uzyskania sprawnej komunikacji, w ramach różnych decyzji inwestycyjnych, w obszarze infrastruktury fizycznej systemów IT. TCO postrzegać należy jako grupę kosztów bezpośrednich (Direct TCO) i pośrednich (Business TCO).

Bezpośrednie koszty złożone są z następujących elementów:

• koszty bezpośrednie działu informatyki (takich jak wynagrodzenie),
• pełne koszty posiadania infrastruktury fizycznej obejmujące:
• koszty prac analityczno-przygotowawczych związanych z zakupem sprzętu,
• koszty zakupu fizycznej infrastruktury sieciowej (transport, ubezpieczenia, prowizje),
• wydatki inwestycyjne dotyczące montażu i uruchomienia,
• koszty usługi własnego działu IT związane z utrzymaniem ruchu infrastruktury fizycznej,
• koszty usług zewnętrznych dotyczące utrzymania ruchu,
• opłaty eksploatacyjne (koszty energii, powierzchni przeznaczonej na serwerownie),
• wydatki i koszty związane z modernizacją lub rekonfiguracją sprzętu.

Do kosztów pośrednich należy zaliczyć koszty użytkowników oraz braku dostępności, wynikające z wykorzystywania sytemu teleinformatycznego do działalności organizacji.

Dzięki analizie kosztów metodą TCO jest możliwe ustalenie największych składników kosztotwórczych, co w przyszłości może ułatwić sprawniejsze kontrolowanie kosztów. W przypadku wyznaczania całkowitych kosztów posiadania dla infrastruktury fizycznej, coraz częściej koszt przedstawia się w postaci kwoty przypadającej na poszczególną szafę systemu IT. Dzięki zastosowaniu takiej metody koszt centrum obliczeniowego lub serwerowni rozkłada się na szafy faktycznie wykorzystywane. W ten sposób nie powstaną niezaalokowane koszty ogólne, zaś koszty związane z infrastrukturą fizyczną centrum obliczeniowego lub serwerowni będzie można z większą dokładnością powiązać z samą infrastrukturą teleinformatyczną. Aby obliczyć wskaźnik TCO dla fizycznej infrastruktury sieciowej, można korzystać z dostępnych w internecie kalkulatorów.