Każdemu według jego potrzeb

Tworzenie oprogramowania, które w równym stopniu zaspokajałoby potrzeby wszystkich polskich uniwersytetów, nie jest sprawą łatwą. Każda uczelnia ma specyficzne wymagania, nawyki, uwarunkowania. Każda ma własne doświadczenia i wyobrażenia o funkcjonowaniu społeczności akademickiej. Niebagatelne znaczenie dla organizacji toku studiów ma też wielowiekowa tradycja najstarszych polskich ośrodków naukowo-dydaktycznych.

Dużo wysiłku włożono w zaprojektowanie elastycznej, podatnej na dostosowanie do indywidualnych warunków, struktury systemu. Chodziło o to, aby nie trzeba było za każdym razem, gdy pojawią się nowe, jednostkowe sytuacje, dopisywać kolejnych modułów, lecz dokonać odpowiedniego sparametryzowania systemu. Nie na każdej uczelni np. rok akademicki dzieli się na dwa semestry. Na niektórych zajęcia odbywają się w układzie trzysemestralnym albo coraz więcej studentów podejmuje naukę w ramach indywidualnego toku studiów.

Elastyczność to jednak również większe trudności przy wdrożeniu. Złożoność programu nie ułatwia jego wdrożenia, ale umożliwia dostosowanie go do potrzeb każdej uczelni. Prace wdrożeniowe każdy z uniwersytetów przeprowadza we własnym zakresie. Mogą one odbywać się etapami. Nie ma potrzeby uruchamiania od razu całego oprogramowania na całej uczelni. Można wprowadzać je sukcesywnie na poszczególnych wydziałach, dołączać w miarę potrzeb i możliwości kolejne moduły, integrując je z już istniejącymi.

Każda z uczestniczących w konsorcjum uczelni może zgłaszać uwagi i propozycje pod adresem tworzonego wspólnie programu. Wnioski są rozpatrywane przez specjalną komisję, która decyduje o wprowadzaniu zmian, poprawek czy dołączeniu nowych modułów. W tej chwili trwają na przykład prace testowe modułu do rejestracji na zajęcia z języków obcych i wychowania fizycznego, który będzie umożliwiał studentom zapisywanie się na wybrane zajęcia przez Internet. Prace wdrożeniowe prowadzone w wielu miejscach przyczyniają się do zachowania wysokiej jakości oprogramowania. Opinie na jego temat pochodzą z kilku niezależnych od siebie źródeł. "W komisji ścierają się różne opinie i poglądy. Zastanawiamy się, co zrobić, aby system był użyteczny dla wszystkich, ale też by poszczególne rozwiązania nie obciążały niepotrzebnie tych, którzy ich nie potrzebują" - mówi dr Janina Mincer-Daszkiewicz.

Wiele kłopotów sprawiają zespołowi pracującemu nad USOS-em liczne zmiany i niejasności w prawie dotyczącym funkcjonowania uczelni. To uniemożliwia czasami dokładne zdefiniowanie procesu, co w konsekwencji utrudnia znalezienie dla niego informatycznego odzwierciedlenia w systemie.

Wszystko na jedną kartę

USOS nie jest jedynym projektem realizowanym przez informatyczne konsorcjum polskich uniwersytetów. Trwają prace nad stworzeniem jednolitej platformy nauczania na odległość. "Chcemy doprowadzić do tego, aby student pragnący skorzystać z ofert teleedukacyjnych kilku uczelni nie musiał instalować za każdym razem innego oprogramowania" - wyjaśnia cele projektu prof. Marek Kręglewski. Mają być wybrane jedna lub dwie elektroniczne platformy, które będą stosowane przez wszystkie uniwersytety. Wiele wskazuje na to, że jednym z najmocniej rekomendowanych rozwiązań będzie system stworzony już na jednej z polskich uczelni.

Trwają przygotowania do zastąpienia tradycyjnej, papierowej legitymacji studenckiej kartą elektroniczną. Mogłaby ona pełnić wiele dodatkowych funkcji - karty bibliotecznej, karty dostępowej do pomieszczeń akademika, karty płatniczej w środkach komunikacji miejskiej itp. Realizacja tych zamierzeń nie będzie jednak możliwa bez zaangażowania Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu, w którego gestii leży zmiana stosownych przepisów. Legitymacja studencka ma bowiem status dokumentu urzędowego. Dobrze by było, gdyby MENiS zechciał przynajmniej w części sfinansować wymianę starych legitymacji na nowe.

Potrzebne są również uzgodnienia z innymi resortami, np. z Ministerstwem Infrastruktury, by zastępująca tradycyjną legitymację karta elektroniczna była honorowana w pociągach jako uprawniająca do zniżek na bilety. Konduktorzy nie są wyposażeni w czytniki, rozwiązaniem przejściowym mogłoby być dodatkowe naklejanie hologramów potwierdzających zaliczenie kolejnego semestru. Mniej problemów powinna stwarzać komunikacja miejska. Kontrolerzy w wielu miastach są już wyposażeni w specjalne czytniki ze względu na wprowadzenie elektronicznych kart miejskich. Zdaniem prof. Marka Kręglewskiego szanse na powodzenie podejmowanych przez uniwersyteckie konsorcjum inicjatyw będą rosły wraz z postępującą informatyzacją całego otoczenia, w jakim funkcjonują uczelnie.