Nowsze zintegrowane systemy przekazywania wiadomości oparte na telefonii IP umożliwiają głosowe wybieranie i nawiązywanie połączeń, otrzymywanie zawartości poczty głosowej jako załącznika do poczty e-mail, odsłuchanie wiadomości z własnej lub wskazanej skrzynki pocztowej (z kilku istniejących), przekazanych podczas nieobecności abonenta. Wśród wielu firmowych aplikacji, nad którymi nadal są prowadzone prace projektowe, należy wymienić: przeglądanie serwisów internetowych za pomocą telefonu z wyświetlaczem, prezentację ustalonego terminarza spotkań, bieżącą prognozę pogody, wyniki giełdowe czy integrację telefonu IP z przeglądarką WWW zainstalowaną w komputerze. Współczesne rozwiązania telefonów IP pozwalają zestawiać dwukierunkowe połączenie telefoniczne jedynie przez kliknięcie na linku (ikonie) przeglądarki, bez jakiegokolwiek kontrolowania parametrów łącza. Nowe rozwiązania zwiększające komfort i wydajność pracy już pozwalają na głosową obsługę serwisów i wskazanych portali głosowych.

Coć poszczególne moduły telefonii IP w niczym nie przypominają tradycyjnej telefonii, każdy podzespół tradycyjnej centrali telefonicznej ma tutaj swój odpowiednik. W miejsce centralnego procesora centrali telefonicznej jest stosowany komputer ze standardowym systemem operacyjnym, udostępniający interfejsy programistyczne (API) do integracji z aplikacjami zewnętrznymi. Rolę pola komutacyjnego centrali i linii wewnętrznych pełni pakietowa sieć komputerowa, w miejsce zaś modułów linii miejskich stosowane są bramki VoIP (Voice over IP). Wreszcie zamiast tradycyjnych aparatów telefonicznych stosuje się desktopowe lub przenośne komputery PC (softphones) oraz telefony IP. Obecnie trwa okres przejściowy, w którym współdziałają zarówno rozwiązania tradycyjne, jak i telefonii IP.

SoftPhones czy IP Phones?

Określenie SoftPhone oznacza oprogramowanie, instalowane w komputerach po stronie klienta, które zmienia przenośny lub desktopowy komputer użytkownika klasy PC w terminal głosowy działający z protokołem IP. Współczesne rozwiązania SoftPhone zwykle są już zintegrowane z wieloma popularnymi aplikacjami pocztowymi, takimi jak Microsoft Outlook czy Lotus Notes. Dają one użytkownikowi całkowitą swobodę w nawiązywaniu, realizowaniu i odbiorze połączeń głosowych w sposób podobny jak w tradycyjnym telefonie analogowym.

W zależności od potrzeb i rozwiązań komunikacyjnych terminale SoftPhone włącza się bezpośrednio do lokalnej sieci komputerowej LAN (złącze komputerowe) lub - jeśli brak takiej możliwości - przez łącze telefoniczne z dedykowaną, cyfrową centralką telefoniczną klasy IP PABX - dostosowaną do obsługi komputerów z oprogramowaniem SoftPhone. Tradycyjnie do nawiązania komunikacji głosowej za pomocą programowanego telefonu internetowego (SoftPhone) korzysta się z komputera klasy PC - wyposażonego w kartę dźwiękową i mikrofon, także kartę sieciową lub modem (min. 56 kb/s).

W celu uzyskania stabilnej transmisji głosowej softphonów działających w czasie rzeczywistym zaleca się używanie komputerów desktopowych i laptopów z procesorami o częstotliwości nie mniejszej niż 1 GHz i pamięci buforowej RAM o pojemności co najmniej 256 MB (Windows 2000). Najnowsze aplikacje telefonii komputerowej SoftPhone mają już zainstalowane opcje interkomu, zintegrowany przekaz wiadomości, możliwość kreowania profili dla wielu użytkowników, programowane i zmienne w czasie przekierowania połączeń w okresie dobowym oraz zdolność rejestracji wiadomości głosowych.

Przyszłościowym rozwiązaniem telefonii są cyfrowe telefony IP (IP Telephony), które kształtem, obudową i funkcjami całkowicie przypominają tradycyjne telefony analogowe, wyposażone w ekran LCD. Świadczą one usługi głosowe przez sieć komputerową i sieci z protokołem IP. Możliwości współpracy z wieloma protokołami (HTTP, SNMP, SNTP, FTP, DHCP czy XML) oraz jednoczesnego administrowania nawet kilkuset aparatami w jednej sieci stanowią najnowsze osiągnięcie w tej klasie aparatów telefonicznych. Zdecydowana większość rozwiązań telefonów IP wspiera nie tylko protokół sygnalizacyjny SIP (Session Initiation Protocol), jednak dzięki implementacji różnorodnych kodeków głosowych (G.711, G.729 i G.723.1) - są one w pełni zgodne ze standardami H.323/H.450.

Charakterystyczną cechą telefonów internetowych jest ich zgodność z otwartymi standardami i procedurami sieci IP. Ta otwartość obejmuje nie tylko różnorodność kodowania głosu, ale też współpracę z wieloma typami serwerów oraz możliwość zarządzania przez platformy komunikacyjne pochodzące od różnych producentów. Uniwersalność telefonów internetowych (VoIP) polega właśnie na tym, że mogą one automatycznie adaptować się do bieżących wymagań sieci (przepustowość połączenia, wymagana korekcja błędów, typ serwera komunikacyjnego czy rodzaj medium). Wszak nigdy nie wiadomo, z jakim systemem i terminalem głosowym trzeba współpracować po drugiej stronie łącza ani z jakim protokołem kompresji głosu czy sposobem sygnalizacji w łączu. Niewątpliwie to właśnie cyfrowe telefony IP będą przez najbliższe lata kształtować globalną łączność głosową przez współczesne sieci komunikacyjne.