Nowe aplikacje w przedsiębiorstwach

Współczesne systemy informacyjne w znacznej mierze opierają się na nowych aplikacjach wykorzystujących technikę webową. Także starsze aplikacje są na różne sposoby obudowywane i mogą być dostępne za pomocą przeglądarki. Takie aplikacje łączą użytkowników zewnętrznych przez Internet (ekstranet), a użytkowników wewnętrznych - poprzez intranet i systemy zaplecza obsługujące system plików, bazy danych oraz aplikacje wsadowe i transakcyjne (rys. 2). Do takich systemów należą m.in. ERP, CRM, SCM itp.

Systemy ERP pojawiły się w latach 90. jako zintegrowane pakiety obejmujące przepływ zadań, procesy w przedsiębiorstwie i powiązane z nimi łańcuchy informacyjne. Pierwsze ERP wywodziły się z systemów MRP i MRP II. Ich głównym zadaniem było zapewnienie spójnego zestawu danych związanych z przedsiębiorstwem i przetwarzanie ich na potrzeby decydentów w przedsiębiorstwie. Ewolucja ERP (ERP II) jest związana z pokrywaniem przez te systemy nowych obszarów aplikacyjnych, takich jake-commerce, e-biznes, CRM i SCM .

Portale do lepszej komunikacji

Koncepcja portalu dotyczy środowiska dostępu do Internetu, które ułatwia dostarczanie danych użytkownikom. Nie jest to jedyna definicja i termin "portal" jest używany w bardzo szerokim znaczeniu do określenia tego, co jest związane z jakąkolwiek platformą, zapewniającą m.in.:

• łatwy i personalizowany dostęp z przeglądarki oparty na tożsamości użytkownika do różnorodnych treści i aplikacji w Internecie, intrasieci czy ekstranecie;

• agregacje treści, danych i usług z wielu źródeł na wspólnym interfejsie użytkownika;

• dostosowywane mechanizmy pozwalające indywidualnym użytkownikom zmieniać różne aspekty ośrodka w celu dostosowania ich do własnych potrzeb, przez włączenie danych pochodzących z różnych źródeł.

Rośnie liczba portali wdrażanych w obszarze e-biznesu w takich zastosowaniach, jak duże systemy CRM, SCM. Portale przedsiębiorstw są wdrażane głównie w celu poprawienia komunikacji w ramach korporacji, obiegu informacji, powiązań między pracownikami. Większość portali jest implementowana w Javie.

Więcej zagrożeń, więcej zabezpieczeń

Dziesięć lat temu działania w zakresie bezpieczeństwa sprowadzały się przede wszystkim do ochrony sieci z wykorzystaniem zapór ogniowych, statycznej ochrony antywirusowej (większość wirusów była przenoszona na dyskietkach), a zagrożenia związane z Internetem nie były jeszcze powodem szczególnych zmartwień.

Infrastruktura Internetu okazała się jednak otwarta na nieznane wcześniej zagrożenia. Już na przełomie lat 1996/97 odnotowano kilkakrotny wzrost liczby przypadków zawirusowania makr. W opinii analityków głównym winowajcą była bez wątpienia poczta elektroniczna. Istniejące wówczas oprogramowanie antywirusowe nie było jeszcze przygotowane do sprawdzania zakodowanych załączników.

Pojawiły się ataki DoS powodujące blokowanie działania dużych ośrodków (Amazon, CNN, Yahoo!). W Internecie zaczęły się pojawiać szkodliwe robaki (Code Red, Nimda, Klez, Blaster, Slammer, SoBig), które zainfekowały miliony maszyn na całym świecie.

Rozszerzało się zjawisko spamu - niechcianej poczty elektronicznej, praktycznie nieznane jeszcze dziesięć lat temu (choć pierwszą przesyłkę poczty elektronicznej sklasyfikowano jako spam właśnie w marcu 1994 r.). W ostatnich latach przybrało ono rozmiary zagrażające w poważnym stopniu wydajności sieci dużych przedsiębiorstw i obniżające wydajność pracowników.

W roku 1994 podstawowym środkiem ochrony sieci była prosta zapora ogniowa, którą z czasem zaczęto ukierunkowywać przede wszystkim na ochronę połączeń z Internetem. Filtrowanie pakietów połączono z kontrolą danych na poziomie aplikacyjnym, szczególnie kontrolą antywirusową poczty i stron WWW. W roku 1996 mechanizmy te były nieznane w zaporach ogniowych.

Jako uzupełnienie ochrony wykonywanej przez zapory pojawiły się systemy wykrywania włamań (IDS - Intrusion Detection System) - najpierw, w połowie lat dziewięćdziesiątych, w zastosowaniach militarnych, aby już w roku 1997 osiągnąć na rynku komercyjnym obroty 20 mln USD.

Wraz z rozwojem metod ataków (typu DoS, Distributed DoS, na aplikacje webowe itp.) ewoluowały systemy IDS. Na rynku pojawiały się produkty charakteryzujące się większą szybkością działania, lepszymi mechanizmami korelacji zdarzeń i możliwościami filtrowania fałszywych alarmów. Wprowadzono również rozwiązania prewencyjne IPS (Intrusion Prevention System). Coraz powszechniej zaczęto stosować metody pozwalające identyfikować ataki przez wykrywanie odchyleń od wzorców ruchu lub anomalii w implementacji protokołów.

W latach 1993-94 na rynku pojawiły się pierwsze skanery do wyszukiwania słabych punktów w systemach komputerowych (Vulnerability Assesment). Obecnie do oceny słabych punktów systemów używa się usług online, świadczonych przez wyspecjalizowanych usługodawców. Zarysowuje się też wyraźnie tendencja do stosowania automatycznych łatek w odniesieniu do wykrytych nieszczelności.

W ostatnim czasie na rynku narzędzi bezpieczeństwa coraz większą popularność zdobywają urządzenia ochronne (appliance) łączące wiele funkcji ochronnych (zapora ogniowa, skaner antywirusowy, filtrowanie treści, wykrywanie wtargnięć) i prostotę obsługi.

Osobną kategorię stanowią filtry antyspamowe, które zaczęły się pojawiać w miarę rozszerzania się zjawiska spamu, a także usługi antyspamowe świadczone przez wyspecjalizowane ośrodki webowe.