Co w trawie piszczy?

Załóżmy, że prezydent miasta czy inna osoba zarządzająca dużym organizmem oraz odpowiednie służby miejskie są już wyposażone w sprawnie działające systemy informacyjne, zapewniające im aktualną dawkę bieżących danych umożliwiających dobre zarządzanie strukturą miejską. Jak można pożytecznie, efektywnie wykorzystać tę posiadaną wiedzę? Skąd wziąć informacje pozwalające na strategiczne planowanie rozwoju organizacji?

Miejscy decydenci, mimo stałego dostępu do informacji bieżących, otrzymywanych od służb miejskich i partnerów instytucjonalnych, muszą dysponować dodatkowymi narzędziami informacyjno-diagnostycznymi pozwalającymi na programowanie długofalowych przedsięwzięć strategicznych. Wiele miast wypracowało swoje metody konstruowania strategii i szczegółowych polityk pozwalających na przedstawienie opinii publicznej planów rozwoju miasta w wieloletniej perspektywie. Jak można uzyskać potrzebną do tego wiedzę?

Ogromnym wsparciem planowania zrównoważonego rozwoju miasta są z pewnością badania socjologiczne prowadzone dla potrzeb władz miejskich. Ich wyniki - chociaż często i w wielu miastach jeszcze niedostatecznie doceniane - to też w gruncie rzeczy strategiczny zasób informacyjny dla miasta. Ich znaczenie polega na uzupełnieniu szczegółowej, technicznej wiedzy wykorzystywanej w bieżącym zarządzaniu miastem o obraz działań władz miejskich w oczach mieszkańców. Regularne badania socjologiczne dają szansę prawidłowego wyboru priorytetów rozwoju zgodnych z oczekiwaniami mieszkańców. Jednocześnie sygnalizują trudności i negatywne oceny mieszkańców w badanych obszarach funkcjonowania miasta. Wiedza ta pozwala też skupić działania informacyjno-promocyjne na dziedzinach szczególnie istotnych dla mieszkańców.

Co z tą wiedzą zrobić?

Warunkiem powodzenia w osiągnięciu skutecznego zarządzania miastem jest aktywność obywatelska jego mieszkańców. Jest to zresztą także jeden z istotnych czynników branych pod uwagę przy badaniu roli miasta w najbliższym otoczeniu i w regionie. Ośrodki, w których kwitnie życie obywatelskie, gdzie uczestnictwo mieszkańców w debatach publicznych i ich zaangażowanie w rozwiązywanie lokalnych problemów jest duże, mają zdecydowanie większe szanse na cywilizacyjny sukces niż inne miasta.

Wydaje się, że jednym z fundamentów, na których można budować wzajemne zaufanie władz miejskich i mieszkańców, jest transparentność działań. Chodzi tu nie tylko o sposób sprawowania władzy i gospodarowania majątkiem publicznym. Udostępnienie wiedzy o aktualnej sytuacji organizmu miejskiego, konsultowanie posunięć władzy i proponowanej strategii rozwoju umożliwi w pełni partnerskie kontakty z mieszkańcami. W ten sposób opracowywane w miastach wieloletnie programy rozwoju i strategie będą mogły łączyć ekspercką wiedzę urzędników i zatrudnianych przez nich specjalistów z oczekiwaniami mieszkańców.

Jeśli powyższe założenia są prawdziwe, to zawartość systemów informacyjnych budowanych dla potrzeb zarządzania miastem powinna być w dużym stopniu udostępniana publicznie. Oczywiście próby budowy wszechogarniającego systemu informacyjnego są utopijne. Warto jednak zastanowić się nad łatwo dostępnym dla mieszkańców, zintegrowanym systemem informacyjno-usługowym.

Dostępność ta nie powinna być rozumiana jako przekazywanie ogromnego zasobu treści tylko za pomocą Internetu. Nie każdy bowiem ma i będzie w przyszłości mieć dostęp do sieci. Ponadto nie wszyscy chcą korzystać akurat z takiej formy kontaktu i poszukiwania treści. Zintegrowany miejski system informacyjno-usługowy musi obejmować wszystkie dostępne dzisiaj technologie, a obywatel ma decydować, której z nich użyje (Internet, WAP, telefonia tradycyjna, call center, telewizja, telewizja interaktywna).

Niezmiernie istotny jest fakt, że taki system informacyjny musi pobierać dane z zarządczych systemów informacyjnych miasta, zapewniać spójność danych i niezbędną interakcję z bazami danych. Wśród możliwych informacji pochodzących bezpośrednio z takich systemów można wymienić chociażby: informacje o stanie środowiska naturalnego i występujących zagrożeniach, o stanie bezpieczeństwa mieszkańców, informacje przedstawiające bieżący, statystyczny obraz miasta, dane o funkcjonowaniu systemu komunikacji miejskiej, dane geodezyjno-mapowe (m.in. plany zagospodarowania przestrzennego).

Ważne jest, aby publikowane dane miały praktyczne znaczenie dla mieszkańców. Ogromne znaczenie ma również forma przygotowywanych treści - oprócz wiedzy źródłowej powinien być również zapewniony dostęp do informacji przygotowanych w przyjazny dla odbiorcy sposób, umożliwiający zapoznanie się z podstawowymi informacjami nawet przez osoby bez specjalistycznego przygotowania. Wszyscy mieszkańcy powinni czuć się jednakowo dobrze poinformowani w sprawach życia w mieście.

Wojciech Pelc jest kierownikiem Oddziału Serwisów Informacyjnych w Urzędzie Miasta Poznania.