Usługi dostępowe bądź multimedialne stanowisko pracy generują olbrzymie zapotrzebowanie na pasmo transmisyjne zarówno w okablowaniu strukturalnym, jak i w szkieletowej sieci telekomunikacyjnej. Dość przypomnieć, że jeden standardowy program telewizyjny (SDTV) z kompresją MPEG2 wymaga przepływności kanałowej kilku Mb/s, a odbiór trzech niezależnych programów w domowym zaciszu wymaga zmiennej przepływności w zakresie 12-18 Mb/s. Uwzględniając inne potrzeby komunikacyjne (komputer, telefon VoIP, interaktywne gry sieciowe, Internet), pasmo dosyłowe do jednego mieszkania wymaga dzisiaj przepływności ok. 25 Mb/s.

Potrzeby są coraz większe, ponieważ indywidualni użytkownicy oczekują interaktywnych programów telewizyjnych IPTV oraz emisji filmowych o wysokiej rozdzielczości, czyli w technologii HDTV. Popularność usług IPTV narasta, a do korzystania z tych aplikacji nie jest nawet potrzebny komputer i wystarczy odbiornik TV podłączony do sieci kablowej za pośrednictwem przystawki telewizyjnej (set-top-box). Użytkownik końcowy będzie miał możliwość kreowania treści odbieranego programu telewizyjnego wraz z doborem repertuaru i czasu emisji poszczególnych programów, jednak takie aplikacje będą już wymagać przepływności sięgającej 50 Mb/s.

Najważniejszy jest szkielet

Spełnienie tych oczekiwań zapewnia przejście w szkielecie sieci do przepływności 10 Gb/s, których pierwsze instalacje powstają od ubiegłego roku w centrach przetwarzania danych (data center) i będą ewoluować w kierunku połączeń desktopowych do stanowiska roboczego zwykłego użytkownika. Według BSRiA, ponad 30% administratorów rozwiązań w ośrodkach przetwarzania data center dla przedsiębiorstw już zamierza w ciągu najbliższych 2 lat zainstalować rozwiązania o przepływności 10 Gb/s - głównie z wykorzystaniem okablowania kategorii 6a, stanowiącego najbardziej obiecujący kierunek rozwoju szybkich sieci korporacyjnych w miedzi.

Do niedawna jedynym rozwiązaniem tego problemu była optyczna technologia DWDM (Dense Wavelength Division Multiplexing) z gęstym podziałem długości fali, zezwalająca na przesłanie jednym włóknem światłowodowym wielu (do kilkuset) niezależnych kanałów o wysokiej przepływności (2,5-40 Gb/s). Transmisja ta przebiega w trzecim oknie optycznym (1530-1565 nm), z niewielkim odstępem pomiędzy poszczególnymi kanałami wynoszącymi 0,4-1,6 nm. Instalacja platform optycznych DWDM rozwiązała problem natłoku informacji wewnątrz przedsiębiorstwa oraz zapewniła komunikację między bankami danych (SAN) i w dużych instalacjach sieciowych. Sytuacja ta zmienia się jednak gwałtownie, gdyż dzisiaj zapotrzebowanie na transmisję informacji do mieszkań oraz małych firm SOHO narasta wykładniczo.

Korporacyjne i metropolitalne sieci transportowe stanęły wobec faktu szybkiego wzrostu zapotrzebowania na pasmo. Nowe usługi, takie jak wideokonferencje, powszechny dostęp do Internetu, ściąganie plików, telefonia VoIP, przekaz głosu wysokiej jakości MP3, telewizja interaktywna czy VoD (Video on Demand) sprawiają, że potrzeby użytkowników końcowych odnośnie do szerokości pasma zaczynają wykraczać poza istniejące pojemności transmisyjne sieci. Dostawcy usług poszukują dzisiaj elastycznych i efektywnych kosztowo cyfrowa technologia dźwiękowej emisji MP3, przekaz obrazu telewizyjnego HDTV (High Definition TV) o wysokiej rozdzielczości oraz multimedialne aplikacje na życzenie typu VoD (Video on Demand), które potrzebują olbrzymich strumieni informacji cyfrowych w czasie rzeczywistym.

Marcin Kowalski inżynier systemowy Cisco

Poziom usług szerokopasmowych świadczonych przez operatorów w Polsce wciąż odbiega od standardów w innych krajach europejskich. W Polsce dostęp do Internetu z szybkością powyżej 6 Mb/s jest usługą niszową o niskiej penetracji, natomiast usługi podstawowe utrzymują się w zakresie od 256 kb/s do 1 Mb/s. Operatorzy europejscy już udostępniają usługi z przepustowością 2-4-krotnie wyższą, czego przykładem może być system ONO w Hiszpanii z podstawową szybkością 4 Mb/s. W oparciu o oferowany dzisiaj dostęp szerokopasmowy trudno mówić o wdrażaniu nowych usług dodanych, takich jak telewizja IP wysokiej rozdzielczości czy wideo na żądanie, które będą odbierane na więcej niż jednym urządzeniu końcowym. Dostęp szerokopasmowy, umożliwiający nam odbiór nowych usług multimedialnych, wymaga stosowania nowych technologii dostępowych: wersji DOCSIS 3.0 dla sieci kablowych, rozwiązań optycznych klasy FTTH lub miedzianych ADSL czy VDSL (VDSL2). Dzięki nim operatorzy są w stanie świadczyć usługi o znacznie wyższych parametrach transportowych. Operatorzy telewizji kablowych z niecierpliwością oczekują produktów certyfikowanych w technologii DOCSIS 3.0, umożliwiających im masowe wdrażanie przekazów z szybkością do 100 Mb/s. Technologią, która silnie wpływa na rozwój sieci dostępowych, staje się WiMaX, zapewniający szerokie pasmo na obszarach słabiej zurbanizowanych. Korzystając z tej technologii, nie jesteśmy jednak w stanie świadczyć na masową skalę usług multimedialnych i transmisji sygnałów wideo, natomiast takie usługi jak dostęp do sieci czy usługi VoIP są już komercyjnie serwowane dzisiaj. Ograniczenia technologii WiMAX wynikają głównie z szerokości dostępnego pasma częstotliwościowego, które istotnie zmniejsza pojemność tych systemów. Z całą pewnością zastosowanie systemów bezprzewodowych w sposób znaczący będzie wpływać na zwiększenie penetracji korzystania z Internetu oraz VoIP, natomiast nowe usługi dodane do szerokopasmowych systemów dostępowych wciąż pozostaną domeną operatorów świadczących usługi w oparciu o światłowód i miedź.

Mirosław Tarka kierownik rozwiązań transportowych i szerokopasmowych Ericsson

Rozwiązaniem ograniczeń charakterystycznych dla współcześnie działających sieci szerokopasmowych jest realizacja koncepcji, zakładającej konwergencję rozwiązań opartych na wysokoprzepustowych technologiach dostępu stałego i mobilnego. Chociaż konwergencja ta jest bardziej zmianą mentalną niż technologiczną, pozwala zaproponować klientom jednorodny i łatwy w obsłudze dostęp do usług szerokopasmowych. Rozwiązaniem jest integrowanie technologii stałych, takich jak VDSL2, GPON czy Ethernet P2P, z najnowocześniejszymi rozwiązaniami radiowymi HSPA i 3G LTE (Long Term Evolution). Ta spójna propozycja zapewni wysoką przepustowość oraz wsparcie dla najnowocześniejszych usług niezależnie od sposobu dostępu do sieci (mobilny lub stacjonarny). Technologie te pozwalają zaoferować użytkownikowi końcowemu bardzo duże przepustowości sięgające 100 Mb/s, ujęte w kilka standardów, dzięki którym możliwy będzie dostęp do tanich terminali abonenckich. Rozwiązanie Full Service Broadband firmy Ericsson łączy różnorodne technologie dostępu szerokopasmowego dla użytkowników sieci zarówno mobilnych, jak i stałych. Stanowi unikatowe połączenie systemów konwergentnych i technologii zapewniających użytkownikowi wygodny dostęp do sieci w każdym miejscu, w każdym czasie i z każdego typu terminala końcowego. Takie rozwiązanie pozwala operatorom na szybkie i optymalne kosztowo zbudowanie niezbędnej infrastruktury komunikacyjnej.