Spirala chaosu

Rozwój technik sterowanego komputerem drukowania odbywał się pod wpływem dwóch czynników: konieczności szybkiego przenoszenia na papier bardzo dużych ilości danych w postaci cyfr i liter oraz sprostania szybko rozwijającym się możliwościom graficznym komputerów. W tym drugim przypadku chodziło o możliwie wierne (również z udziałem koloru) oddanie tego, co programy prezentowały na ekranach monitorów. Ponieważ wymóg ten dotyczył głównie komputerów osobistych, dodatkowo musiało to być rozwiązanie tanie, przystępne dla przeciętnego użytkownika takiego komputera.

Pierwsze komputery służyły tylko do wykonywania złożonych, w sensie matematycznym, obliczeń - dlatego do drukowania ich, niewielkich objętościowo, wyników wystarczały połączone z nimi dalekopisy i elektryczne maszyny do pisania. Urządzenia te nie były jednak przystosowane do ciągłego działania z największymi prędkościami, które nie przekraczały zresztą kilkunastu znaków na sekundę. Istotny postęp w tej dziedzinie wprowadziły dopiero przeniesione z maszyn licząco-analitycznych drukarki zwane wierszowymi, a potrafiące za jednym obrotem bębna z pełnym zestawem czcionek na każdej pozycji druku przenieść na papier cały wiersz. Najszybsze z nich potrafiły drukować około 2 tysięcy wierszy w ciągu minuty. Były one jednak kosztowne, zawodne technicznie i prymitywne w zakresie możliwości: drukowały wyłącznie cyfry i wielkie litery z zakresu podstawowego alfabetu łacińskiego.

Jedną z poważniejszych wad bębnowych drukarek wierszowych był brak możliwości zmiany kształtu drukowanych znaków, szczególnie gdy uwzględnić poszerzanie się zakresu stosowania czeków bankowych jako substytutu pieniądza i dążenie banków do zautomatyzowania ich obróbki. Konieczne do tego było drukowanie cyfr w sposób umożliwiający ich odczyt zarówno przez człowieka, jak i maszyny. Potrzeby te spełniły drukarki, w których zamiast bębna zastosowano taśmę stalową z wytłoczonymi czcionkami. W takiej drukarce obsługa mogła w ciągu kilku minut wymienić jedną taśmę na inną, zaopatrzoną w odmienny krój bądź zestaw czcionek.

Podobną koncepcję zastosowano wcześniej w elektrycznych maszynach do pisania. W tym przypadku najpierw były to kule z czcionkami rozmieszczonymi na powierzchni, a następnie tarcze z tworzywa sztucznego kształtem przypominające kwiat stokrotki, gdzie czcionki umieszczano na końcach poszczególnych, elastycznych płatków. W jednym i drugim przypadku z łatwością można było zmienić kulę lub tarczę i uzyskać odmienny kształt czcionek. W maszynach z tarczami tradycyjną taśmę barwiącą wykonaną z tkaniny zastąpiono wstążką karbonizowanego papieru, co pierwszy raz w historii tych urządzeń pozwoliło uzyskać jakość druku zbliżoną do maszyn drukarskich.

Na odmiennej zasadzie działały powstałe w tym samym okresie drukarki mozaikowe, nazwane tak od sposobu tworzenia przez nie znaków graficznych z mozaiki kropek, co było pewnego rodzaju powieleniem zasady wyświetlania znaków na ekranach monitorów ekranowych. Tak zwana głowica drukująca tych drukarek przesuwała się ruchem jednostajnym wzdłuż papieru, a w trakcie tego ruchu uderzały weń, poprzez taśmę barwiącą, stalowe igły, umieszczone w rzędzie, jedna nad drugą. Krótkie uderzenia tych igieł pozostawiały ślady w postaci mozaiki kropek, układającej się w cyfry i litery. Po raz pierwszy w historii drukarek, sterując odpowiednio ruchem igieł, w jednym dokumencie można było uzyskać różne kształty, wielkości i grubości znaków. Wadą była niska jakość druku i niewielka jego szybkość, którą dodatkowo obniżał jałowy ruch powrotny głowicy. W porównaniu z bębnowymi i taśmowymi drukarkami wierszowymi drukarki mozaikowe miały istotną zaletę - niską cenę. Minęło kilka lat zanim potrafiono wykorzystać również ruch powrotny głowicy. Powstały również drukarki z dwoma głowicami, poruszającymi się wspólnie, drukującymi jednocześnie każda na swej połowie wiersza, a następnie drukarki z wieloma głowicami, z których każda obsługiwała pole przeznaczone na nie więcej niż 2, 3 znaki. Drukarki takie dorównywały prędkością druku niektórym wolniejszym modelom drukarek wierszowych, były od nich tańsze i pozwalały na druk ze zmiennymi kształtami znaków.

Małe, tanie drukarki mozaikowe masowo stosowano wraz z komputerami osobistymi. Relatywnie niska jakość druku, wyraźnie gorsza od maszyn do pisania, nie pozwalała jednak stosować ich do drukowania prestiżowych dokumentów. Zmianę pod tym względem przyniosły dopiero drukarki będące połączeniem techniki laserowej z kserograficzną, potocznie zwane laserowymi. Drukarki te zapewniają najwyższą jakość druku, są jednak dość drogie. Z tej przyczyny w powszechnym użyciu tam, gdzie drukuje się niewielką liczbę stron, zastosowanie znalazł inny rodzaj urządzeń tego rodzaju: tanie drukarki atramentowe, układające obraz znaków z mikroskopijnych kropel atramentu wystrzeliwanych na papier ze specjalnych dysz. Drukarki tego typu pozwalają obecnie uzyskiwać również druk kolorowy wysokiej jakości.

W użytku domowym i biurowym nie przyjęły się drukarki termiczne, wymagające specjalnego, ulegającego zaczernieniu papieru w miejscu zastosowania podwyższonej temperatury. Drukarki takie obecnie wchodzą jednak w skład telefaksów, kas fiskalnych i różnego rodzaju specjalizowanych rejestratorów przenośnych.

Tam, gdzie pojawia się potrzeba drukowania ogromnej liczby dokumentów, stosuje się drukarki laserowe o wydajności kilkudziesięciu stron na sekundę. Urządzenia te, we współpracy z automatami pakującymi wydrukowane strony w koperty, zapewniają również kontrolę kompletności zawartości kopert i grup przesyłek. Funkcje te mają zapobiegać takim błędom, jak pojawianie się przesyłek niekompletnych lub nadmiarowych.


TOP 200