Zgodnie ze specyfikacją DTAG w obrębie sieci GRX jest stosowany protokół GRE (Generic Routing Encapsulation). Na rysunku 5 przedstawiono analizę struktury strumieni ruchu w poszczególnych fragmentach sieci. Analiza zakłada połączenie end-end (pomiędzy siecią wizytowaną a macierzystą).

Sporą funkcjonalność zapewnia również sieć GRX firmy Aicent. Zastosowane w segmencie dostępowym sieci rutery brzegowe Cisco 7204, wyposażone w moduły T1/E1 oraz porty ethernetowe, zapewniają duży wybór technik dołączenia do sieci (m.in. ATM/Frame Relay, IP VPN). Oczywiście jak u innych dostawców zastosowano izolację GRX od sieci publicznej IP. Jest to jednak tylko podstawowa metoda. Dodatkowo we wszystkich ruterach sieci Aicenta wprowadzono mechanizmy blokujące broadcast oraz zainstalowano systemy wykrywania włamań - IDS (Intrusion Detection System).

Powyższe rozwiązania pokazują, iż z technologicznego punktu widzenia sieć GRX nie jest niczym nowym. W praktyce wykorzystano w niej dobrze sprawdzone mechanizmy sieci IP. Mechanizmy te oraz usługi poszczególnych dostawców są bardzo zbliżone. Należy jednak zadać pytanie, czy taki jest ostateczny kształt rozwiązań roamingowych dla mobilnego Internetu? Odpowiedzią może być propozycja firmy Nokia. Jest to jeden z pionierów roamingu w GPRS. Już we wrześniu 2000 r. Nokia wraz fińskim operatorem Sonera uruchomiły pierwszy roaming z wykorzystaniem platformy GRX. W kontekście aktualnych rozwiązań nowością tej firmy jest propozycja IP layer mobility. Jest to technologia zapewniająca bardziej efektywne wykorzystanie zasobów sieci przy roamingu - chodzi tu przede wszystkim o umożliwienie kierowania pakietów bez konieczności udziału macierzystej sieci. Dodatkową kwestią jest problem roamingu dla terminali pracujących w wielu trybach - np. GPRS i WLAN. Jeśli taki terminal pojawia się w zasięgu sieci WLAN, zostaje przydzielony nowy adres IP, co w odniesieniu do obecnie stosowanej layer 2 mobility oznacza zerwanie realizowanych połączeń i konieczność restartu niektórych aplikacji. Proponowane przez Nokię rozwiązanie zapewnia, że zmiany adresu IP są niewidoczne z punktu widzenia warstw wyższych modelu OSI. W rozwiązaniu layer 2 mobility w czasie roamingu, po tzw. aktywacji kontekstu PDP, węzeł SGSN wybiera GGSN, ten zaś kieruje pakiety przez tunel GTP do sieci macierzystej. Pokazuje to rysunek 6.

Zastosowanie IP layer mobility zapewnia dostępność terminalu z domeny sieci macierzystej przy uwzględnieniu przypisania terminalowi adresu IP z puli adresów sieci wizytowanej. To z kolei umożliwia kierowanie pakietów bez udziału macierzystej sieci - przy korzystaniu z zasobów lokalnych w czasie roamingu efektywność jest znacznie większa. Realizację mechanizmu IP layer mobility ilustruje rysunek 7.

W odniesieniu do rozwiązań GPRS pewną ewolucję w kierunku technologii roamingowych można zaobserwować również w ofercie firmy Ericsson. Rozwiązanie o komercyjnej nazwie Mobile Packet Backbone Network (M-PBN) zawiera ofertę wielu elementów do budowy nowoczesnej sieci mobilnej, zapewniającej wsparcie dla GRX. M-PBN to rozbudowana wersja systemu, w której zastosowano specjalne interfejsy ułatwiające dołączenie operatora do sieci GRX. Przykładem produktu z tej linii jest Ericsson J20 Gateway GPRS Support Node.

Na naszym podwórku

Zainteresowanie roamingiem GPRS znajduje też odzwierciedlenie w ofercie polskich operatorów telefonii komórkowej. Na początku tego roku PTC Era rozpoczęła testy międzynarodowego roamingu GPRS (dzięki współpracy z niemieckim T-Mobil). Obecnie usługa jest dostępna w Austrii, Czechach, Finlandii, Niemczech, Rosji, Szwecji, USA i Wielkiej Brytanii. Nie jest to jednak roaming wykorzystujący platformę GRX - rozwiązanie opiera się na bezpośrednim porozumieniu międzyoperatorskim i należy je traktować jako przejściowe. W EraWAP za przesłanie 10 kB danych w trakcie roamingu zapłacimy 2,49 zł, a w EraINTERNET 2,99 zł za 100 kB.

Dzisiaj trudno określić docelową strategię polskich operatorów w zakresie usług roamingu GPRS. Wydaje się, iż jest to problem trochę pomijany, stąd też oferowane usługi na bazie GPRS koncentrują się wokół rozwiązań nie wymagających roamingu (np. monitoring czy telemetria). W przyszłości można jednak oczekiwać większego zainteresowania tymi usługami, szczególnie w odniesieniu do potrzeb, jakich wymaga współpraca GPRS z systemami WLAN (w ostatnim czasie wśród europejskich operatorów bardzo popularna usługa).

Jak widać, kształtowanie struktur dla przyszłych sieci mobilnego Internetu jest niezwykle trudne. Wymaga bowiem stosowania pewnych standardów, a te zaś ciężko wypracować, zwłaszcza teraz, w warunkach tak silnej konkurencji. Z drugiej jednak strony historia pokazuje, że wypracowanie wspólnego standardu pozwala na upowszechnienie usług - najlepszym dowodem jest tutaj fakt istnienia globalnej telefonii stacjonarnej oraz GSM. Platforma GRX jest pierwszym krokiem do zapewnienia pełnej mobilności Internetu. Trudno dziś powiedzieć, czy będzie to rozwiązanie docelowe. Znacznie poważniejszym problemem są losy komercyjnych wdrożeń UMTS, a to właśnie ta sieć uwydatni problemy roamingu. A tak naprawdę to jak zawsze o wszystkim zadecydują użytkownicy.