Z drugiej strony, kapitał materialny podlegał prawom zmniejszających się dochodów (z czasem wartość zwrotu uzyskiwana z jednostki zainwestowanej w kapitał maleje). W przypadku kapitału, jakim jest wiedza, obserwuje się prawo odwrotne. Najlepiej widać to na przykładzie oprogramowania: produkowanie dodatkowych kopii praktycznie nic nie kosztuje, a dochody rosną bez dodatkowych nakładów kapitałowych.

Kolejna prawda, którą muszą zaakceptować menedżerzy, to fakt stanu chronicznej destabilizacji, jaki towarzyszy gospodarce cyfrowej opartej na wiedzy. W epoce przemysłowej cykl wprowadzania produktu trwał kilkadziesiąt lat, potem przez wiele lat można go było spokojnie sprzedawać. W nowej ekonomii obowiązuje prawo ciągłej zmiany, wygrywa ten, kto jest szybszy i lepiej reaguje na zachcianki klientów, mogących dzięki Internetowi realizować swe potrzeby w dowolnym miejscu na ziemi.

Globalizacja towarzysząca rozwojowi Internetu prowadzi do powstania "kapitalizmu bez tarcia" (friction-free capitalism). To zmiana zasadnicza, gdyż od początku wymiany handlowej gospodarka polegała na efekcie lokalnego monopolu. Klient płacił znacznie drożej za chleb w pobliskim sklepie na rogu ulicy, bo nie wiedział, że dwie ulice dalej ten sam bochenek kosztuje dwa razy mniej. W Internecie można porównać ofertę z całego świata i kupić tam, gdzie oferta jest najlepsza. Oczywiście, w najmniejszym stopniu ta możliwość odnosi się do chleba, ma jednak zastosowanie w przypadku surowców i usług.

I na ostatek. Zarządzanie wspomagane narzędziami informatycznymi i komunikacyjnymi powoduje, że niepotrzebne jest utrzymywanie klasycznej oddziałowej integracji firm. Nowoczesne przedsiębiorstwo może być elastyczną strukturą modelowaną w zależności od aktualnych potrzeb.

Podstawowe klasyfikacje

Na podstawie powyższych przesłanek autorzy Blueprint budują nową koncepcję środowiska biznesowego w gospodarce cyfrowej. Składa się ono z trzech warstw:

1. Usieciowione przedsiębiorstwo (internetworked enterprise) - moduł podstawowy. Cyfrowa firma jest zbudowana z bliżej nie określonych, połączonych siecią podzespołów (pracowników wiedzy, zespołów ad hoc itd.). Struktura taka ma wzmacniać zdolność firmy do uczenia się, dzielenia wiedzy i jak najszybszego reagowania na potrzeby klientów.

2. Wspólnota e-biznesowa (e-biznes community - EBC) - sieć dostawców, dystrybutorów, pośredników handlowych i klientów, którzy wykorzystują Internet i inne media elektroniczne jako platformy do współpracy i konkurencji.

3. Środowisko gospodarcze (industry environment) - ogólny kontekst, w jakim funkcjonują przedsiębiorstwa. Środowisko to składa się z wielu EBC, z których każda stara się zająć pozycję dominującą. Dynamiczny układ gospodarki cyfrowej powoduje, że usieciowione przedsiębiorstwo może uczestniczyć w kilku EBC konkurujących ze sobą. Nie jest to sprzeczność, gdyż zasadniczym celem w nowej ekonomii jest nie tyle zdobycie największego udziału w rynku, ile wzrost sprzedaży na rynkach, gdzie górna granica możliwych do osiągnięcia obrotów (ze względu na prawo rosnących przychodów) jest nieokreślona.

Typologię analityków z Alliance for Converging Technologies zakończyć należy klasyfikacją rodzajów wspólnot e-biznesowych. W zależności od stopnia kontroli procesów biznesowych i integracji łańcucha wartości EBC mogą znaleźć się w jednej z czterech grup:

1. Wspólnota wolnorynkowa (Open Market) - uczestnicy EBC działają jak na giełdzie, są grupą wolnych sprzedawców i kupujących, nikt nie kieruje działaniami całości. Przykładem jest OASIS - internetowa giełda dostawców elektryczności w USA, którzy swoje moce produkcyjne wystawiają na aukcję w Internecie. Wygrywa ten, kto w danym momencie zaoferuje wyższą cenę (wartość obrotów OASIS przekracza 25 mld USD).

2. Wspólnota agregacyjna (Aggregation EBC) - jedna z firm dominuje, ustawiając się w roli pośrednika między dostawcami a odbiorcami. Przykładem może być każdy supermarket lub portal internetowy.

3. Wspólnota łańcucha wartości (Value Chain EBC) - uczestnicy wspólnoty koncentrują się na optymalizacji procesów w celu uzyskania maksymalnej wartości dodanej. Podobnie jak w poprzednim modelu, jeden z podmiotów dominuje. Przykładem jest Cisco, firma występująca nie tylko jako pośrednik między dostawcami i odbiorcami, ale również jako integrator wartości. W efekcie uzyskuje rekordowe przychody na jednego zatrudnionego.

4. Wspólnota stowarzyszona (Alliance SBC) - wspólnota pozbawiona hierarchii, ale pragnąca optymalizować swe działania w celu uniknięcia anarchii typowej dla modelu czysto rynkowego. Jej celem jest stworzenie przestrzeni wartości umożliwiającej rozwój aktywności gospodarczej. Przykład: Java Alliance, wspólnota grupująca takie firmy, jak Sun, Oracle, Netscape.

Opinie amerykańskich i kanadyjskich przedsiębiorców, którzy uczestniczyli w powstaniu The Blueprint to the Digital Economy, są przedstawione w artykule "Praktyczna ekonomia cyfrowa" na str. 46. Edwin Bendyk jest dziennikarzem tygodnika Polityka.