Smartfony są szczególnie ważnym urządzeniem elektronicznym zarówno dla ich użytkowników, jak i cyberprzestępców. Ilość danych wrażliwych jakie znajdują się w pamięci masowej urządzeń przenośnych oraz ich jakość sprawiają, że smartfony są aktualnie bardzo popularnym celem cyberataków.

Na przestrzeni ostatnich miesięcy wielokrotnie informowaliśmy o wielu nowych rodzajach cyberzagrożeń na smartfony z Androidem. Do oficjalnego sklepu z aplikacjami wielokrotnie trafiały programy z kodem źródłowym złośliwego oprogramowania, które skutecznie poradziły sobie z wbudowanym systemem zabezpieczeń Google Protect.

Zobacz również:

• Użytkownicy Androida mogą się wkrótce zdziwić
• Usługa WhatsApp uruchamiana na urządzeniach iOS będzie bardziej bezpieczna
• Przeglądarka Chrome będzie jeszcze jakiś czas akceptować pliki cookie

Nie wolno pomijać również znaczenia izraelskiego oprogramowania szpiegującego Pegasus, które znacząco rozpowszechniło się na rynku i działa na dowolnym smartfonie. Rozwiązanie to skłoniło firmę Apple do znacznej przebudowy systemu bezpieczeństwa w iOS.

Spora część złośliwego oprogramowania, które przedostało się do urządzenia mobilnego działa w tle nie dając jasnych sygnałów, przez co użytkownicy tygodniami lub miesiącami korzystają z niebezpiecznych urządzeń. Na szczęście równie duża ilość złośliwych programów daje jasne objawy które pozwalają użytkownikowi zauważyć nieprawidłowości w działaniu urządzeń mobilnych. Potraktowanie ich na poważnie może uchronić ich przed wielkimi stratami wyrządzonymi przez złośliwe oprogramowanie.

W niniejszym artykule przedstawiamy najpopularniejsze objawy, które wskazują na obecność złośliwego oprogramowania na urządzeniu.

Znacznie krótsze czasy pracy na baterii

Wielu użytkowników smartfonów narzeka na czasy pracy na baterii. Ilość usług, które działają w tle skutecznie ogranicza żywotność baterii. Bardzo często problemy z baterią są bagatelizowane przez użytkowników, którzy winę zrzucają na nowe aplikacje, słabą optymalizacją lub zużyty akumulator. Faktycznie w przeważającej większości przypadków mają rację. Warto jednak mieć na uwadze, że jeżeli nie zmienił się znacząco nasz sposób korzystania z urządzenia mobilne, a czasy pracy na baterii zauważalnie się pogorszyły, objaw ten powinien być wskazówką zachęcającą do dokładnego przeskanowania urządzenia mobilnego pod kątem obecności złośliwego oprogramowania.

Wirusy do swojego działania potrzebują mocy obliczeniowej oraz bardzo często połączenia z siecią. Zwiększone wykorzystanie zasobów sprzętowych w tle (charakterystyka działania złośliwego oprogramowania) powodują skrocenie czasu pracy urządzenia na pojedynczym ładowaniu.

Znaczące nagrzewanie się urządzenia w połączeniu z nagłym spadkiem żywotności baterii może oznaczać, że na sprzęcie znajduje się złośliwe oprogramowanie.

Wzrost zużycia danych pakietowych

Kolejnym objawem zainfekowanego urządzenia mobilnego będzie zauważalny wzrost wykorzystania danych pakietowych. Złośliwe oprogramowanie nowego typu wymaga stałego połączenia z siecią, aby komunikować się z cyberprzestepcami oraz przesyłać informacje na zewnętrzne serwery.

Podobnie jak w przypadku szybszego zużycia baterii, zauważalne zwiększenie wykorzystania danych pakietowych bez zmiany sposobu wykorzystania urządzenia mobilnego powinno być sygnałem ostrzegawczym dla jego użytkownika.

W przypadku zainfekowanego urządzenia dane przesyłane są praktycznie nonstop, co powoduje zauważalne zwiększenie wykorzystania danych pakietowych oraz przesyłania informacji poprzez sieć Wi-Fi, gdy jest ona dostępna.

Bardzo często złośliwym oprogramowaniem, które znacząco zwiększa wykorzystanie danych pakietowych są programy typu adware, ktore w obrębie całego systemu operacyjnego wyświetlają reklamy generujące dochody dla cyberprzestepców. Aby wyświetlić reklamę potrzebne jest pobranie baneru, co często zużywa sporo danych pakietowych. Dodatkowo serwery stale aktualizują reklamy wyświetlane na urządzeniu, co wymaga łączności typu push.

Problemy z wydajnością

Powyższe objawy łączą się z problemami z wydajnością. Dodatkowe złośliwe oprogramowanie działa w tle i wykorzystuje sporą część dostępnych zasobów obliczeniowych urządzenia. Problem ten jest najczęściej zauważalny na słabszych lub starszych smartfonach, które zauważalnie zwalniają po uruchomieniu dodatkowych usług, ale może dotyczyć również flagowych modeli.

Im więcej danych jest wykorzystywanych, tym wolniej działa urządzenie. Złośliwe oprogramowanie może uzyskać dostęp do uprawnień roota lub nakłonić użytkownika do pobrania fałszywej aktualizacji systemu, aby całkowicie zdominować jego działania. Informacje o ofierze mogą być następnie przesyłane na zewnętrzne serwery hakerów.

Problemy z wydajnością bardzo często powiązane są ze zużywaniem większej ilości energii elektrycznej oraz wykorzystania danych pakietowych.

Niezidentyfikowane wiadomości SMS oraz połączenia

Jeżeli na liście wiadomości SMS i w historii połączeń znajdują się niezidentyfikowane rekordy możemy mieć niemalże 100% pewność, że na urządzeniu zainstalowano fałszywe oprogramowanie, które wykonuje połączenia/wysyła wiadomości SMS np. w celu dopisania użytkownika do dodatkowo płatnych usług premium lub co gorsza w celu kradzieży kodów weryfikacji wieloskładnikowej 2FA/MFA.

Jak pozbyć się złośliwego oprogramowania?

W przypadku wystąpienia jednego lub kilku z wyżej wymienionych objawów należ zastanowić się w jaki sposób pozbyć się ewentualnego złośliwego oprogramowania. Niestety w tym miejscu nie ma drogi na skróty i nie warto oszczędzać na środkach, ponieważ na szali stoi bezpieczeństwo i ochrona prywatności i najważniejszych danych użytkownika. Najskuteczniejszym sposobem na trwałe usunięcie złośliwego oprogramowania z urządzenia mobilnego jest przywrócenie go do ustawień fabrycznych i konfiguracja od zera be odtwarzania z kopii zapasowej, która może zawierać złośliwe oprogramowanie.