Czy łatwo jest wykryć oszustwa i nadużycia w bankach?

Jest taka książka Manuela Smitha pod wiele mówiącym tytułem „Kiedy mówię nie, czuję się winny”. Ludzie czują się niekomfortowo mówiąc nie, zwłaszcza wtedy, gdy to „nie” nie jest zgodne z prawdą. Jeśli pytamy raz, czy ktoś coś zrobił, może zaprzeczyć. Jeśli pytamy drugi, może zaprzeczyć znów, ale czuje się coraz gorzej. Przy trzecim, czwartym pytaniu ludzie są często tak zmęczeni ustawicznym zaprzeczaniem, że decydują się powiedzieć prawdę.

Dla kogo prowadzi pani szkolenia z zakresu lingwistycznego wykrywania kłamstw?

Przede wszystkim dla policji, gdzie tego rodzaju techniki przydają się często w dochodzeniach związanych z zabójstwami czy przestępstwami seksualnymi. Oczywiście doradzam również bankom i departamentom audytu, które muszą radzić sobie z takimi regulacjami prawnymi, jak Sarbanes Oxley. Dla policji jednak tego rodzaju techniki są najistotniejsze.

Był taki przypadek w Kanadzie, na policji pojawiła się mała dziewczynka w towarzystwie swojego ojca, która oskarżyła partnera swojej matki o gwałt. Zeznanie dziewczynki było bardzo szczegółowe, mężczyzna zaprzeczył, aby doszło do gwałtu. Zbadałam to oświadczenie. Chociaż było tak szczegółowe, nabrałam silnego przekonania, że cała historia została wyssana z palca. Dlaczego? Bo ciężko jest opisywać z takimi szczegółami coś tak traumatycznego, jak gwałt, który do tego nie został dokonany na kimś innym, ale na osobie składającej zeznanie, która do tego jest małą dziewczynką.

Opracowałam pytania dla osób prowadzących przesłuchanie. W pierwszej kolejności przesłuchano ojca dziewczynki, który przyprowadził ją na policję. Gdy przyparliśmy go do muru, przyznał się, że pokazał dziecku filmy pornograficzne i wyszkolił je, jak ma zeznawać, bo chciał, aby przyznano mu prawo do opieki nad dzieckiem.

Czy trudno jest wykryć kłamstwo? Czy też, gdy zna się już triki, nie jest to trudne?

Trzeba zachować ostrożność. To niebezpieczne narzędzie, wymagające ogromnej rzetelności. Zawsze jest miejsce na błąd...