Na etacie

W przypadku zatrudnienia pracownika w ramach umowy o pracę sytuacja pracodawcy wygląda znacznie korzystniej. Zgodnie z Art. 12 ust. 1.prawa autorskiego w razie braku odrębnych postanowień umownych pracodawca, którego pracownik stworzył utwór nie będący programem komputerowym w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. Dla pracodawcy oznacza to, że do uzyskania majątkowych praw autorskich do utworów stworzonych przez pracowników w wyniku wykonywania przez nich obowiązków ze stosunku pracy wymagane jest jedynie dokonanie przyjęcia takich utworów, bez konieczności podpisywania z pracownikiem dodatkowej umowy czy też wypłaty mu dodatkowego wynagrodzenia. Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż w razie braku dodatkowych postanowień umownych, zgodnie z treścią art. 12 ust. 1 prawa autorskiego poza granicami wyznaczonymi przez "cel umowy" oraz "zgodny zamiar stron" majątkowe prawa autorskie do utworu pozostaną przy pracowniku.

W przypadku programów komputerowych przepisem regulującym kwestię uprawnień pracodawcy do tego typu utworów stworzonych przez pracowników jest art. 74 ust. 3 prawa autorskiego. Zgodnie z jego treścią: "Prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie stanowi inaczej". Oznacza to, że wobec braku odmiennych regulacji umownych, pracodawca w sposób pierwotny nabywa całość majątkowych praw autorskich do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w ramach wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. W takim przypadku majątkowe prawa autorskie powstają z mocy samego prawa (ex lege) na rzecz pracodawcy, bez konieczności składania przez niego jakichkolwiek oświadczeń woli, jak ma to miejsce w przypadku utworów pracowniczych innych niż programy komputerowe. Ponadto, w odniesieniu do programów komputerowych pracodawca nabywa całość majątkowych praw autorskich w chwili stworzenia utworu przez pracownika (tj. w chwili ustalenia utworu w jakiejkolwiek postaci), a nie jak ma to miejsce w odniesieniu do innych kategorii utworów w chwili przyjęcia utworu.

Pozornie podobne dla pracodawcy sytuacje mogą być traktowane przez prawo autorskie w zupełnie odmienny sposób. Dlatego też warto zabezpieczyć się wcześniej i w zależności od formy zatrudnienia stosowanej przez przedsiębiorcę oraz rodzaju utworów, jakie powstają w ramach wykonywania przez pracowników obowiązków służbowych, zawrzeć stosowne umowy. Powinny się w nich znaleźć dodatkowe klauzule prawno-autorskie zapewniające przedsiębiorcy jednolity system przechodzenia majątkowych praw autorskich do wszelkich utworów powstałych na rzecz pracodawcy.

Agnieszka Wachowska jest prawnikiem w Kancelarii Radców Prawnych Maruta i Wspólnicy.