Jej konsekwencje dla gospodarek i społeczeństw pozostają trudne do przewidzenia – piszą eksperci Międzynarodowego Funduszu Walutowego (IMF) w raporcie „Gen-AI: Artificial Intelligence and the Future of Work”. Jest to szczególnie widoczne w kontekście rynków pracy, gdzie sztuczna inteligencja obiecuje zwiększyć produktywność, jednocześnie grożąc zastąpieniem ludzi w niektórych zawodach i uzupełnieniem ich w innych.

Prawie 40 procent globalnego zatrudnienia jest narażone na wpływ sztucznej inteligencji, przy czym zaawansowane gospodarki są bardziej zagrożone, choć jednocześnie lepiej przygotowane do wykorzystania benefitów płynących ze sztucznej inteligencji niż gospodarki wschodzące i rozwijające się. Jak czytamy w raporcie, w zaawansowanych gospodarkach około 60 procent miejsc pracy jest narażonych na wpływ sztucznej inteligencji ze względu na przewagę miejsc pracy zorientowanych na zadania kognitywne.

Zobacz również:

• Cisco finalizuje przejęcie Splunk
• Najnowsze badanie dotyczące AI: praca będzie, ale będzie jej mniej

Około połowa z nich może zostać negatywnie dotknięta przez sztuczną inteligencję, podczas gdy reszta może skorzystać na zwiększonej produktywności dzięki integracji AI. Ogólna ekspozycja wynosi 40 procent w gospodarkach wschodzących i 26 procent w krajach o niskich dochodach. Chociaż wiele gospodarek wschodzących i rozwijających się może doświadczyć mniej bezpośrednich zakłóceń związanych ze sztuczną inteligencją, są one również mniej gotowe do wykorzystania zalet sztucznej inteligencji. Może to pogłębić przepaść cyfrową i różnice w dochodach między krajami.

Sztuczna inteligencja wpłynie na nierówności dochodowe i majątkowe. W przeciwieństwie do poprzednich fal automatyzacji, które miały najsilniejszy

wpływ na pracowników o średnich kwalifikacjach, ryzyko związane z wypieraniem miejsc pracy przez sztuczną inteligencję dotyczy osób o wyższych zarobkach. Jednak potencjalna komplementarność AI jest dodatnio skorelowana z dochodami. W związku z tym wpływ na nierówności w dochodach z pracy zależy w dużej mierze od stopnia, w jakim sztuczna inteligencja wypiera lub uzupełnia pracowników o wysokich dochodach. Symulacje modelowe sugerują, że przy wysokiej komplementarności osoby o wyższych zarobkach mogą spodziewać się ponadproporcjonalnego wzrostu swoich dochodów z pracy. Wzmocniłoby to wzrost nierówności dochodowych i majątkowych, które wynikają ze zwiększonych zwrotów z kapitału, przypadających osobom o wysokich zarobkach. Wybory dokonywane przez kraje, dotyczące definicji praw własności sztucznej inteligencji, a także polityki redystrybucyjnej i innych polityk fiskalnych, ostatecznie będą miały wpływ na dystrybucję dochodów i majątku.

Wzrost produktywności, jeśli będzie silny, może skutkować wyższym wzrostem gospodarczym i wyższymi dochodami dla większości pracowników.

Oczekuje się, że dzięki pogłębieniu kapitału i gwałtownemu wzrostowi produktywności przyjęcie sztucznej inteligencji zwiększy całkowity dochód. Jeśli AI skutecznie uzupełnia ludzką pracę w niektórych zawodach, a wzrost produktywności jest wystarczająco duży, wyższy wzrost i popyt na pracę mogą z nadwyżką zrekompensować częściowe zastąpienie zadań pracowniczych przez sztuczną inteligencję, a dochody mogłyby statystycznie wzrosnąć.

Pracownicy z wyższym wykształceniem są lepiej przygotowani do przejścia z miejsc pracy zagrożonych wyparciem do miejsc pracy o wysokiej komplementarności; starsi pracownicy mogą być bardziej podatni na transformację napędzaną przez sztuczną inteligencję. Na przykład w Wielkiej Brytanii i Brazylii, osoby z wyższym wykształceniem historycznie łatwiej przechodziły z miejsc pracy obecnie ocenianych jako o wysokim potencjale wypierania do tych o wysokiej komplementarności. Z kolei pracownicy bez wykształcenia pomaturalnego wykazują zmniejszoną mobilność. Młodsi pracownicy, którzy są zdolni do adaptacji i zaznajomieni z nowymi technologiami mogą być również w stanie lepiej wykorzystać nowe możliwości. Z kolei starsi pracownicy mogą mieć trudności z ponownym zatrudnieniem, dostosowaniem się do technologii, mobilnością i szkoleniem w zakresie nowych umiejętności zawodowych.

Priorytety zależą od poziomu rozwoju poszczególnych krajów. Nowatorski wskaźnik gotowości pokazuje, że zaawansowane i bardziej rozwinięte wschodzące gospodarki rynkowe powinny inwestować w innowacje i integrację AI, jednocześnie rozwijając odpowiednie ramy regulacyjne, aby zoptymalizować korzyści ze zwiększonego wykorzystania sztucznej inteligencji. W przypadku słabiej przygotowanych rynków wschodzących i gospodarek rozwijających się, fundamentalny rozwój infrastruktury i budowanie cyfrowo wykwalifikowanej siły roboczej są najważniejsze. Dla wszystkich gospodarek, sieci bezpieczeństwa socjalnego i przekwalifikowanie pracowników podatnych na AI mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia inkluzywności.

Źródło: IMF