Pomysł zawsze dostępnego telefonu, z którego można uzyskać połączenia z całym światem, jest prawdopodobnie niewiele młodszy od wynalazku samego telefonu. Usiłowano go zrealizować w najróżniejszy sposób, głównie jednak przez sieć ogólnodostępnych budek telefonicznych, które wyrastały jak grzyby po deszczu, w najbardziej dziwacznych miejscach. Jedne z nich zapewniały łączność w dwie strony, miały swój własny numer, na który można było zadzwonić, inne, jak w Polsce, dzwoniły tylko w jedną stronę. To wszystko jednak było za mało.

Oto ON - telefon komórkowy

Problem uruchomienia przenośnej komunikacji telefonicznej rozwiązały dopiero technologie układów scalonych. W połączeniu z z najnowszymi rozwiązaniami techniki połączeń radiowych i sieci stacji nadawczo-odbiorczych, z których każda obsługuje pewien obszar zwany komórką, telefonia ta umożliwia prowadzenie rozmów telefonicznych, także w ruchu, w obszarze objętym zasięgiem stacji komórkowej.

Sieć telefonii komórkowej w Polsce jest komplementarna do standardowego systemu łączności przewodowej istniejącego i rozbudowywanego przez Telekomunikację Polską S.A. Oznacza to, że z każdego telefonu komórkowego, mającego połączenie w sieci, można bez przeszkód obustronnie łączyć się z dowolnym numerem telefonu w sieci stacjonarnej, satelitarnej i komórkowej tak w kraju, jak i za granicą.

Zarządca telefonii komórkowej

W Polsce istnieje obecnie jeden operator sieci telefonii komórkowej, jest nim Polska Telefonia Komórkowa sp. z o.o., działająca pod handlową nazwą CENTERTEL. Jest to joint venture stworzone przez trzy firmy telekomunikacyjne - Telekomunikację Polską S.A. (51% udziałów), amerykańską firmę AMERITECH (24,5%) i franuską firmę FRANCE TELECOM (24,5%).

Sieć CENTERTEL uruchomiona została w Warszawie w czerwcu 1992 r. Następnym węzłem sieci był Poznań. Obecnie sieć telefonii komórkowej obejmuje także aglomerację katowicką, Trójmiasto, zespoły miejskie Krakowa, Łodzi, Wrocławia, Opola i Szczecina. Udziałowcy sieci zainwestowali dotychczas ok. 120 mln USD w rozwój polskiej telefonii komórkowej.

Dominujący członek spółki, TP S.A. jest dzisiaj prawie monopolistą w polskiej telekomunikacji, zatrudnia ok. 70 tys. pracowników i obsługuje ok. 4 mln abonentów krajowych. AMERITECH wprowadziła w USA pierwszy tego typu system łączności. Ta chicagowska firma zatrudnia 71 tys. pracowników, a jej klientami jest ponad 17 mln abonentów, w tym ponad 600 tys. korzystających z telefonów komórkowych. TELECOM to piąta pod względem wielkości usług telekomunikacyjnych firma na świecie. Obsługuje sieć telefonów publicznych we Francji oraz kilka systemów o zasięgu międzynarodowym. Zatrudnia 155 tys. pracowników, usługi przez nią świadczone obejmują, poza standardowymi usługami telekomunikacyjnymi, radiofonię, telewizję kablową i łączność satelitarną. Firma ta obsługuje przeszło 290 tys. abonentów telefonii komórkowej.

Stare jest piękne!

PTK CENTERTEL buduje i eksploatuje system telefonii komórkowej NMT 450i. Jest to rzadko już stosowany system, wykorzystujący do połączeń telefonicznych ze stacjami bazowymi częstotliwość 450 MHz. W większości krajów, w których działa telefonia komórkowa, łączność odbywa się na nowej częstotliwości 900 MHz. W grudniu 1991 r., kiedy to Polska Telefonia Komórkowa uzyskała zezwolenie na działalność, pasmo 900 MHz. było zajęte przez urządzenia wojskowe b. Paktu Warszawskiego. Do dziś na tej częstotliwości pracują niektóre urządzenia łączności WP.

Ministerstwo Łączności przewiduje, że przejście na system łączności komórkowej GSM pracującym w paśmie 900 MHz, znacznie bardziej korzystnym ze względów technicznych, nie nastąpi wcześniej, niż w 1995 r.

Telefony komórkowe posądzane są dziś o przyczynianie się do rozwoju raka mózgu. Badania przeprowadzone przez naukowców wskazują, że niebezpieczeństwo ściśle związane jest z używaną częstotliwością i emitowaną mocą. Nieco mniejsze znaczenie ma rodzaj użytkowanej aparatury (w tym telefonów komórkowych). Z tych analiz wynika też zupełnie jednoznacznie, że stosowana obecnie częstotliwość 450 MHz jest bezpieczniejsza niż 900 MHz. (CW nr. 14/93).

Kto jeszcze, kto? (i za ile?)

Całkowity koszt uruchomienia ogólnopolskiej, w pełni zautomatyzowanej sieci telefonii komórkowej wyniesie do r.

1996 (według cen dzisiejszych) ponad 285 mln USD. Obecnie z telefonii komórkowej korzysta ponad 6 tys. abonentów, w olbrzymiej większości warszawskich (przeszło 4 tys.). CENTERTEL przewiduje, że do końca roku będzie ich ok. 20 tys. Niestety nie wiadomo, ilu z obecnych użytkowników traktuje telefon komórkowy jako oznakę zamożności i prestiżu, a jak dużej grupie jest niezbędny do pracy. Wydaje się jednak, że dziś w Polsce natychmiastowe otrzymywanie i przekazywanie informacji jest niezbędne jedynie niewielkiej liczbie osób. Natomiast niewątpliwa wygoda tego sposobu komunikacji zwiększa liczbę użytkowników o grupę tych, których stać na telefon komórkowy.

Koszty telefonu i połączeń są bowiem spore. Oglądany w reklamach TV komórkowiec NOKIA CITYMAN kosztuje ok. 25,8 mln zł. Inne telefony, szczególnie modele dostosowane do samochodu lub przenośne są nieco tańsze. Równie zawrotne są koszty połączenia - poza opłatą za podłączenie telefonu (ok. 8,4 mln zł) i abonamentem miesięcznym (ok. 0,45 mln zł) dochodzą opłaty za połączenia, płacone przez obie strony rozmawiające ze sobą. Wynoszą one równowartość 34 centów USD za minutę połączenia.

Tak znaczne koszty skłoniły CENTERTEL do wprowadzenia ulg. Poza godzinami szczytu taryfa zmniejszona została o ok. 25%, w maju br. kupujący telefon komórkowy otrzymywali dodatkowo 7,5 godz. bezpłatnej rozmowy. Wprowadzono dodatkowe (ale płatne) usługi, jak informacje o połączeniu oczekującym, przekazywanie wywołań, połączenia trójstronne, blokada rozmów przychodzących lub wychodzących.

Od lipca dostępne będzie czasowe wypożyczanie telefonu komórkowego zagranicznym gościom odwiedzającym Polskę. Taryfa rozmów dla wypożyczających wzrośnie o 50%, konieczna także będzie wpłata kaucji. Ten projekt budzi moje osobiste tzw. mieszane uczucia.

W co się bawić, czym się bawić, gdzie się bawić?

Wiadomo, w co - w telefonię komórkową. CENTERTEL ocenia, że rozwój oferowanych przez spółkę usług ma zapewnioną przyszłość. Przy przewidywanych 100-150 tys abonentów w 1996 r. firma utrzyma dotychczasowy monopol. W znacznie bogatszych krajach, nawet przy 2- 3- krotnie większej liczbie chętnych, działa zazwyczaj tylko jeden operator sieci telefonów komórkowych. Wynika to przede wszystkim z olbrzymich kosztów instalacji stacji połączeń komórkowych. Dwóch operatorów może utrzymać swą działalność dopiero przy kilkuset - milionie abonentów sieci. Nie wydaje się więc, aby pozycji CENTERTELu mogło coś zagrozić, poza ew. zmianami organizacyjnymi w samej spółce.

Czym się bawić? Obecnie kupić można kilka modeli telefonów komórkowych, oferowanych przez CENTERTEL lub jego

autoryzowanych dystrybutorów. Oferta sprowadza się do sprzętu firm NOKIA lub MOTOROLA. Telefony komórkowe można nabywać na zasadach leasingu, a także na raty. Działająca w tej dziedzinie dłużej na polskim rynku, fińska firma NOKIA, oferuje ręczny telefon CITYMAN 450 oraz przenośny telefon komórkowy, przeznaczony także do instalacji w samochodzie, TALKMAN 620. Telefon MOTOROLI to ASSOCIATE 2000. Jest to modułowy telefon komórkowy, który może być użyty jako model stacjonarny, samochodowy lub przenośny.

Gdzie zabawa? Według zapowiedzi dyrekcji CENTERTEL, do końca 1994 r. sieć telefonii komórkowej pokryje ponad połowę terytorium Polski. Obecnie rozpoczęto prace zmierzające do połączenia miast, w których funkcjonuje telefonia komórkowa, "korytarzami" wzdłuż szlaków komunikacyjnych między nimi. Pierwszy taki "korytarz" funkcjonuje pomiędzy Katowicami, Opolem i Wrocławiem. We wrześniu uruchomiona zostanie łączność wzdłuż szlaku Warszawa-Katowice i Warszawa- Poznań. Do końca roku połączenia takie będą też pomiędzy Warszawą i Gdańskiem oraz Poznaniem i Szczecinem. Umożliwi to użytkownikom każdego rodzaju telefonu komórkowego prowadzenie rozmów na całej długości wymienionych tras.

Plany rozwoju telefonii komórkowej zakładają w ciągu pięciu najbliższych lat pokrycie siecią przekaźników terytorium całego kraju.

Na świecie używanych jest obecnie ok. 20 mln telefonów komórkowych.