Pakiet Statistica 5.0 for Windows to zintegrowany pakiet przeznaczony do statystycznych analiz danych, zarządzania nimi i przedstawiania w postaci różnorodnych wykresów.

Statistica to zintegrowany pakiet przeznaczony do statystycznych analiz danych, zarządzania danymi i przedstawiania ich w postaci różnorodnych wykresów. Adresowana jest głównie do naukowców, biznesmenów, inżynierów, a także socjologów, ekonomistów czy też specjalistów od marketingu. Liczba dostępnych w programie modułów, statystyk i analiz czyni z tego pakietu uniwersalne narzędzie pracy.

Poza bogatą biblioteką funkcji statystycznych i dostępnych wykresów Statistica zasługuje na pochwałę za zarządzanie pamięcią i to nie tylko dlatego, że domyślnie zamyka pierwsze okno w momencie otwarcia czwartego (chyba że użytkownik zmieni liczbę wyświetlanych okien na ekranie). Statistica zarządza pamięcią - odświeżanie wykresów i szybkość działania nie budzą zastrzeżeń. Jednocześnie program umożliwia uruchamianie innych aplikacji takich jak np. MS Excel. Firma StatSoft, autor programu, podaje, że Statistica poradzi sobie z tabelami o rozmiarach nawet 32 000 kolumn (vars - zmiennych) na 32 000 wierszy (cases - wystąpień), o ile tylko będziemy mieli gdzie tak wielkie tablice zapisać. Ponadto dzięki Megafile Manager rekord może zawierać 32 000 pól po 255 znaków.

Duża liczba dostępnych w Statistice procedur, analiz i wykresów może być zwielokrotniona przez samego użytkownika. Program zawiera narzędzia pozwalające projektować własne rodzaje analiz i grafów. W tym celu wystarczy kliknąć przycisk Customized, który otwiera przed użytkownikiem niczym nie ograniczone pole do zmian i udoskonaleń istniejących możliwości.

Statistica to w pełni interaktywne środowisko pracy. Widać to z chwilą uruchomienia aplikacji, gdy program zapyta nas o żądany moduł (badający np. regresję nieliniową - choć ta jest, ponoć, trywialne prosta). Rola użytkownika często sprowadza się do odpowiadania na pytania i wskazywania zmiennych lub zakresu danych, które chce zbadać. Jest to o tyle dobre, że nie trzeba mieć tytułu magistra statystyki, aby posługiwać się tym programem. Przejście od wprowadzenia danych (obserwacji) do analizy jest skrócone do minimum i nie zabiera niezbędnego czasu. Zbyt mała liczba wprowadzonych danych lub "błędne" dane nie powodują wyświetlenia błędnej analizy. Program automatycznie wskazuje miejsce, w którym trzeba poprawić dane wejściowe. Po wskazaniu danych wywołanie kolejnych analiz odbywa się jednym kliknięciem myszki, dzięki czemu, nawet bez znajomości statystyki, można szybko obejrzeć dostępne wyniki. Innym przykładem interaktywnego funkcjonowania środowiska programu jest edycja danych przedstawianych na wykresie. Program pyta, czy "przerysowywać" wykres po każdej zmienionej wartości, czy też po całkowitej edycji i czy ma w przyszłości ponownie zadawać "głupie" pytania.

Bardziej zaawansowanym użytkownikom Statistica oferuje możliwości nagrywania, edytowania i uruchamiania makr - samowykonujących się procedur. Program zawiera też język wykonywania procedur SCL (Statistica Command Language), który wywołuje skojarzenie z SQL. O ile SQL jest językiem zapytań do bazy danych, to SCL jest wygodnym narzędziem do definiowania procedur, które można wykonywać podobnie jak tzw. pliki wsadowe (batch files). Nad poprawnością wprowadzanych poleceń czuwają: Command Wizard ze wszystkimi kategoriami i nazwami procedur, Help:Syntax - pomoc w zakresie składni, i Help:Examples - przykładowe zastosowania poleceń. Jeśli, mimo takiego bogactwa narzędzi znajdzie się jakiś nieukontentowany użytkownik, to spieszę powiedzieć, że jest coś jeszcze na deser - Statistica Basic z możliwością definiowania i edytowania własnych poleceń wykonywanych przez Statisticę.

Z językiem SQL użytkownik styka się przy otwieraniu plików baz danych korzystając z ODBC (Open Data Base Connectivity). Zadane pytanie (query) pozwala wczytać żądane tablice i rekordy z takich baz danych, jak Oracle, dBase czy Paradox. ODBC zapewnia możliwość wgrywania i pracy na bazach danych tworzonych na różnych komputerach (również typu mainframe) i w różnych aplikacjach. Statistica jest wyposażona w narzędzia graficznej wizualizacji danych. Wszystkie dane i statystyki potrafi prezentować w postaci grafów, diagramów, wykresów czy też map i fotografii "ściągniętych" z innych aplikacji. Praktycznie każda statystyka może być zobrazowana wielowymiarowymi wykresami liniowymi, słupkowymi czy kołowymi. Ponadto Statistica pozwala użytkownikowi rozwijać i zmieniać już istniejące, dzięki czemu trudno jest nawet podać liczbę dostępnych rodzajów grafów. Jest ich na pewno więcej niż kilkadziesiąt. Każdy wykres można powiększyć (i pomniejszyć) 32 razy, co sprawia, że nawet najbardziej "zagęszczone" grafy mogą być czytelne. Poza tym wszystke elementy wykresów, takie jak linie czy krzywe, mogą być dowolnie edytowane w zależności od pomysłowości użytkownika. To, na co pozwala w danym momencie program, zarówno przy edycji wykresów, jak i statystyk, kryje się pd łatwymi do rozpoznania ikonkami na paskach narzędzi i w "latającym menu" wywoływanym prawym klawiszem myszki. Dzięki technice OLE dowolny graficzny i tabelaryczny obiekt tworzony w Statistice może zostać przeniesiony do innych programów, np. do edytora tekstów czy arkusza kalkulacyjnego.

W zależności od potrzeb użytkownik może najpierw uruchomić Statisticę, a następnie wybrać żądany moduł (np. analizę ANOVA/MANOVA, analizę korelacji, przeżycia czy funkcję badania regresji) albo od razu wywołać moduł z daną statystyką klikając na przygotowaną wcześniej ikonę. Modułowość programu Statistica sprawia, że w pełni wykorzystujemy moc komputera. (Użytkowników komputerów o słabzsej konfiguracji zapewniam, że nie ucierpią na szybkości przetwarzania.) Moduły programu Statistica mogą być uruchamiane i wykonywane jednocześnie, dzięki czemu czekając na jedną statystykę można wykonać inne. Zawsze jednak dostępny jest Module Switcher (np. pod prawym klawiszem myszki), który bezpośrednio przenosi nas od jednego do drugiego modułu programu. Jeśli użytkownik stwierdzi, że mimo wszystko pogubił się, może sięgnąć do systemu pomocy elektronicznej w postaci wygodnego hipertekstu z łatwymi przykładami i ilustracjami kolejnych kroków. Nie należy się natomiast spodziewać kursu statystyki (a szkoda), gdyż zapewne autorzy programu uznali, że bez prawa jazdy nie będziemy siadali za kółkiem.

Makroprocedury w Statistice można dowolnie nagrywać i edytować, wywoływać myszką albo z klawiatury oraz uruchamiać w obrębie danego modułu lub w całym programie. Funkcje te są na ogół znane z innych aplikacji. Mniej znaną możliwość daje Recorded Show Macro, które potrafi zarejestrować, a następnie odtwarzać wykonywane czyności łącznie z ruchem myszki pozwalając na sesje demonstracyjne, które można wykorzystać, np. podczas konferencji czy kursów. Funkcje pakietu Statistica mogą być wykorzystane w makrach innych programów. Makroprocedury MS Excela mogą wywołać dowolne opcje pakietu Statistica, np., polecenia SCL, a następnie przenieść wynik w części lub całości z powrotem do arkusza Excela.

Statistica w swej dziedzinie zdecydowanie wyprzedza konkurentów, warto podkreślić przyjazność i stosunkowo niewielkie wymagania sprzętowe pakietu, które sprawiają, że jest to program dostępny dla wszystkich.

Dystrybucja: Statistica 5.0 for Windows

StatSoft Polska, Kraków, tel. 39 11 20, fax 39 11 21.

Dostępne są również wersje dla Macintoshy (Statistica/Mac) i dla DOS (Statistica/DOS). Zapowiadana jest polska wersja dla Windows.