Z Unią Europejską za pan brat

Unia Europejska a e-administracja

Od co najmniej dekady UE próbuje zmobilizować rządy państw członkowskich do spriorytetyzowania działań zmierzających do ułatwienia obywatelom dostępu do informacji cyfrowej, również informacji dotyczącej prac administracji. Celem 7. Osi Priorytetowej jest "poprawa warunków prowadzenia działalności gospodarczej poprzez zwiększenie dostępności zasobów informacyjnych administracji publicznej oraz usług publicznych w formie cyfrowej dla obywateli i przedsiębiorców". Z dofinansowania korzystają tu jednostki administracji rządowej, instytucje prowadzące państwowe ewidencje i rejestry i konsorcja jednostek administracji publicznej z innymi instytucjami.

Do jednego okienka i uwolnienia obywatela od przenoszenia zaświadczeń pomiędzy rozmaitymi urzędami jeszcze jednak droga daleka. Choć na stronie MSWiA można znaleźć ranking projektów znajdujących się na liście podstawowej uporządkowanych według stopnia zaawansowania ich realizacji. Lektura tego zestawienia napawa nadzieją, że dożyjemy jeszcze czasów, w których nie będziemy biegać - jak Asterix i Obelix - po piętrach straszliwego urzędu w poszukiwaniu różowego formularza.

Na liście MSWiA umieszczono kolejno projekty: Platforma Lokalizacyjno-Informacyjna z Centralną Bazą Danych, informatyzacja wydziałów ksiąg wieczystych, pl.ID, ePUAP2, Ogólnopolska Sieć Teleinformatyczna na potrzeby obsługi numeru alarmowego 112 (OST 112), System Informacyjny Statystyki Publicznej, Geoportal 2, Platforma Usług Elektronicznych dla klientów ZUS, Emp@tia - platforma komunikacyjna obszaru zabezpieczenia społecznego, e-Deklaracje 2, e-Rejestracja, e-Podatki, e-Cło, konsolidacja i centralizacja systemów centralnych i podatkowych, platforma udostępniania online przedsiębiorcom usług i zasobów cyfrowych rejestrów medycznych, elektroniczna platforma gromadzenia, analizy i udostępniania zasobów cyfrowych o zdarzeniach medycznych, centralna ewidencja i informacja o działalności gospodarczej i wreszcie rozbudowa platformy elektronicznej Ministerstwa Sprawiedliwości.

Służba celna, wizy, strefa Schengen...

Jednym z ważniejszych w tej chwili realizowanych projektów mających ścisły związek z funkcjonowaniem Polski w strukturach unijnych jest projekt e-Cło. Warto przypomnieć, że cały proces informatyzacji służby celnej rozpoczął się jeszcze w latach 90. XX wieku. Przez wiele lat w służbie celnej prowadzone były mniej i bardziej udane wdrożenia pojedynczych systemów. Pierwsza próba budowy ogólnopolskiego systemu dla służby celnej - systemu OSIAC - zakończyła się niepowodzeniem. Przełomem okazały się lata 1999-2002, kiedy to powstała Strategia Informatyzacji Służby Celnej; wtedy to wdrożono systemy ZEFIR (akcyza i finanse międzynarodowego obrotu towarowego) i CELINA (deklaracje celne w imporcie i eksporcie, niektóre rodzaje tranzytu).

Przed wejściem do Unii Europejskiej służba celna zmuszona była dostosować się do standardów unijnych i wdrożyć systemy sprzężone z systemami unijnymi: NCTS (tranzyty), ISZTAR (środki taryfowe), EBIT. W tamtym czasie wdrożono też szereg systemów, które nie były wymagane przez Unię Europejską, ale są niezbędne w nowoczesnej administracji, np. portal celny CORINTIA czy system e-learningu ATENA. Pierwszy dzień naszego członkostwa w Unii Europejskiej zapisał się w historii bałaganem na granicach. Na kilka dni przed 1 maja 2004 r. przejścia graniczne na zachodzie przeżywały oblężenie, a obroty w eksporcie i imporcie przekroczyły najśmielsze oczekiwania. Spanikowani przedsiębiorcy woleli profilaktycznie dokończyć wszelkie transakcje przed wejściem Polski do Unii Europejskiej, aby uniknąć nowych zasad rozliczeń podatku VAT i paraliżu służb celnych na granicach. Ich obawy nie były bezpodstawne. Polska administracja celna poświęciła na prace nad modernizacją systemów celnych zaledwie kilka lat przed wejściem do Unii, podczas gdy w krajach zachodnich analogiczne prace trwały blisko dekadę. W końcu jednak polska służba celna doszła do etapu, w którym informatyka objęła wszystkie obszary jej działania. Teraz najważniejszym projektem jest e-Cło.