Światłowodem do klienta

Koszty FTTx

Oczywiście koszt sprzętu sieciowego to nie wszystko. Do tego dochodzą jeszcze:

• koszty robót inżynierskich (np. prace ziemne);
• wydatki na elementy części wspólnej sieci, tzw. wspólne CapEx (CapEx - Capital Expenses), oraz koszt instalacji takich elementów;
• wydatki na elementy sieci w obszarze konsumenta, tzw. CapEx konsumenta, oraz koszt ich instalacji;
• wydatki związane z eksploatacją łącza, tzw. OpEx (OpEx - Operational Expenses), na które składają się utrzymanie sieci, zaopatrzenie w odpowiednie pasmo, zasilanie, usługi;
• dodatkowe koszty dotyczące rozbudowy i modernizacji sieci.

Jeśli inwestycja dotyczy obszaru pierwotnego, tzn. takiego, w którym nie ma żadnej sieci, mówi się o tzw. jednorazowych kosztach pierwszej instalacji IFC (Installed First Cost) i z reguły są to największe wydatki. Kolejne koszty związane są z okresem użytkowania LFC (Life-Cycle Cost), inaczej nazywane całkowitymi kosztami posiadania TCO (Total Cost of Ownership). Na LFC składa się grupa kosztów operacyjno-administracyjnych, OpEx, a także koszty rozszerzeń sieci i zasilania elektrycznego.

Największe oszczędności można uzyskać właśnie w ramach OpEx poprzez instalowanie zakończenia optycznego na posesji użytkownika oraz systemów monitorowania na przeciwległym końcu łącza. Eksperci twierdzą, że dzięki zainstalowaniu zakończenia optycznego bliżej odbiorcy, oszczędności mogą sięgnąć 20-60%. Zdalne monitorowanie sieci może przynieść 25-30% oszczędności, a aktywacja usługi w takiej topologii oraz odłączenie i ponowne podłączenie użytkownika to redukcja odpowiednio o 30-65% i 35-50%.

Koszty OpEx przypadające na jednego odbiorcę to, wg amerykańskiego operatora Verizon, maksymalnie 300 USD rocznie. Od tego należałoby odjąć potencjalne oszczędności sięgające 114 USD/ rok. Na razie na rynku europejskim nie można jeszcze mówić o dobrze rozwiniętej konkurencji na rynku kompleksowych rozwiązań FTTx, która wymuszałaby atrakcyjne ceny dla konsumentów.

Stan aktualny

Podstawowy pakiet usług dla abonentów sieci szerokopasmowych stanowi tzw. triple play, w ramach którego dostarczane są dane (Ethernet), VoIP (najczęściej z konwersją na POTS) oraz telewizja IPTV i/lub RF. Wszystkie systemy FTTH oferują bardzo wysoką jakość usług i z wyjątkiem BPON mają wbudowane mechanizmy QoS wspierające HDTV.

Wybór technologii dla sieci dostępowej zależy od kosztów instalacji pojedynczego łącza, polityki regulatorów i, co za tym idzie, konkurencji na rynkach krajowych, a także popularności i wykorzystania sieci na danym obszarze.

Obecnie najwięcej zainstalowanych łączy FTTH działa w Azji (24 mln), która wyprzedza pod tym względem USA (3,2 mln, z czego 65% należy do Verizon). W krajach Unii Europejskiej jest zainstalowanych 229 mln łączy miedzianych oraz ponad milion łączy światłowodowych.

Najpopularniejszym rozwiązaniem w Europie są systemy Ethernet-PtP, podczas gdy w Azji i USA nacisk kładzie się na systemy oparte na sieci PtMP.

W Polsce ponad dwa lata temu uruchomiono pierwszą sieć FTTx - Nyską Sieć Informatyczną. Jest to rozwiązanie, w którym światłowód doprowadzony jest do budynku, natomiast dalej do użytkownika wykorzystywana jest tradycyjna skrętka UTP, dostarczająca pełen pakiet triple play.

W zeszłym roku pojawiły się informacje o kilku kolejnych projektach FTTx w Polsce, m.in. we Wrocławiu (Korbank), w Warszawie (TP) i w Bełchatowie (DOLSAT). Pierwszy projekt jest wzorowany na komercyjnych rozwiązaniach dostępnych w USA, drugi to projekt pilotażowy, w ramach którego każdy użytkownik otrzyma łącze 50 Mb/s, natomiast trzecie rozwiązanie oparto na technologii FTTB, zapewniającej łącza abonenckie 6 Mb/s.

W październiku 2008 r. Telefonia Dialog ogłosiła swoją strategię na najbliższe lata. Jednym z filarów zmian ma być modernizacja infrastruktury (głównie do roku 2012) i przejście w warstwie dostępowej na architekturę PON.

Perspektywy dalszego rozwoju

Joeri van Bogaert, przewodniczący FTTH Council Europe, przewiduje, że do końca 2012 r. w Europie powinno powstać ok. 10 mln łączy FTTH. Dzieje się to za sprawą gwałtownie rozwijających się sieci miejskich, takich jak Stokab w Sztokholmie. W Portugalii alternatywny operator Sonaecom zamierza zainwestować w ciągu najbliższych 3 lat ponad 350 mln euro, aby objąć światłowodem 25% ludności kraju. Telekom Slovenije w Słowenii planuje wydanie do 2015 r. 450 mln euro na rozbudowę infrastruktury FTTH, głównie we wschodniej części kraju, i przewiduje objęcie siecią do 70% domostw. Natomiast British Telecom w sierpniu 2008 r. uruchomiło sieć FTTH w Kent, zaopatrującą 10 tys. odbiorców łączami o przepustowości 100 Mb/s. Takich i podobnych projektów jest znacznie więcej np. w Holandii.

W obszarze R&D nacisk kładzie się na nowoczesne techniki instalacyjne światłowodów - w ubiegłym roku na konferencji ECOC 2008 w Brukseli były już 3 firmy dostarczające pełne rozwiązanie "blow-in fiber", podczas gdy na ECOC 2007 w Berlinie nie było ani jednej. Kolejnym aspektem są rozwiązania do zaawansowanego sprzętu sieciowego - warto tutaj wspomnieć o firmie Ignis, która w ramach projektu GigaWam pracuje nad ONU dla systemu WDM-PON, które dzięki zintegrowanej optyce będzie obsługiwać 1-10 Gb/s. Również software, pozwalający na efektywne w czasie i kosztach zaprojektowanie dowolnej sieci FTTx (np. DRAKA, COMSOF), jest bardzo istotnym elementem rozwoju całej gamy produktów związanych z dostępem optycznym.

Po co FTTx?

Wydawałoby się, że coraz popularniejsze aplikacje czasu rzeczywistego, które są najbardziej podatne na zakłócenia transmisji z punktu widzenia doznań odbiorcy i dlatego wymagają gwarantowanego pasma, wystarczająco motywują konieczność rozwoju obszarów sieci dostępowych. Jednak badacze z Instytutu ACREO w Szwecji postanowili spojrzeć na zagadnienie rozwoju dostępu szerokopasmowego z innej strony, i poszukali odpowiedzi na pytanie o skutki (i tym samym konieczność) wzrostu liczby szerokopasmowych łączy dostępowych.

Wzrost penetracji broadbandem powoduje przede wszystkim oczywisty rozwój technologii sieciowych i komputerowych. Prowadzi to do rozbudowy przemysłu i handlu, poprzez stymulację rozwoju zaawansowanych usług i produktów oraz efektywniejszą produkcję, logistykę, zarządzanie zasobami itp. Po drugie, bezpośrednio przyczynia się do powstrzymania wzrostu migracji ludności z obszarów wiejskich do dużych miast, dzięki popularyzacji takich technologii, jak wideokonferencje czy home-working. I wreszcie po trzecie, możliwość komunikowania się obywateli z placówkami rządowymi (i na odwrót) za pomocą sieci (tzw. e-government) wpływa na rozwój demokracji i znacznie zmniejsza wydatki na administrację publiczną poprzez zwiększenie jej efektywności.