Strojenie głosu przez IP
- Paweł Szczepaniak,
- 01.12.2003
Przygotowanie do wdrożenia
Przygotowanie sieci do przesyłania głosu
Pierwsze pytanie, jakie należy sobie zadać w chwili podejmowania decyzji o uruchomieniu transmisji głosu z wykorzystaniem protokołu IP, dotyczy istniejącej sieci. Każde wąskie gardło w sieci może mieć wpływ na przesyłanie głosu w czasie rzeczywistym. Jednosekundowego opóźnienia przy pobieraniu pliku z serwera prawdopodobnie użytkownik nie zauważy, jednak nawet 50-milisekundowe opóźnienie przy przesyłaniu głosu będzie przyczyną znacznego pogorszenia jakości transmisji. Dlatego przed wdrożeniem jakiegokolwiek systemu VoIP czy telefonii IP należy przeanalizować sieć pod kątem kilku przedstawionych w dalszej części zagadnień.
Wykorzystanie i statystki ruchu w sieci
Należy przeprowadzić pomiary maksymalnego, minimalnego i średniego wykorzystania pasma, opóźnienia oraz przeanalizować informacje o zagubionych pakietach. W przypadku wydajności potencjalne wąskie gardło mogą stanowić połączenia między przełącznikami stanowiącymi szkielet sieci. Maksymalne pasmo powinno być przewidziane do wykorzystania w sytuacjach awaryjnych (w konfiguracji failover). Opóźnienia w sieci nie powinny przekraczać 100 ms, a maksymalna wartość jitter (fluktuacje opóźnienia pakietów) nie powinna być większa niż 40 ms. Najlepiej, aby utrata pakietów w sieci była na poziomie 0, z niewielką, 1-proc. tolerancją. Parametry czasowe należy sprawdzić w konkretnym zastosowaniu.
Przegląd urządzeń w sieci
Elementy, z których składa się sieć, powinny być przejrzane pod kątem potrzebnych funkcji i odpowiedniej konfiguracji. Przełączniki ethernetowe, przez które będzie kierowany ruch VoIP, powinny obsługiwać technikę VLAN. Pozwoli to na wprowadzenie segmentacji i izolowanie ruchu głosowego w sieci. Ponadto powinny być obsługiwane oparte na IP mechanizmy zapewniania jakości (QoS), takie jak TOS (Type of Service) czy Differentiated Services (Diff-Serv). W przypadku dużych wdrożeń zapewni to odpowiedni priorytet danym głosowym. Niektóre rozwiązania central IP PBX wymagają od urządzeń sieciowych obsługi transmisji multicast.
Oczywiście, trzeba te funkcje uruchomić, odpowiednio skonfigurować, a następnie - przed uruchomieniem transmisji głosowej - sprawdzić, czy nie występują problemy. Przykładowo, jeśli w sieci działa protokół Spanning Tree, to zmiany w topologii warstwy drugiej i aktualizacja konfiguracji w każdym z przełączników mogą spowodować nawet 60-sekundowe przerwy w działaniu systemu. Lepiej więc dobrze ocenić sytuację na początku, aby uniknąć problemów.
Określenie wymaganej przepustowości
Integratorzy rozwiązań telefonii IP dysponują narzędziami, które mogą nam pomóc w określeniu obciążenia naszej centrali - z rozdzieleniem na ruch wchodzący i wychodzący. Decydując się na samodzielne przeprowadzenie odpowiednich obliczeń, można skorzystać z funkcji raportowania w tradycyjnej centrali PBX. Drugi sposób to skorzystanie z kalkulatorów i przykładów umieszczonych w Internecie, m.in. na stronie:http://www.erlang.com .
Przy przeliczaniu statystyk dotyczących wykorzystania tradycyjnych systemów na potrzebną nam przepustowość należy uwzględnić największe obciążenia. Wybieramy kodek G.711 ze względu na największe wykorzystanie pasma i najlepszą jakość dźwięku. Parametr packetization rate (częstotliwość tworzenia pakietów VoIP lub długość sygnału głosowego umieszczanego w pojedynczym pakiecie) ustalamy na 20 ms - standardowe ustawienie w większości central IP PBX. Użycie G.711 i packetizaition rate o wartości 20 ms daje w wyniku pasmo potrzebne na sekundę rozmowy równe 88 kb/s. Przyjmijmy, że w szczycie co czwarty pracownik prowadzi rozmowę telefoniczną. W przypadku systemu z 1000 użytkowników trzeba więc pomnożyć nasz wynik przez 250, co daje pasmo 22 Mb/s w sieci LAN.