Permanentne zmiany
-
- Jarosław Badurek,
- 10.03.2009
Związki inżynierii organizacyjnej z informatyką wykraczają poza techniczny wymiar komputerowego wspomagania zarządzania i prowadzą do powstawania nowego rodzaju systemów produkcyjnych: bionicznych i holonicznych.
Starożytne spostrzeżenie: "wszystko płynie" (pantha rei) długo traktowano wyłącznie jako ogólnie trafny aforyzm. Dziś jego uwspółcześniona wersja - wszystko się zmienia - przekłada się na jeden z ważniejszych procesów występujących w nowoczesnych organizacjach: zarządzanie zmianą (change management). Każda organizacja podlega presji czynników zewnętrznych (rynek, społeczeństwo, prawo) oraz powiązanych z nimi wewnętrznych (cele, strategie, technologie, kultura przedsiębiorstwa). W efekcie mamy do czynienia ze zmianami, które mają zapewnić optimum funkcjonowania organizacji.
Klasyk zarządzania, Karol Adamiecki, ów pożądany stan nazywa "harmonią" i da się go powiązać z modelem "7S" McKinseya, wskazującym na celowość wyważonych relacji między podstawowymi czynnikami organizacji:
- struktura (structure)
- strategia (strategy)
- sformalizowane procedury (systems)
- umiejętności (skills)
- personel (staff)
- styl kierowania (style)
- kultura organizacyjna (superordinate goals).
W ten sposób dochodzimy do pytania o pozornie oczywistej odpowiedzi: dlaczego w ogóle istnieją zmiany? Z jednej strony wynikają one z praw fizyki, w szczególności termodynamiki i nieuchronnych zmian entropii. Przy czym znaczenie funkcji stanu wykracza poza przyrodę nieożywioną i dotyczy także funkcjonowania człowieka oraz systemów technicznych (entropiczna definicja informacji). Z kolei w świecie przyrody mamy do czynienia z ewolucyjnymi mutacjami i wreszcie wola człowieka stanowi istotny czynnik generujący zmiany w systemach tworzących cywilizację. Jednak przypatrując się genezie zarządzania zmianą dostrzeżemy, że istotną cezurą było tu pojawienie się maszyn cyfrowych.
Prawa zmian
Komputerowe wspomaganie systemów zarządzania istnieje niemal tak długo, jak sama informatyka. Nie oznacza to jednak, że dziedzina ta jest wystarczająco zintegrowana z praktyką organizacji. Projektanci systemów informatycznych w zbyt małym stopniu korzystają z dorobku nauk o zarządzaniu. Z drugiej strony, na gruncie organizacji i zarządzania informatyka traktowana jest głównie instrumentalnie, jako zbiór środków technicznych, w mniejszym stopniu jako źródło idei. Tymczasem systemy zarządzania i systemy informatyczne wykazują szereg analogii, tym bardziej gdy zauważymy, że procesy zarządzania są w znacznej mierze procesami przetwarzania informacji (tab. 1).