Naukowcy i ufoludki
- Computerworld,
- 27.02.2006
Za istotę nowoczesnej kultury i cywilizacji kręgu zachodniego uznawany jest powszechnie racjonalizm. Jego najdoskonalszym wyrazem jest nauka. Dzieła i odkrycia naukowe tej miary co teoria względności Einsteina mają najlepiej świadczyć o potędze umysłu współczesnego człowieka.
Za istotę nowoczesnej kultury i cywilizacji kręgu zachodniego uznawany jest powszechnie racjonalizm. Jego najdoskonalszym wyrazem jest nauka. Dzieła i odkrycia naukowe tej miary co teoria względności Einsteina mają najlepiej świadczyć o potędze umysłu współczesnego człowieka.
One to właśnie są przedmiotem zainteresowania innych naukowców, przedmiotem studiów i analiz antropologów, socjologów czy filozofów dążących do odkrycia prawdy o współczesnym człowieku i współczesnym społeczeństwie. One również są obiektem powszechnego podziwu i stanowią dla innych badaczy oraz wszystkich "trzeźwo myślących" ludzi niedościgły wzór do naśladowania.Tymczasem obok uznawanych i cenionych w środowiskach naukowych teorii, idei i odkryć istnieje olbrzymia liczba prac pseudo- czy paranaukowych, dziwnych wierzeń, fantastycznych przekonań, egzotycznych opowieści. Prace o przybyszach z kosmosu, Indianach przechowujących rękopisy z zaginionej Atlantydy, o staruszkach odbierających poprzez sztuczne szczęki fale emitowane z latających spodków są wcale niemałą częścią współczesnej produkcji intelektualnej. Czy te prace w równym stopniu jak tamte mogą być uznane za świadectwo ducha współczesnego człowieka? Wszak funkcjonują w tym samym obiegu myśli. Jedne i drugie opracowania można znaleźć w tej samej bibliotece, kupić w tej samej księgarni. Co więcej, jedni i drudzy autorzy zachowują się w ten sam sposób, bardzo dobrze znany w środowisku naukowym - cytują się nawzajem, polemizują, argumentują, tworzą szkoły, słowem działają według tym samych reguł.
Pożytek z rzeczy dziwnych
Zadanie dla etnologa
Etnolodzy do tej pory zajmowali się głównie kulturami odległymi, pozaeuropejskimi. Wypracowali specjalistyczne teorie i pojęcia, które pozwoliły zrozumieć absurdalne z pozoru zachowania tubylców. Dzisiaj już nas one nie dziwią, bo potrafiliśmy intelektualnie nad nimi zapanować. Pora na analizę egzotycznych zjawisk z obszaru własnej, europejskiej kultury. Stoczkowski zwraca uwagę, że "Zachód oswoił wierzenia odległych Obcych; przy okazji zapomniał o wierzeniach własnych". Skala zjawiska, z jakim mamy do czynienia, sprawia, że jest to zadanie niebanalne.
Wiktor Stoczkowski: "Ludzie, bogowie i przybysze z kosmosu", Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2005, seria Biblioteka Myśli Współczesnej