Branża wobec DRM
-
- Andrzej Maciejewski,
- 04.08.2006, godz. 00:29
Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji postuluje, aby w miejsce tzw. opłat Copyright Levies, pobieranych od producentów wszelkich nośników oraz urządzeń elektronicznych i komputerowych, służących do kopiowania utworów, zastosować koncepcję Digital Rights Management. DRM miałby uprościć system opłat pobieranych na rzecz twórców w myśl zasady "płaci ten, kto korzysta".
Zwolennicy reformy obecnego systemu Copyright Levies podkreślają, że rozwiązanie to, wprowadzone w latach 70. podczas rozkwitu popularności analogowych magnetofonów i magnetowidów, dziś już się zdezaktualizowało. Ich zdaniem, coraz częściej stosowany obecnie system DRM umożliwi bardziej przejrzyste zarządzanie pieniędzmi, które powinny trafić do twórców z tytułu należnych im praw. Wymaga to jednak wypracowania nowej strategii regulacyjnej. Z udostępnionych przez PIIT statystyk wynika, że mowa jest o niebagatelnych kwotach, które w 2005 r. sięgnęły 1,2 mld euro. "Chcemy zainaugurować dyskusję w polskim środowisku teleinformatycznym o opłatach Copyright Levies i DRM" - mówił Wacław Iszkowski, prezes Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji (PIIT) otwierając Forum PIIT "Copyright Levies & DRM".
Potrzebna reforma
Irena Bednarich, Government Affairs Manager w HP Europe, gość Forum PIIT, wśród negatywnych aspektów obecnego systemu wymienia m.in. wysoki poziom opłat, pobieranych w dodatku nie we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Wyjątki stanowią bowiem Wlk. Brytania, Irlandia, Luksemburg, Cypr i Malta. Obok faktu, że obciążenie kosztami Copyright Levies ceny urządzeń i nośników ma negatywny wpływ na rynek IT, Irena Bednarich podkreśla także, że opłata ta rzadko kiedy ma związek z rzeczywistym wykorzystaniem przez użytkownika utworu. Jej zdaniem, Copyright Levies pobierane jest tylko od największych producentów, mniejszym udaje się tego uniknąć. DRM natomiast pozwala określić w jaki sposób dany utwór został wykorzystany i otwiera drogę do wprowadzenia proporcjonalny opłat z tego tytułu, umożliwia także budowę systemu dystrybucji cyfrowych treści.
Zwolennicy DRM wskazują także, że rośnie liczba i wartość utworów pobieranych ze sklepów internetowych. Dochodzi do sytuacji, w której użytkownik wielokrotnie ponosi opłatę za korzystanie z utworu - płacąc za sprzęt i nośnik (obłożony opłatą Copyright Levies) oraz ponownie przy zakupie nagrania. Propagatorzy reformy systemu opłat dla twórców podkreślają, że to zjawisko nie ma wpływu na zmniejszenie opłat Copyright Levies.
Na razie Komisja Europejska prowadzi konsultacje w sprawie reformy przepisów regulujących prawa autorskie z wykorzystaniem DRM. Polska - jako jeden z pierwszych krajów wśród nowych członków UE - bierze w nich udział. Reprezentowana jest przez PIIT, która należy do organizacji EICTA. Obok EICTA, na rzecz zmiany dyrektywy lobbują - zrzeszone w Copyright Levies Reform Alliance - organizacje Business Software Alliance, European American Business Council, European Digital Media Association i Recording-media Industry Association of Europe. "Na podstawie europejskich konsultacji zostanie przygotowany zmodyfikowany projekt dyrektywy regulującej kwestię Copyright Levies. Wówczas swoje stanowisko powinni wyrazić także twórcy, organizacje zbiorowego zarządzania i nasi politycy. Nie ma wspólnego stanowiska Polski wobec tej kwestii. Trzeba rozważyć czy będzie to dla naszego kraju opłacalne, czy nie" - podkreśla Wacław Iszkowski. "Nasze forum ma służyć analizie argumentów za i przeciw zmianom w obecnie obowiązującym systemie" - dodaje.
Organizacjami zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub pokrewnymi, które mogą dysponować kwotami pochodzącymi z opłat pobieranych od producentów i importerów urządzeń i czystych nośników są organizacje reprezentujące twórców, artystów wykonawców, producentów fonogramów i wideogramów, których utwory lub przedmioty praw pokrewnych mogą być wykorzystane w zakresie dozwolonego użytku osobistego.
Są to: 1) Stowarzyszenie Autorów ZAiKS, 2) Stowarzyszenie Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych SAWP, 3) Związek Producentów Audio-Video ZPAV, 4) Stowarzyszenie Filmowców Polskich, 5) Związek Artystów Scen Polskich ZASP, 6) Związek Polskich Artystów Plastyków ZPAP, 7) Stowarzyszenie Twórców Ludowych, 8) Związek Polskich Artystów Fotografików, 9) Związek Stowarzyszeń Artystów Wykonawców STOART, 10) Stowarzyszenie Aktorów Filmowych i Telewizyjnych SAFT, 11) Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP, 12) Stowarzyszenie Zbiorowego Zarządzania Prawami Autorskimi Twórców Dzieł Naukowych i Technicznych KOPIPOL, 13) Stowarzyszenie Autorów i Wydawców "Polska Książka" - na rzecz wydawców.
Przy czym do poboru i podziału opłat upoważnione są tylko organizacje wskazane w rozporządzeniu Ministra Kultury z dnia 2 czerwca 2003 r. w sprawie określenia kategorii urządzeń i nośników służących do utrwalania utworów oraz opłat od tych urządzeń i nośników z tytułu ich sprzedaży przez producentów i importerów.
Na podstawie w/w rozporządzenia:
I. Do poboru opłat od urządzeń i nośników w sfery audio i wideo upoważnione
są: 1) Stowarzyszenie Autorów ZAiKS - na rzecz twórców; 2) Stowarzyszenie Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych SAWP - na rzecz artystów wykonawców; 3) Związek Producentów Audio-Video ZPAV - na rzecz producentów fonogramów i wideogramów.
Organizacje wskazane w rozporządzeniu do poboru opłat zobowiązane są do przekazania organizacjom, wskazanym w tym rozporządzeniu do ich podziału, należnych im części opłat.
II. Do podziału opłat od urządzeń i nośników sfery audio i wideo upoważnione są:
w sferze audio: 1) Stowarzyszenie Autorów ZAiKS - na rzecz twórców, 2) Stowarzyszenie Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych SAWP - na rzecz artystów wykonawców, 3) Związek Producentów Audio-Video ZPAV - na rzecz producentów fonogramów;
w sferze wideo: 1) Stowarzyszenie Filmowców Polskich - na rzecz twórców, 2) Związek Artystów Scen Polskich ZASP - na rzecz artystów wykonawców, 3) Związek Producentów Audio-Video ZPAV - na rzecz producentów wideogramów.
III. Do poboru i podziału opłat od urządzeń reprograficznych i nośników (papieru kserograficznego) są: 1) Stowarzyszenie Zbiorowego Zarządzania Prawami Autorskimi Twórców Dzieł Naukowych i Technicznych KOPIPOL - na rzecz twórców; 1) Stowarzyszenie Autorów i Wydawców "Polska Książka" - na rzecz wydawców.
Źródło: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Dla kogo pieniądze?
Pieniądze uzyskane w z tytułu Copyright Levies (od 1 do 3 proc. wartości sprzętu, kartka papieru 0,001 proc.) są zbierane przez organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i przekazywane twórcom. Opłaty pomyślane zostały jako rekompensata dla twórców utworów, które będą przez użytkowników kopiowane dla własnych celów. "Polskie prawo dopuszcza tzw. własny użytek osobisty. Oznacza to, że można wykonać kopię utworu dla własnych potrzeb. W myśl ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych straty autorów, twórców czy producentów z tego tytułu pokrywają opłaty ponoszone przez wytwórców czy importerów nośników i sprzętu elektronicznego" - mówi Andrzej Kuśmierczyk, kierownik Wydziału Licencji i Inkasa w ZAIKS-ie. O jakiego rzędu kwotach mowa? "Według danych zbiorczych za lata 2003-2005, dla twórców reprezentowanych przez ZAIKS to nieco powyżej 3 mln złotych czyli ok. miliona rocznie" - wyjaśnia Kuśmierczyk.
I Wpływy inkasowane z tytułu opłat od producentów i importerów urządzeń i czystych nośników sfery audio i wideo:
Zgodnie z danymi przekazanymi przez Pełnomocnika Koordynatora ds. inkasa opłat od urządzeń i czystych nośników działającego w imieniu ZAiKS, SAWP i ZPAV tj. organizacji upoważnionych do poboru opłat ze sfery audio i wideo, wpływy zainkasowane w 2005 r. wyniosły:
Sfera audio: pobrano 10 240 058,70 zł (pomniejszone o prowizję banku oraz koszty inkasa) do podziału przeznaczone zostało: 10 007 297,31 zł
Sfera wideo: pobrano 5 203 684,48 zł (pomniejszone o prowizję banku oraz koszty inkasa) do podziału przeznaczone zostało: 5 042 009,50 zł
II Wpływy inkasowe z tytułu opłat od producentów i importerów urządzeń reprograficznych i papieru ksero:
Stowarzyszenie KOPIPOL zainkasowało opłaty w wysokości - 1 026 324,22 zł
Stowarzyszenie "Polska Książka", opłaty w wysokości - 964 845,52 zł
Źródło: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Opłaty pobierane od producentów czy importerów nośników i sprzętu trafiają na wspólne konto organizacji uprawnionych do otrzymywania tych wynagrodzeń przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Następnie pieniądze trafiają do poszczególnych organizacji, które wypłacają je twórcom.