O PROJEKCIE OTWÓRZ KSIĄŻKĘ

20 maja pod adresem www.otworzksiazke.pl zacznie działać serwis udostępniający na otwartych licencjach Creative Commons zawartość książek naukowych. Na początek udostępnimy ok. 20 tytułów, ale mamy nadzieję na ich szybki przyrost, bo reakcje autorów, z którymi rozmawiamy, są bardziej pozytywne niż się spodziewaliśmy. W większości nie są to najnowsze tytuły - niemniej są to książki nadal przydatne i istotne. "Otwieranie nauki" zaczyna się zawsze od szarej strefy książek, których nakład się wyczerpał i które nie będą już zapewne wznawiane, a nadal są interesujące dla wielu osób. Ich autorów nie powstrzymuje lęk przed utratą korzyści finansowych, motywuje za to możliwość ponownego włączenia swoich prac w intelektualny obieg i spełnianie etosu naukowca chętnie dzielącego się wiedzą. Zakładamy przy tym, że proces przyzwyczajania się naukowców i instytucji naukowych do myśli o nieskrępowanym udostępnianiu treści prac naukowych będzie trwał wiele lat.

O INFRASTRUKTURZE DLA OTWARTEJ NAUKI

Zamieszczanie w sieci skanów i wersji tekstowych prac naukowych nie jest procesem prostym, jeśli nie istnieje odpowiednia infrastruktura. Jeśli instytucje nie będą wspierać naukowców, naukowcy nie zmienią przyzwyczajeń i nie dołożą sobie z własnej inicjatywy pracy. W wielu krajach możemy już jednak zaobserwować pozytywne wzorce. Przykładowo, fizycy, matematycy i informatycy z całego świata publikują tysiące prac w repozytorium arXiv.org, prowadzonym przez Cornell University. Na Uniwersytecie Jagiellońskim działa zaś Baza rozpraw doktorskich. Analogiczne repozytorium działa przy Politechnice Wrocławskiej. Natomiast ICM na Uniwersytecie Warszawskim pracuje nad stworzeniem ogólnopolskiego repozytorium prac naukowych, do których byłby zapewniony ujednolicony dostęp, choć przechowywane byłyby w różnych lokalizacjach. To pierwsze kroki w dobrym kierunku. Docelowo ideałem byłoby publikowanie nie tylko zrecenzowanych prac, ale również surowych danych i wstępnych wyników badań.

O SWOIM DOKTORACIE

Mój doktorat miał dość ezoteryczną tematykę: dotyczył teorii konstruktywistycznych w socjologii, według których świat jako taki jest konstruowany podobnie, jak dowolna technologia. Odniosłem te teorie do Internetu, opisując ich językiem powstanie i funkcjonowanie tego medium. Jestem gorącym zwolennikiem otwartego publikowania tekstów naukowych, pozwalającego na ich swobodne kopiowanie, przekształcanie i wykorzystanie przez innych, ale tak się zdarzyło, że mój własny doktorat od roku czeka na publikację, także w Internecie. Być może częściowo usprawiedliwia mnie fakt, że muszę przetłumaczyć go z angielskiego, ale w gruncie rzeczy problem polega chyba na tym, że koncentruję się na stworzeniu infrastruktury, która umożliwi nie tylko mnie publikację w Internecie, w ogólnie dostępnych repozytoriach, wyników prac naukowych. Na swoje usprawiedliwienie dodam, że na całkowicie otwartej licencji Creative Commons z warunkiem "uznania autorstwa" opublikowałem w serwisie scribd.com moją pracę magisterską traktującą o ruchach alterglobalistycznych. Od początku roku obejrzano ją ponad 650 razy, co na nie opublikowaną pracę magisterską jest chyba wynikiem niezłym.