Centrum i dalej już nic

Dla metropolii region jest rezerwuarem taniej siły roboczej ewentualnie miejscem wypoczynku i rekreacji.

Następuje też wypłukiwanie najwartościowszych zasobów ludzkich z regionu. Takie są wyraźnie zauważalne tendencje ogólnoświatowe.

Obszary pozametropolitalne będą się coraz bardziej wyludniały, podczas gdy miasta rozrastały. Prowincja francuska jest już niemalże całkowicie wyludniona, rolnictwo w wielu regionach prawie zupełnie upadło. Farmy wykupują mieszkańcy Londynu czy Paryża, traktując je jako miejsca letniskowe. To często oznacza także upadek pobliskich miasteczek, zostaje tam jedna restauracja, jeden sklep, stoją puste domy zabite deskami.

Związki między metropoliami nasilają się wraz ze zwiększaniem się przepływu kapitału, informacji i osób. Natomiast przepływ towarów, tak istotny w gospodarce przemysłowej, odgrywa już znacznie mniejszą rolę. Delokalizacja produkcji, czyli przenoszenie zakładów przemysłu wytwórczego z dużych ośrodków miejskich na peryferie nie dotyczy funkcji zarządzania i projektowania. W metropoliach funkcjonuje ogromny rynek wysoko wyspecjalizowanych usług dla przedsiębiorstw. Istotne jest powiązanie gospodarek metropolii poprzez funkcjonowanie sieciowych firm doradczych, prawniczych, instytucji finansowych, biur wielkich korporacji, agencji reklamowych i mass mediów.

W tradycyjnym mieście istnieje wyraźny podział na centrum i dzielnice peryferyjne. Jak będzie wyglądała organizacja przestrzeni miejskiej w metropoliach?

Każde miasto ma swoją specyfikę.

Generalnie jednak metropolie się rozgęszczają, rozszerzają. W centrach miast jest coraz mniej mieszkań, coraz więcej miejsca zajmują biura, sklepy, centra usługowe. Centralna lokalizacja jest najbardziej prestiżowa dla firm, bo do centrum jest najłatwiej dojechać ze wszystkich punktów aglomeracji. W londyńskim city mieszka obecnie tylko 5 tys. osób, podczas gdy w 1931 r. było ich 11 tys., zaś na początku XIX w. żyło tam aż 130 tys. mieszkańców. W city pracuje natomiast codziennie pół miliona osób, które dojeżdża tutaj ze wszystkich stron miejskiego regionu Londynu.

Dynamika rozrastania się metropolii zależy w dużym stopniu od sprawności transportu publicznego. Na przykład uruchomienie we Francji szybkiej kolei TGV znacznie rozszerzyło strefę dojazdów do pracy - godzina jazdy to odległość 150-200 km.

W jaki sposób na podziały przestrzenne w metropoliach nakładają się podziały społeczne? Kto stanowi elitę społeczności metropolitarnych?

Wyodrębniła się nowa grupa społeczna, nazywana klasą metropolitarną. Należą do niej zamożni ludzie pracujący w wysoko wyspecjalizowanych usługach, jak menedżerowie, adwokaci, lekarze, konsultanci biznesowi, informatycy, bankowcy, dziennikarze itp. Znamienną cechą ich stylu życia jest duża mobilność. Wielu z nich w toku swojej kariery pracuje w różnych miejscach na całym świecie - międzynarodowe koncerny mają swoje biura w Warszawie, Hongkongu czy Waszyngtonie.

Grupa ta jest bardzo ruchliwa zawodowo, ale nie tylko. Osoby mieszkające w Warszawie robią zakupy w Paryżu albo Londynie. Przelot samolotem z jednego miejsca do drugiego nie stanowi dla nich problemu.

Zygmunt Bauman twierdzi, że grupa ta, nazywana przez niego klasą mobilną, ma skłonności do zamykania się przed innymi.

Tak, jest to wyraźnie zauważalne.

Klasa metropolitarna ma tendencję do izolowania się od reszty społeczeństwa. Badania mieszkańców apartamentowców w Warszawie dobitnie to potwierdziły. To osobny, silnie strzeżony, niedostępny dla postronnych obserwatorów świat - wyjeżdża się samochodem z garażu na osiedlu, wjeżdża do garażu w firmie, potem, ewentualnie, robi się zakupy w centrum handlowym i wraca do garażu na osiedlu.

Badania pokazały, że mieszkańcy Warszawy pozytywnie oceniają obecność apartamentowców, nie mają nic przeciwko ich istnieniu. Czy taka aprobata społeczna utrzyma się również w przyszłości, nie wiadomo. Wszystko będzie zależało od tego, w jakim kierunku będzie zmierzał rozwój naszego kraju. W niektórych miastach Ameryki Łacińskiej trzeba latać helikopterem, bo jazda samochodem jest już zbyt niebezpieczna.


TOP 200