Coraz więcej spraw w urzędach możemy załatwić siedząc przed ekranem komputera czy nawet smartfona. W telefonie możemy mieć już cyfrowe dokumenty – prawo jazdy, dowód, czy certyfikat szczepienia przeciw COVID. Zdalnie sprawdzimy historię samochodu, który zamierzamy kupić, stan techniczny autokaru, którym nasze dzieci pojadą na wakacje, zamówimy i odbierzemy receptę czy skierowanie na badania, rozliczymy się z urzędem skarbowym, złożymy JPK VAT, pobierzemy świadczenia (bon turystyczny, 500+) zapłacimy za przejazd autostradą – i to jeszcze nie koniec wyliczenia. Z każdym rokiem przybywa e-usług, a Polacy coraz chętniej z nich korzystają. E-administracja jest ekologiczna (nie zadrukowuje się tyle papieru), bezpieczna (domeny rządowe spełniają najwyższe standardy bezpieczeństwa w sieci), prosta w obsłudze (wspólnie m.in. z Bankiem Światowym administracja przeprowadza badanie i audyt UX swoich wdrożeń – jak miało to miejsce w przypadku tegorocznych nowości, e-Urzędu Skarbowego i e-TOLL) i pozwala oszczędzić nam czas. Dla naszych czytelników przygotowaliśmy zestawienie najważniejszych obszarów cyfrowej administracji – od potwierdzania tożsamości, przez finanse, zdrowie, budownictwo po turystykę i transport.

Profil Zaufany

W tym roku mija 10 lat od udostępnienia w Polsce Profilu Zaufanego, który jest kluczem do pozostałych e-usług: Internetowego Konta Pacjenta, e-Urzędu Skarbowego (wcześniej e-PIT), ePUAP i wielu innych. Rozwój wszystkich tych usług został sfinansowany w ponad 80% przez UE i to ona wymogła też wdrożenie wszystkich założeń. Gdyby Polska nie wdrożyła dowodu z warstwą elektroniczną do końca marca 2019 r., musiałaby zwrócić do unijnej kasy 148 mln euro plus odsetki. Profil Zaufany działa od 2011 roku, ale aż przez 5 lat do 2016 roku, korzystało z niego zaledwie 400 tysięcy użytkowników i głównie byli to urzędnicy. Potem nastąpił skokowy wzrost, można zauważyć korelację z wdrażaniem innych e-usług, do których jest potrzebny, np. obsługą skarbową (katalizatorem okazał się e-PIT).

Zobacz również:

• Microsoft otwiera się na agencje rządowe - wszystko przez atak
• Pilne! Atak rosyjskich hakerów na Polskę. Celem giełda, banki i Profil Zaufany

Profil Zaufany jest bezpłatny, służy jako elektroniczny podpis w komunikacji z administracją publiczną i do identyfikacji naszej tożsamości w e-usługach. Są to m.in.: Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej (ePUAP), Platforma Usług Elektronicznych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (PUE ZUS), portal obywatel.gov.pl, portal biznes.gov.pl.

Profil Zaufany można założyć tutaj https://www.gov.pl/web/gov/zaloz-profil-zaufany

Nie trzeba już jechać np. do ZUS, aby go uwierzytelnić. Wystarczy mieć konto w jednym z kilkunastu banków (wówczas można logować się do PZ przez bankowość elektroniczną).

e-dowód - dowód osobisty z warstwą elektroniczną

Tak naprawdę jeżeli ktoś ma Profil Zaufany, e-dowód jako usługa jest mu niepotrzebny. E-dowód może być konieczny przy tych wszystkich czynnościach, których nie można zrealizować za pomocą Profilu Zaufanego. Innymi słowy, o ile Profil Zaufany znajduje zastosowanie tylko w usługach cyfrowych, to e-dowód może być stosowany zarówno w świecie cyfrowym, jak i fizycznym. Pozwala na logowanie w usługach administracji publicznej, np. platformie ePUAP oraz na elektroniczne podpisywanie dokumentów i wniosków, bowiem od marca 2019 każdy e-dowód jest wydawany z wbudowaną warstwą elektroniczną, czyli niewidocznym z zewnątrz chipem. Nie ma obowiązku wymiany zwykłego dowodu na ten z warstwą elektroniczną, podobnie jak aktywowania jej. W warstwie elektronicznej można zapisać podpis elektroniczny. Dokument, tak jak tradycyjny dowód, jest ważny przez 10 lat.

Przewagą e-dowodu nad PZ są zabezpieczenia. O ile PZ zapewnia uwierzytelnianie na poziomie średnim (hasła jednorazowe SMS), to uwierzytelnianie za pomocą e-dowodu zostało określone na poziomie wysokim dzięki możliwości złożenia podpisu elektronicznego i autoryzacji opartej na karcie kryptograficznej i autoryzacji kodem PIN.

Zewnętrznie e-dowód wygląda podobnie do wydawanego dotychczas dowodu osobistego. Różni się numerem CAN na awersie (pierwszej stronie). Jest on też zapisany w kodzie kreskowym na drugiej stronie. Numer ten jest potrzebny do korzystania z elektronicznych funkcji e-dowodu. Zabezpiecza też e-dowód przed odczytaniem danych zapisanych w warstwie elektronicznej przez osoby nieuprawnione.

Chip e-dowodu działa bezstykowo: wymaga zbliżenia dowodu do czytnika, działającego w technologii NFC. W praktyce oznacza to koniec wypełniania papierowych formularzy rejestracyjnych – wystarczy przyłożyć dokument do czytnika u danego świadczeniodawcy i podać PIN, aby skorzystać z funkcji elektronicznej identyfikacji. Dzięki podpisowy osobistemu e-dowód umożliwia elektroniczne podpisywanie dokumentów.

Nie zmieniły się dotychczasowe funkcje dowodu osobistego – nadal potwierdza tożsamość i obywatelstwo oraz uprawnia do przekraczania granic niektórych państw, które uznają go za dokument podróży. Dodatkowo, dzięki warstwie elektronicznej, osoby zainteresowane mogą używać e-dowodu do komunikacji z administracją publiczną i innymi podmiotami.

Użycie certyfikatu identyfikacji i uwierzytelnienia oraz certyfikatu podpisu osobistego jest możliwe po uprzednim ustaleniu przez posiadacza dowodu osobistego kodów PIN dla każdego z tych certyfikatów (odpowiednio 4-cyfrowy PIN1 i 6-cyfrowy PIN2). Możesz to zrobić w urzędzie gminy przy odbiorze dowodu osobistego bądź później, ale zawsze w urzędzie gminy (dowolnym).

Wszystkie dowody, które są wydane na podstawie wniosków złożonych od 4 marca 2019 r., mają warstwę elektroniczną. Wniosek o dowód z warstwą elektroniczną można składać w dowolnym urzędzie gminy, niezależnie od adresu zameldowania. Wymiana dotychczasowego dowodu osobistego na e-dowód jest bezpłatna. Nie ma potrzeby wymiany ważnych dowodów osobistych.

Również w marcu 2019 wniosek o wydanie dowodu osobistego został poszerzony o możliwość wskazania nowych powodów ubiegania się o dowód osobisty oraz o sekcję z pytaniem o zgodę wnioskodawcy na zamieszczenie w dowodzie certyfikatu podpisu osobistego.

W warstwie elektronicznej e-dowodu znajdą się dane jego posiadacza, w tym fotografia zapisana w wersji elektronicznej jako zdjęcie biometryczne. Dzięki temu jest to dokument podróży zgodny z wymogami Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO). W e-dowodzie znajduje się też aplikacja ICAO. Dzięki temu można szybciej zostać odprawionym na lotnisku.

Do korzystania z elektronicznych funkcji e-dowodu (np. logowanie się do serwisu obywatel.gov.pl) potrzeba czytnika do e-dowodu wraz z oprogramowaniem „E-dowód menadżer” i „E-dowód podpis elektroniczny” lub smartfona obsługującego NFC (transakcje finansowe) oraz zainstalowanej aplikacji eDO App.

mObywatel

mObywatel to cyfrowy portfel na dokumenty i usługi. Aplikacja umożliwia m.in. bezpieczne okazywanie swoich danych, realizację e-recepty bez podawania numeru PESEL, korzystanie ze zniżek oraz z przywilejów dla dużych rodzin (3+), sprawdzanie danych samochodu i swoich punktów karnych, zawiera prawo jazdy, mLegitymację szkolną lub studencką oraz potwierdzenie szczepienia przeciwko COVID-19.

https://www.gov.pl/web/mobywatel

Aplikacja Polak za granicą

Poradnik podróżnika — co zrobić w razie kłopotów podczas wyjazdu, jak zadbać o własne bezpieczeństwo poza granicami Polski. Znajdują się tu dane kontaktowe polskich placówek dyplomatycznych, ostrzeżenia MSZ – ostrzeżenia dotyczące pandemii, wskazówki dotyczące bezpieczeństwa oraz zasady wjazdu i pobytu na terenie danego państwa, a także porady dotyczące ubezpieczenia, zdrowia, podróżowania po kraju oraz informacje dla kierowców i związane z cłem. Wszystkie informacje są na bieżąco aktualizowane przez MSZ.

https://www.gov.pl/web/dyplomacja/polakzagranica

W kolejnej części przewodnika po e-usługach w Polsce prezentujemy rozwiązania w sektorze zdrowia. Na Internetowym Koncie Pacjenta znajdziemy recepty, skierowania, terminy wizyt lekarskich, a także certyfikat szczepienia przeciw COVID. Przeczytaj artykuł:https://www.computerworld.pl/news/e-Obywatel-w-e-Panstwie-e-pacjent,431955.html

Czytaj także E-dowód - 5 rzeczy, które trzeba o nim wiedzieć